دشواری دینداری در عصر غیبت

چرا لازم است ما هر هفته از امام زمان علیه‌السلام صحبت کنیم؟ حالا بحث ضرورت را از این دیدگاه مطرح می‌کنیم.

در منابع دینی ما تأکید بسیار فراوانی روی اصل دین و محوریت دین در شئون زندگی انسان شده این محوریت دین را ما از دیدگاه انسان شناسی هم می‌توانیم مطرح بکنیم، تفاوت انسان با سایر موجودات هرچه باشد باید یک خروجی داشته باشد. آن خروجی یعنی داشتن چارچوب آن چارچوب یعنی دین، چون حیوانات آن چارچوب را ندارند، حالا این دین، یا دین حق است منتسب به حضرت حق می‌شود، یا دین باطل است که انسان‌ها مبدع آن بودند می‌شود مکاتب مختلف.

یک روایت می‌خوانم از ساحت مقدس علی علیه‌السلام حضرت می‌فرمایند به اینکه آدمی‌زاد باید مجمع الفضائل باشد. اما گاهی اوقات شاید نتواند فضائل متعددی را برای خودش جمع بکند. یکی‌اش را داشته باشد من تحمل می‌کنم و از نداشتن بقیه چشم پوشی می‌کنم مگر در یک مورد.

پس مثلاً فرض بفرمائید ما هزار تا فضیلت داریم امام می‌گوید اگر یکی‌اش را داشته باشی ۹۹۹ تای آن را نداشته باشی من تحمل می‌کنم اما، یک جائی هست یک فضیلتی هست که اگر نداشته باشی بقیه را داشته باشی فایده‌ای ندارد. این روایت اهمیت دین را مطرح می‌کند. حضرت می‌فرماید به اینکه:

مَنِ اِستَحکَمَت لی فیه حَضلَهٌ مِن خِصالِ الخَیرِ اِحَتَملتُهُ عَلَیها وَ اغتَفَرتُ فَقَدَ ما سِواها اگر کسی باشد که دارای یک خصلت خوب باشد و از بقیه فاقد و فارغ باشد من او را تحمل می‌کنم یعنی می‌پذیرمش، وَلَا اغتَفِرُ فَقدَ عَقلٍ وَ لا دینٍ اما نداشتن دو خصوصیت را هرگز نمی‌پذیرم. ممکن است در اعماق وجودش تشویش باشد اما کاری از دستش برنمی‌آید ولی در مسئله دینداری آرامش وجود دارد.

ویژگی دومی که دین می‌آورد اینست که دین مانع بروز تعدّی و ظلم در پنهان و آشکار می‌شود قانون نهایت کاری که می‌کند مانع بروز تعدّی و ظلم در آشکار می‌شود. الم یَعلَم بِاَنَّ الله یَری؟ آیا نمی‌دانی خدا دارد می‌بیند؟ کفایت می‌کند برایش، این حوزه و کار دین است. لذا حضرت می‌فرماید اگر نباشد من اصلاً نمی‌توانم تعامل بکنم. این یکی از روایات بحث ضرورت دینداری است.

دین مقوله لازم و با اهمیت است، برای اهمیتش روایتی از ساحت مقدس امیرالمومنین علیه‌السلام بیان کردیم دو تا فایده را حضرت در رابطه با دین از کلامشان استفاده کردیم؛ ۱ـ دین به آدم آرامش می‌دهد؛ ۲ـ دین مانع بروز تعّدی و ظلم در نهان و آشکار می‌شود وقتی چنین فایده‌ای دارد عقلاً لازم است ما مراقب باشیم و از دین مراقبت کنیم که از آن چارچوب خارج نشویم.

وجود نازنین حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام بیان مبارک‌شان این است که  ایهاالناس ای مردم، دینَکُم دینَکُم مراقب دین‌تان باشد مراقب دین‌تان باشید. تَمَسَکُوا بِه به دین‌تان عمل کنید و تمسک کنید، صرف اینکه من متدین‌ام نه، این دین کجای زندگی تو است؟ از کجا می‌فهمی متدین هستی؟ نماز و روزه؟ این می‌شود مناسک بدون حقیقت دین، سایر ادیان هم دارند همین مناسک را انجام می‌دهند یکشنبه‌ها و شنبه‌ها و... به حرف این نیست که بعد آقا می‌فرمایند: لا یَزیلَنَکُم وَ لا یَرُدَنَکُم اَحَدٌ عَنه تمسک کنید به دین‌تان اجرا کنید مراقب باشید کسی شما را از دین خارج نکند بر نگرداند. چرا از نظر امیر علیه‌السلام دین اینقدر اهمیت دارد؟

این خیلی حرف مهمی است تا اینجا هشدار امیرالمومنین است مراقب باشید یک عده هستند دین‌تان را از شما می‌گیرند.

وجود نازنین حضرت کاظم علیه‌السلام می‌فرمایند: اِذا فُقِدَ الخامِسُ مِن وُلِدَ السابِع وقتی پنجمین فرزند از هفتمین امام غایب شده، فَالله اَلله فی اَدیانِکُم لا یَذیَلَنَکُم عَنها دین خودتان را مراقب باشید، و مراقب باشید کسی شما را از دین‌تان خارج نکند. ما در دوره غیبت کبری هستیم در دوره غیبت کبری دینداری کار سختی است. هشدار ائمه سلام‌الله علیهم اجمعین این است که دین‌تان را مراقب باشید یک عده هستند مترصدند دین را از شما بگیرند. این روایت را من تا آخر بخوانم. حضرت امیر علیه‌السلام فرمودند: لِاَنَّ سَیِّئَتَه فیهِ خَیرٌ مِنَ الحَسَنُه فی غَیرهِ لغزش در بستر دین داری بهتر است از خیرات در بستر بی‌دینی، چرا؟ لِاَنَّ السَیِّئَتَه فیهِ تُغفَر وَ الحَسنَه فی غَیرِهِ لا تُقبَل چون لغزش در بستر دین داری مورد مغفرت و غفران حضرت حق قرار می‌گیرد اما خوبی‌ها در بستر بی‌دینی اصلاً مقبول نمی‌شود.

هشدار دادند دین‌تان را از شما نگیرند. امام صادق علیه‌السلام یک روایت دارند در سختی دینداری در دوران غیبت کبیر که دوره معاصر ما هست. آدم باید بداند سخت است تا مراقب کند.

حالا امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:

اِنّ لِصاحِبِ هذا الاَمر غیبته برای این قیام و صاحب آن، آن منجی عالم بشریت غیبتی وجود دارد، المُتَمِّسِکُ فیها بِدینهِ تمسک کننده و اجرا کننده دین در آن مقطع، کَالخادِطِاِ لِلقَتادِ مثل تراشنده خار قتاد می‌ماند(کنایه از اینکه کار بسیار سختی است)، ثُمَّ قالَ هکَذا بِیَدهِ بعد با دست‌شان نشان دادند این‌جوری بعد فرمودند به این که فَاَئُکّم یُمسِک شُوَکَ القّتادِ بِیَدهِ؟ کدامتان می‌توانید این دستتان این خار را لمس کنید؟ چه برسد بخواهید بتراشید. اِنّ لِصاحِب هذِا الاَمرعَیبَتهَ فَلیَتِّقَ الله عَبدُ وَ لیَتَمَسَک بِدینِه صاحب این امر غیبی دارد تقوی الهی پیش کنید دین خودتان را رها نکنید. دین‌داری سخت است. در یک جای دیگر می‌فرمایند غریبانه است، خیلی امام صادق علیه‌السلام تعبیرشان آدم را ناراحت می‌کند. اِذا ماتّ اِبنی عَلیٌ بعد می‌فرمایند وقتی فرزندم امام هادی علیه‌السلام از دار دنیا بروند، بَدا سِراجُ بَعدهَ یک نوری بعد از او روشن می‌شود، ثُمّ خَفیَ یعنی حضرت عسکری علیه‌السلام هم از دار دنیا میروند، فَوَیلٌ الِمُرتابَ و طُوبی لِلغیربِ اَلغّارِ بِدینهِ وای به حال آدم‌های شک کننده خوشا به حال آن غریبی که دین خود را بردارد و فرار کنند چرا غریب؟ بخاطر این که جامعه پذیرای دین‌داری نیست. جامعه به آدم‌های دین‌دار می‌گویند سنتی است می‌گویند ابله.

تا اینجا رساندیم دین‌داری کار سختی خواهد بود. به ما هشدار دادند حفظ‌ش بکنیم حالا دین چیست؟