به روز بودن مداحی‌ها به معنای افسارگسیختگی نیست

عقیق:بروز برخی ناهنجاری‌ها در حوزه مداحی و مولودی خوانی کشور که تازه‌ترین آن با بازنشر مولودی «داره میریزه» در فضای مجازی احساس شد، این نکته مهم را یادآوری کرد که متولی مداحی کشور چه نهاد و دستگاهی است و آیا حمایت قانونی از متولیان این عرصه می‌شود تا در صورت بروز چنین ناهنجاری‌هایی اقدامات تأثیرگذار داشته باشد.

در این باره محمد رسولی شاعر و نوحه سرای آیینی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به اهمیت موسیقی و سبک در مداحی و مولودی اظهار داشت: همراه شدن شعر و موسیقی در نوحه و مولودی، ریشه کهن در حافظه تاریخی مردم کشور دارد و حتی در موسیقی‌های آئینی نیز شاهد این اتفاقات بوده‌ایم که نسل‌های گذشته آن را حفظ می‌کردند و به عنوان لالایی‌های شبانه کودکان مورد استفاده قرار می‌دادند که نشان از پیوند موسیقی و شعر از گذشته تاکنون دارد.

نوحه عاشورایی همزمان با مرثیه آن در هیأت‌ها شکل گرفت

وی با بیان اینکه در هیأت‌های مذهبی نیز از زمانی که مرثیه عاشورایی شکل گرفتن شاهد نوحه عاشورایی هم بودیم که تلفیق موسیقی و شعر بود، تصریح کرد: نوحه‌های عاشورایی در هردوره‌ای به نوبه خود با موسیقی همراه بوده است البته در هر زمانی فراز و فرود داشته و تحت تاثیر موسیقی‌های زمان خود بوده است.

به روز بودن مداحی‌ها به معنای افسارگسیختگی نیست

رسولی ادامه داد: مخاطبان در هر دوره‌ای نوحه‌ای را می‌پسندند که متناسب با شرایط و موسیقی‌های روز باشد و این به معنای پشت پا زدن به گذشته نیست، البته این به روز بودن به معنای بی‌تعریفی و بدون مرز بودن مدرنیته در مداحی نیست بلکه باید دارای یک چارچوب باشد و نباید افسارگسیخته به هرسویی برود.

این شاعر آئینی با بیان اینکه مشکل امروز نبود این چارچوب‌هاست، تصریح کرد: در کشور ما که برای هر موضوعی دارای قانون است باید برای مداحی که تا این میزان مورد توجه است و در دهه محرم، تمام افراد نوحه‌ها را گوش می‌دهند و دارای مخاطب زنده است، هم باید قانون و ضابطه داشته باشد و نباید بدون متولی رها شود، البته متولیانی در حوزه مداحی وجود دارد اما حمایت‌های قانونی ندارند.

ضرورت تعریف حدود و چارچوب مداحی‌ها و نوآوری‌های آن

وی با بیان اینکه متولی‌ای نیاز است تا حدود و چارچوب مداحی‌ها و نوآوری‌های آن را مشخص کند، افزود: این متولی باید چارچوب‌های پرداختن به موضوع عاشورا در قالب مداحی را که بنیادی‌ترین مسئله معنوی کشور است، مشخص کند و نشان دهد که در چه مرزی باید دست و پای تخیل و نوآوری را در این حوزه بست.

مولودی «داره میریزه» نتیجه ضعف معرفتی شاعر و مداح است

رسولی با بیان اینکه دیگر معضل و مشکل امروز که موجب تولید مولودی «داره میریزه» می‌شود، ضعف معرفتی شاعران و مداحان است، افزود: این مشکل نیز ناشی از بی‌متولی بودن است که هیچگاه شاعر و مداح را مجاب نکرده‌اند که اگر معرفتت نسبت به ائمه اطهار(ع) افزایش پیدا کند، نوع بیان تغییر می‌کند و خواهید فهمید راجع به شخصیت بزرگی در حال سخن گفتن هستید.

این شاعر آئینی اضافه کرد: در دهه‌های اخیر شعر و مداحی به سمت سخن صمیمانه با ائمه اطهار(ع) رفت که موجب ارتباط راحت‌تر مردم عامه با اهل بیت(ع) می‌شد اما به این دلیل که از چارچوب لازم برخوردار نبود، افسار گسیخته شد، به حدی که شاعر و مداح شاید فراموش کردند راجع به چه شخصیتی در حال سخن گفتن هستند.

نفش رسانه‌ها در ترویج مداحی‌های خوب و مخاطب‌پسند

وی با بیان اینکه رسانه‌ها پس از وقوع یک هنجارشکنجی به‌دنبال پرداخت به موضوع و محکوم کردن می‌روند، افزود: متاسفانه جای رسانه‌ها در برهه‌ای خالی است که در زمان انتشار یک اثر خوب و مخاطب پسند حمایت لازم را صورت نمی‌دهند، به این معنا که رسانه‌ها کارها و آثار خوب را ضریب نداده‌اند تا در جامعه الگو شود. معتقدم آثار خوب در مداحی و مولودی‌خوانی بسیار زیاد هستند و در مقابل آثار بد و هنجارشکن معدود هستند اما ضریب پوشش رسانه‌ای آثار خوب کم است. بعد رسانه‌ای تنبیه در کشور ما خیلی بیشتر از تشویق است.

رسولی با ارائه راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از بروز این ناهنجاری‌ها گفت: زمانی که الگویی وجود ندارد برای مجاب کردن شاعر و مداح جهت اقدام چارچوب‌مند باید برخورد قهری داشت تا مانع انتشار شویم. اگر این برخوردها صورت گیرد فردی که بنا دارد کاغذی در دست بگیرد و به هیأت برود قبل از خواندن، آن جملات را مزه مزه می‌کند و از چند کارشناس و اهل فن مشورت می‌گیرد زیرا می‌دانداگر شعر بی‌ربطی بخواند با او برخورد می‌شود.

مداحی کشور بی‌متولی است!

این شاعر آئینی در پایان در پاسخ به این سوال که متولی مداحی چه نهادی باید باشد، خاطرنشان کرد: متولیانی مانند هیأت رزمندگان اسلام، مجموع شاعران آئینی، خانه مداحان، جامعه ایمانی مشعر و ... است اما جایی که مورد حمایت قانون باشد، وجود ندارد که دیگران نیز در برابر آن و سفارش‌هایش سرتسلیم فرود بیارند. این مدل تاکنون نبوده است و بزرگان هردو عرصه شعر آئینی و مداحی باید جلسه‌ای با مسئولان ذیربط و نهادهای قانونی داشته باشند و سازوکاری برای این امر ایجاد کنند. امروز اگر برخوردی هم در حوزه مداحی کشور صورت می‌گیرد فردی است به طور مثال فردی ناهنجاری می‌بیند شخصاً برخورد می‌کند و برخورد قانونی وجود ندارد لذا برای این امر باید چاره اندیشی کرد.