آیا شعار "مرگ بر آمریکا" با ممنوعیت ناسزاگویی به دشمنان تعارض دارد؟

عقیق:سیزدهم آبان ماه، سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به دست دانشجویان پیرو خط امام در سال ۱۳۵۸ و روز ملی مبارزه با استکبار جهانی است که به این مناسبت، پاسخ به یکی از شبهات موجود در این خصوص را تقدیم نگاه شما عزیزان خواهیم کرد.

- شبهه

در قرآن کریم، سوره انعام خداوند می فرماید: ای مسلمانان! به خدایان و مقدسات کافران و مشرکان ناسزا مگویید تا آن ها هم جاهلانه به خدای شما (مقدسات شما) توهین نکنند؛ پس چرا در کشور ما به پرچم و ملت کشور امریکا توهین می شود و شعار مرگ بر آمریکا سر داده می شود؟.

- پاسخ

«سب» در لغت به معنای دشمنان و فحش دادن می باشد که بر اساس ادب و اخلاق اسلامی ممنوع شمرده شده است؛ به گونه ای که حتی از دشنام نسبت به دشمنان و لو دشمنانی که در حال جنگ هستند نهی شده است چنانکه امام علی علیه السلام در واکنش نسبت به فحاشی یارانش به لشکر معاویه فرمودند: «من اکراه دارم از اینکه شما فحاش باشید‏[۱]».

همچنین در آیه ۱۰۸ سوره انعام خداوند متعال مومنین را از فحش دادن به مقدسات مشرکان نهی می کند تا مبادا این کار باعث فحش دادن آنها به خداوند شود [۲].

در این میان برخی معتقدند با توجه به اینکه خداوند متعال ما را از دشنام دادن به مقدسات مشرکان نهی می کند لذا نباید نسبت به آمریکا هیچ اهانتی صورت گرفته و مثلا شعارهایی همچون مرگ بر آمریکا گفته شود.

این در حالی است که حتی اگر این فرض را درست بگیریم که اقداماتی همچون شعار مرگ بر آمریکا، فحاشی نسبت به این کشور باشد آیه فوق شامل این ماجرا نمی شود؛ چراکه فلسفه و هدفی که در پی ممنوعیت فحاشی نسبت به مقدسات مشرکان وارد شده است عبارت است از ممنوعیت زمینه سازی فحاشی نسبت به خداوند و اینکه مبادا با فحاشی کردن به خدایان مشرکان کاری آنها را تحریک نماییم تا به خداوند متعال توهین نمایند کما اینکه از صریح آیه چنین فلسفه و علتی به راحتی فهمیده می شود و مفسران نیز به آن اشاره کرده اند به عنوان مثال علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در این زمینه می فرماید: «چون ممکن بود مسلمین به منظور دفاع از حریم پروردگار بت‏های مشرکین را هدف دشنام خود قرار داده در نتیجه عصبیت جاهلیت، مشرکین را نیز وادار سازد که حریم مقدس خدای متعال را مورد هتک قرار دهند لذا به آنان دستور می‏دهد که به خدایان مشرکین ناسزا نگویند، چون اگر ناسزا بگویند و آنان هم در مقام معارضه به مثل به ساحت قدس ربوبی توهین کنند در حقیقت خود مؤمنین باعث هتک حرمت و جسارت به مقام کبریایی خداوند شده‏اند».[۳]

بنابراین آیه فوق شامل ناسزا گفتن به آمریکا نشده و اگر هم بنابر ممنوعیت ناسزاگویی به دشمنان باشد، باید از دلایل دیگری این ممنوعیت را استفاده نماییم.

ثانیا اگر هم اطلاق آیه شامل ممنوعیت ناسزاگویی به مقدسات دشمنان باشد، باز هم شامل آمریکا نمی شود؛ چراکه با توجه به مبانی مقبول این نظام ها که متاثر از جریانات مدرنیته می باشد این کشورها اساسا هیچ امر قدسی را نمی پذیرند و در نتیجه هیچ امر مقدسی ندارند تا اینکه ممنوعیت ناسزاگویی به مقدسات، شامل این کشورها شود.

ثالثا فعالیت هایی که بر علیه آمریکا و انگلیس سر داده می شود همچون برگزاری تظاهرات روز مبارزه با استکبار جهانی و یا سر دادن شعار بر علیه این کشورها اساسا از جنس ناسزاگویی و فحاشی نیستند تا اینکه حتی ادله ممنوعیت ناسزا گویی شامل این شعارها شود بلکه این قبیل اقدامات ماهیت دیگری دارند از جمله اینکه می تواند از جنس «برائت» از دشمنان باشد که یکی از آموزه های دینی به شمار می آید لذا به عنوان مثال اطلاق «مرگ» بر دشمنان انقلاب و اسلام در واقع اعلام برائت از سیاست استکباری و خوی سلطه جویی آنان است که طبق اصل تبری التزام به آن لازم است مرحوم امام فرمودند: «نکتة مهمی که همة ما باید به آن توجه کنیم و آن را اصل و اساس سیاست خود با بیگانگان قرار دهیم این است که دشمنان ما و جهانخواران تا کی و کجا ما را تحمل می‌کنند و تا چه مرزی استقلال و آزادی ما را قبول دارند، به یقین آنان مرزی جز عدول از همة هدایتها و ارزشهای معنوی و الهی مان نمی‌شناسند به گفتة قرآن کریم هرگز دست از مقاتله و ستیز با شما برنمی‌دارند مگر این که شما را از دین تان برگردانند...»[۴].

همچنین مقام معظم رهبری فرمودند «تا وقتی که آرمانها و اهداف قرآنی و الهی و اسلامی بر ما و بر این نظام حاکم است این نفرت و مقابله با سردمداران استکبار جهانی و در رأس همه آمریکا به قوت خود باقی است»[۵]

در همین راستا شعار مرگ بر آمریکا و یا آتش زدن پرچم آمریکا نشانه خشم ملت ایران و سایر ملت های ستم دیده از سیاست های استکباری و ظالمانه این کشور می باشد و پرچم آمریکا به عنوان نماد و سمبل نظام استکباری و زورگو که حقوق ملت ها و کشورها را نادیده می گیرد، مورد نفرت همه ملت های ستم دیده و حتی ستمدیدگان آمریکایی است، چنانکه در سال های اخیر خبرهای مختلفی از به آتش کشیده شدن پرچم آمریکا در تجمعات اعتراضی ضد نژاد پرستی در درون آمریکا در رسانه ها منتشر شد. رفتار مستکبرانه دولت آمریکا با سایر کشورها و نادیده گرفتن حقوق آنان موجب شده تا دولت آمریکا در میان ملت های مظلوم جهان مورد خشم و نفرت باشد و شعار مرگ بر آمریکا بیان گر میزان انزجار از این گونه رفتارهاست و ملت های ستم دیده جهان که خود را در مقابله با زیاده خواهی های این کشور تنها می بیند، سر دادن شعار و نیز آتش زدن پرچم این کشور را به عنوان اعلام انزجار و دشمنی با آن و تنها راه برخورد برگزیده اند. در حقیقت این رفتارها، بازتاب و عکس العمل مردمی در قبال رفتار دولت آمریکاست. دولت آمریکا با رفتار استکباری خویش در عمل، حقوق سایر کشورها را نادیده گرفته و هویت آنان را زیر پا گذارده و زندگی انسان های بسیاری را به آتش کشیده، حیات و آزادی ملت ها را به نام حقوق بشر و دموکراسی به نابودی کشانده است و ملت ها با رفتارهای خود، مراتب خشم و نفرت خویش را این گونه به نمایش می گذارند و در عین حال این پیام را برای مردم آمریکا می فرستند که بدانند که چگونه دولتمردان این کشور حقوق انسانی سایر کشورها را نادیده گرفته و اعتبار بین المللی آنان را در میان ملت ها خدشه دار نموده اند تا آنان نیز در برابر زیاده خواهی ها و جنگ افروزی های دولت مردان این کشور ایستادگی نمایند و نظام حاکم را به رعایت حقوق سایر کشورها و پرهیز از سلطه جویی فراخوانند.

اگر مردم آمریکا موافق این گونه سیاست ها هستند و برای حقوق سایر کشورها و ملّت ها ارزشی قائل نیستند که در این صورت در کنار دولت مردان و شریک آنها در جنایات و تجاوزهای آن هستند و خود مورد نفرت و انزجار ملت ها خواهند بود اما اگر مخالف سیاست های دولتمردان خویش هستند و حقوق سایر ملت ها را همچون حقوق خویش محترم می دانند باید اعتراض و مخالفت خویش را با این رفتارها اعلام نمایند.

به راستی ملت های ستم دیده جهان در برابر سیاست های استکباری آمریکا و سکوت سازمان های بین المللی و سازش کشورها و حمایت و همراهی برخی قدرت های بزرگ، آیا راهی برای ابراز اعلام انزجار و خشم خویش به جز راهپیمایی، تجمع، شعار و آتش زدن پرچم این کشور به عنوان نماد و سمبل نظام استکباری پیش روی خویش دارند؟

در مورد نظام جمهوری اسلامی و خشم و خروش مردمی بر علیه رفتار استکباری آمریکا کافی است نگاهی به فهرست توطئه های آمریکا بر علیه ملت ایران از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز داشته باشیم. کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ و حمله نافرجام طبس و حمایت از رژیم منفور پهلوی و حمایت از رژیم بعث در طول جنگ تحمیلی و پشتیبانی از منافقین و توقیف اموال ایران، اعمال تحریم های اقتصادی، تبلیغات رسانه ای بر علیه نظام و سرنگونی هواپیمای مسافربری، سنگ اندازی در راه احقاق حقوق هسته ای و حمایت آشکار از گروه ها و جریانات برانداز و مخالف نظام و دخالت در امور داخلی کشور و ... تنها گوشه ای از اقدامات خصمانه و سلطه جویانه دولتمردان آمریکا بر علیه نظام جمهوری اسلامی ایران است که خشم و انزجار مردم را بر علیه سیاست های استکباری آمریکا به همراه داشته و در قالب سردادن شعار مرگ بر آمریکا و نیز آتش زدن پرچم این کشور بروز یافته است.

همچنین اعمالی که ملت ایران در قبال آمریکا انجام می دهند می تواند ماهیت دیگری داشته باشد که عبارت است از دعا، البته دعای منفی؛ به عنوان مثال شعارهایی که ملت ایران بر علیه آمریکا سر میدهند از جمله مرگ بر آمریکا، فحش و بددهنی نیستند بلکه دعای منفی بر علیه این کشورها می باشند و بر اساس آن دعا می کنند که این سیاست های سلطه گرانه، نابود شوند و چنین دعاهایی اولا واکنش طبیعی و فطری هر انسان مظلومی در برابر ظالمان می باشد و حداقل اقدامی است که میتوانند در برابر ظالمان انجام دهند و ثانیا مورد تایید منابع دینی نیز می باشد چنانکه در قرآن کریم نیز در کنار نهی از بدگویی نسبت به خدایان مشرکان، بارها از این دعاها بر علیه دشمنان حق استفاده کرده است که البته به بیانات مختلف از جمله لعن، نفرین و ... مطرح شده است که برخی از آنها عبارتند از :

«إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعین‏[۶]»، « أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمین‏[۷]»، «قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یُؤْفَکُون‏[۸]»، «تَبَّتْ یَدا أَبی‏ لَهَبٍ وَ تَبَّ [۹]»، «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ »[۱۰]، «وَیْلٌ لِکُلِّ أَفَّاکٍ أَثیمٍ»[۱۱]و ...

همچنین در روایات اهل بیت نیز تعابیر متعددی همچون «قاتلک الله»، «قاتله الله»، «قتلک الله» و ... مشاهده می شود که همه اینها ضمن هم معنا بودن با شعار مرگ، تاییدی بر مشروعیت چنین دعاهای منفی بر علیه دشمنان می باشد.

نتیجه اینکه اگرچه قرآن مسلمانان را از ناسزاگویی و بددهنی نسبت به دشمنان منع می کند اما ملت ایران در رفتارهای خود نسبت به کشورهای سلطه گری همچون آمریکا هرگز بددهنی و فحاشی نمی کنند بلکه عملکرد و رفتار آنها در قبال دشمنان صرفا واکنشی طبیعی است در قبال جنایت ها و ظلم هایی که از سوی این کشورها بر علیه ملت ایران در طول تاریخ صورت گرفته است و ماهیت چنین واکنش هایی نیز یا از نوع برائت است و یا از نوع دعای منفی همچون لعن و نفرین که هر دو نوع واکنش از نظر اسلام مشروعیت دارند و در قرآن و سنت نیز نظایری دال بر مشروعیت آن وجود دارد.

--------------

منبع: اندیشه قم

--------------

پی‌نوشت‌ها:

[۱] إِنِّی أَکْرَهُ لَکُمْ أَنْ تَکُونُوا سَبَّابِین، نهج البلاغه  خطبه ۲۰۶

[۲] وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْم‏.

[۳] ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج‏۷، ص: ۴۳۴

[۴] . صحیفة نور، ج ۲۰، ص ۲۳۷ و ۲۳۸.

[۵] . اطلاعات ۱۲/۸/۷۳.

[۶] بقره/۱۶۱

[۷] هود/۱۸

[۸] توبه/۳۰ و منافقون/۴

[۹] مسد/۱

[۱۰] همزه/۱

[۱۱] جاثیه/۷

منبع:حوزه