عقیق | پایگاه اطلاع رسانی هیئت ها و محافل مذهبی

کد خبر : ۱۰۱۹۸۵
تاریخ انتشار : ۲۱ آبان ۱۳۹۷ - ۰۹:۲۴
چشمه همیشه جاریِ وقف، اگر با علم عجین شود، تنه درختِ فرهنگ یک جامعه را مستحکم می سازد. یک جامعه زمانی می تواند باورهای فرهنگی خود را شکوفا سازد که از نظر علمی رشد کرده باشد.
عقیق:وقف در دین مبین اسلام و فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد و به معنای هدیهٔ ماندگار برای خدمت عمومی یا نگاه داشتن اصل چیزی و جاری بودن منفعت آن در جهت خیر و رضای خدا، همواره مورد عنایت مردم بوده است.

 

در ایران باستان و در زبان پهلوی واژه‌های «اَشوداد»، «اَهُلوُداد» و «روانیگان» کم و بیش معنایی معادل وقف دارند. از سوی دیگر به تعریف دقیق (ماده ۵۵ قانون مدنی) وقف عبارت است از اینکه «عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود». جمع این واژه اوقاف است و به مال و زمین وقف شده، موقوفه گفته می‌شود.

 

از سوی دیگر یکی از خصوصیات انسان مؤمن تخصیص دادن قسمتی از مالش برای نیازمندان است، از این رو، بسیاری از مردمان در طول تاریخ اسلام بوده اند که ثروت عظیم خویش را با دیگران شریک و در مقام تقسیم همیشگی آن از طریق وقف بر آمدند. برخی مسجد ساختند، برخی بیمارستان، برخی مدرسه، برخی دانشگاه و نمونه های فراوانی که پرداختن به همه آنها در مجال و موقعیت این نوشتار نیست، با این وجود با توجه به فرا رسیدن هفته وقف برای آن شدیم اشاره ای به برخی موقوفاتی که در راستای رشد و پیشرفت علمی در کشور ایجاد شدند داشته باشیم تا هم این مراکز را معرفی کرده باشیم و هم یادی از رفتگانی کنیم که با نیت خیرشان صدقه ای جاریه را در کشور از خود به یادگار گذاشتند.

 

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار

 

محمود افشار یزدی در طول سال‌های ۱۳۳۷ شمسی تا سال ۱۳۴۱ کلیه املاک و مستغلات خود را طی پنج وقفنامه بر اساس قواعد فقهی و ضوابط قانونی وقف عام کرده و سپس برای اجرای نیات و تحقق اهداف خویش که در متون وقفنامه و همچنین در کتابی تحت عنوان (پنج وقفنامه) تشریح و احصا شده مبادرت به تأسیس بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار کرد.

 

این بنیاد موقوفه تا سال ۱۳۶۲ تحت تولیت و مدیریت واقف اداره می‌شد ولی پس از درگذشت افشار، طبق مفاد وقفنامه و تأیید سازمان اوقاف و امور خیریه کشور از سوی شورای تولیت یازده نفری اداره می‌شود که پنج نفر آن‌ها به عنوان متولیان مقامی (مرکب از ریاست مجلس شورای اسلامی، ریاست دیوان عالی کشور و وزرای بهداشت و آموزش و پرورش و رییس دانشگاه تهران) و سه نفر از فرهیختگان به عنوان متولیان منصوص و سه نفر دیگر از اقوام و بستگان محمود افشار به عنوان متولیانِ منسوب هستند، اداره می‌شود؛ به علاوه امور اجرایی بنیاد بر عهدهٔ هیئت مدیره پنج نفری است با عناوین رئیس و نایب رئیس و مدیرعامل و حسابدار و خزانه دار و دبیر از سوی شورای تولیت و به مدت سه سال قابل تمدید یا تجدید انتخاب می‌شوند.

 

از جمله فعالیت های علمی فرهنگی این بنیاد می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

 

فعالیت‌های فرهنگی به منظور تعمیم و گسترش زبان فارسی و تحکیم وحدت ملی از طریق انتشار کتب و رسالات در زمینه‌های زبان فارسی، تاریخ صحیح ایران، جغرافیای تاریخی ایران تاکنون به تعداد ۱۰۲ جلد.

اهدا کتب و رسالات مذکور به کتابخانه‌های معتبر جهان و دانشمندان و ایران شناسان.

اعطای جایزه سالیانه به پژوهشگران زبان فارسی و محققان و استادان ایرانی و خارجی که به تدریس در مراکز و مؤسسات ایران‌شناسی و دانشگاه‌های معتبر داخل و خارج کشور می‌پردازند.

همکاری با دانشگاه تهران و مؤسسه لغت‌نامه دهخدا خصوصاً از حیث احداث و راه اندازی ساختمان مرکز آموزش بین‌المللی زبان فارسی.

همکاری با دانشگاه امیرکبیر برای ساخت و ساز مورد نیاز در زمین مورد مالکیت موقوفه واقع در خیابان آفریقا، جهت احداث مجموعه ورزشی آن دانشگاه.

همکاری با وزارت آموزش و پرورش در جهت ساخت دبستان و مدرسه راهنمایی و دبیرستان در زمین موقوفه واقع در خیابان آفریقا تقاطع میرداماد و هم چنین در زمین واقع در شهرری.

مساعدت با آن وزارتخانه برای احداث بیش از ۷۷۰ واحد مسکونی برای اعضا شرکت تعاونی مسکن فرهنگیان شهرری که اعضا آن از معلمین و دبیران شاغل آن شهرستان هستند.

 

بنیاد فرهنگی البرز

 

بنیاد فرهنگی البرز در سال 1342 با سرمایه و همت مردی نیک سیرت و خیراندیش به نام مرحوم «حسینعلی البرز» تأسیس شد. کسی که وقف علمی را در کشور پایه گذاری کرد.

 

مرحوم «طهمورث فقیه» مولف کتاب «چهره ماندگار وقف» از قول مرحوم البرز در مورد انگیزه این وقف می نویسد: «درست در شبی که فردای آن می­بایست عازم سفر مکه معظمه شوم، تبی سخت و جانسوز وجودم را فراگرفت، حتی رمق ناله کردن برایم نمانده بود، دراین حال به عالم خلسه فرو رفتم، درخواب مردی روحانی به بالینم آمد و گفت: اگر میخواهی از این تب سوزان جان سالم بدر ببری فعلاً از سفر مکه منصرف شو بیا هزینه سفر و اندوخته ات را در مکانی متمرکز وقف آموزش فرزندان کشورت کن تا زنده بمانی و رستگار شوی چون کعبه در کنار توست حجت قبول، چشم که باز کردم کسی را در کنارم ندیدم...با همسفرم تماس گرفتم و به او گفتم: فلانی؟! من دیگر به سفر نمی آیم، تب کردم سخت مریضم و قادر به حرکت نیستم... فعلاٌ قسمت نبود ...».

 

مرحوم البرز در خاطرات خود می نویسد: با مشورت اساتید دانشگاه ­ها، حقودانان و سه دخترم که هر سه نفر آنان صاحبنظر در امور فرهنگی و تربیتی هستند، تصمیم گرفتم حاصل زحمات خود را وقف اشاعه فرهنگ کشورم کنم و در بنیادی متمرکز سازم.

Image result for ‫بنیاد موقوفه البرز‬‎

 

بنابراین بنیاد فرهنگی ح.ع. البـــرز در تاريخ 24 اسفند 1342 با اختصاص مبلغ ۱۰ ميليون ريال وجه نقد و با هدف اشاعه فرهنگ كشور تاسيس و در اداره ثبت شركت ها به  شماره 622 ثبت شده است.

 

نیات واقف

صرفاً کمک به اشاعه فرهنگ کشور است از طریق:

اعطاء جوایز به دانشمندان و پژوهندگان برگزیده ایرانی در داخل یا خارج از کشور که در رشته های مختلف به کشف یا اختراعی دست یافته یا موجب تسکین آلام بشری و رفاه زندگی انسانی و بالارفتن حیثیت ایرانی درجامعه جهانی گردند.

اعطاء جوایز سالانه به سپاهيان ممتاز (دانش، بهداشت و ترويج آباداني) و سپاهيان ممتاز دين در سطح كشور با انتخاب و معرفي مقامات مسئول.

اعطاء جوایزحسن تحصیل به دانش آموختگان از بین رتبه های اول دوره (راهنمایی ، دبیرستان ، هنرستان ، انستیتوتکنولوژی ، دانشجویان ) درسراسر كشور معرفی شده از طرف مراجع ذیصلاح

اعطاء جوایز به نوجوانان و نوباوگانی که از ابتکار ، ایده و استعداد خاصی برخوردار باشند با تشخیص مراجع ذیصلاح.

 

اساسنامه بنیاد بخاطر تحولاتی که در در سيستم آموزشي كشور به عمل می آمد برحسب مقتضای زمان بارها مورد بازنگري قرار گرفت. از جمله مهمترین تغییرات می توان به جایگزین شدن جایزه حسن تحصیل در اساسنامه سال 1356 به جای وام شرافتی و اشتغال به کار در اساسنامه سال 1342 اشاره کرد.

 

قرار گرفتن بنياد تحت پوشش سازمان اوقاف و امور خيريه

 

در ۲۴ فروردین سال ۵۸ مؤسس بنیاد با ارسال نامه ای از کانادا به حضور رهبر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) تولیت بنیاد را به معظم له واگذار کرد.

 

چرا وقف علمی؟

 

موارد متعددی در جامعه اسلامی وجود دارد که به ویژه امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت واقفان و خیرین هستند اما شاید هیچ کدام از آنها جنسِ خاص یک وقف علمی را نداشته باشند.

وقف در عرصه علم؛ در کنار سایر نیات وقفی یکی از مولفه های مورد نیاز در نه تنها جامعه ما به عنوان یک جامعه اسلامی بلکه در جوامع مختلف است، چراکه این اقدام صرفا رویکردی خیرخواهانه نیست بلکه یک برنامه ریزی برای آینده مملکت است از این نظر که از گذرگاه وقف در امر علم، آیندگانی تربیت می شوند که هر کدام می توانند سنگ بنای مستحکمی را در عرصه پیشرفت کشور پایه ریزی کنند. چراکه در سایه وقف های علمی توان و استعداد دانش آموزان، دانشجویان و پژوهشگران زیر سایه وقف فردی نیکوکار، به ثمره می نشیند.

از این رو، چشمه همیشه جاریِ وقف، اگر با علم عجین شود، تنه درختِ فرهنگ یک جامعه را مستحکم می سازد. یک جامعه زمانی می تواند باورهای فرهنگی خود را شکوفا سازد که از نظر علمی رشد کرده باشد چراکه در سایه علم است که افراد پی به ظرایف بومی فرهنگی خود می برند و تلاش می کنند تا آن را حفظ کنند.

به نظر می رسد، اگر بتوانیم وقف علمی را در جامعه به نحو شایسته ای معرفی و تقویت کنیم، فردا شاهد شکل گرفتن جامعه ای خواهیم بود که بُن و ریشه اندیشه افراد آن متکی بر علم و منطق است، شاید از همین جهت بود که مرحومان افشار و البرز نیز برای این مرز و بوم یادگاری علمی از خود بر جای گذاشتند که بتواند به رشد و اعتلای ایران اسلامی در آینده کمک کند.


منبع:شبستان


ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربازدیدترین اخبار
پنجره
تازه ها
پرطرفدارترین عناوین