امام حسین؛محور اساسی معنای اربعین

در این هم‌اندیشی که تعدادی از اندیشمندان و کارشناسان امور فرهنگی و بین‌المللی سخنرانی کردند، حسن بشیر، استاد دانشگاه امام صادق (ع) محورهای اساسی نقشه ارتباطات میان فرهنگی درباره اربعین را مطرح کردند.

بشیر، ضمن تاکید بر اینکه اربعین یک حرکت چند جانبه است، اعلام کرد که ضروری است که این حرکت مهم در چهار حوزه «ارتباطی، فرهنگی، هویتی و آیینی» مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرد. در حوزه ارتباطی، چیستی، چگونگی و چرایی ارتباط باید مشخص تر شود و فهم ارتباطی باید به تعیین سطوح و نتایج ارتباطی منجر شود. حوزه فرهنگی نیز نیازمند شناخت کافی، فهم تحلیلی و تشخیص زمینه های کاربردی است. شناخت فرهنگی ما از اربعین و مردم عراق که میزبانان اصلی این حرکت بزرگ‌اند، اگر با دقت لازم صورت گیرد می‌تواند زمینه ساز تحولات میان فرهنگی و بین فرهنگی در آینده نه فقط با ایران بلکه با جهان اسلام و فراتر از آن با جهان بشریت باشد.

وی افزود: حوزه هویتی، شامل فهم و مطالعه اساسی در رابطه با معناشناسی، چهره‌سازی و برندسازی است. ما نیازمند تبیین مناسب معنای اربعین در سطح جهانی هستیم که این معنا بتواند چهره‌سازی مطلوبی را از این حرکت شیعی-اسلامی را به وجود آورد و نهایتا به یک برند جهانی تبدیل شود. البته در مرکزیت این معناسازی و برندسازی «امام حسین (ع)» قرار دارد. امام حسین (ع) محور اساسی معنای اربعین است که باید کلیه مطالعات و تحقیقات حول این محور صورت گیرند.

به گفته این استاد دانشگاه، در حوزه آیینی توجه به سه جنبه اساسی روش شناسی، نشانه شناسی و مراسم شناسی اهمیت بسزایی دارد. چگونگی بازنمایی اربعین از طریق اجرای مناسب، تبیین چگونگی این بازنمایی و بالاخره مرحله بندی آن که می تواند معنا را در سطح  ملی، منطقه ای و جهانی قابل فهم سازد اهمیت اساسی دارد. در رابطه با فهم نشانه ای اربعین، انجام مطالعات و تحلیلهای عمیق از نشانه های مزبور که بخشی از آنها توسط مردم خلق می شوند حائز اهمیت اند. و بالاخره مراسم شناسی اربعین از جنبه های مختلف تبیین و تحلیل مراسم و آسیب شناسی آنها می تواند در بالندگی ارتباطات میان فرهنگی و فرهنگ شناسی اربعین تاثیرگذار باشد.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) و دبیر پنل «همزیستی فرهنگی-اجتماعی: چالش ها و تهدیدها» مهمترین چالش های مربوط به مباحث ارتباطات میان فرهنگی و همزیستی اجتماعی میان ایرانیان و مردم عراق را در هشت محور مطرح کرد: روشهای ارتباط گیری، شیوه های تعامل، تبادل فرهنگی، ارتباطات میان فرهنگی، تفاوت و تمایز فرهنگی، تشابهات فرهنگی، زبان و معنا و بالاخره جهت گیری های اعتقادی.

بشیر مهمترین عامل موثر ارتباطات میان فرهنگی را در نظریه معروف گادیکانست به نام «مدیریت هماهنگ معنا» دانست و تاکید کردکه باید دقت کرد که چگونه باید در کلیه زمینه های ارتباطی میان فردی، میان گروهی و اجتماعی فهم دقیقی از معنا را دانست و بر اساس شناخت کافی حرکت کرد.

وی اظهار داشت: بسیاری از سوء تفاهم های ایجاد شده یا بر پایه رمزگذاری اشتباه و یا رمزگشایی غلط استوار اند. در این زمینه باید بدون هیچ گونه برتری جویی و برتری طلبی به دنبال معناهای مشترک و مؤثر در ایجاد ارتباطات مؤثر و مفید میان فرهنگی رفت. اربعین در حقیقت بزرگترین حلقه ارتباطی میان شیعیان، مسلمان جهان و بشریت است که باید به این ظرفیت بزرگ انسانی-اسلامی توجه کافی مبذول داشت.

منبع:فارس