عقیق:با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات نمایندگان مجلس دهم همزمان باقرار گرفتن در شهادت آیت‌الله مدرس و روز مجلس و نزدیک شدن به ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی برآن شدیم تا شاخصه‌های نماینده تراز انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم؛ سیدمرتضی هزاوه ای، دکترای علوم سیاسی و عضوهیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا در این خصوص با خبرنگار خبرگزاری حوزه در همدان به گفتگو نشست که مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید .
حوزه: نماینده تراز انقلاب اسلامی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟
هزاوه‌ای: نمایندگان مجلس شورای اسلامی دو وظیفه قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قوانین را بر عهده دارند و نخستین و مهم‌ترین مؤلفه یک نماینده در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران این است که باید از حوزه فعالیت‌های مجلس و وظایف آن آگاهی کاملی داشته باشد و در دوران نامزدشدن و انتخابات از تبلیغات سالم و ساده به دور از تخریب دیگران استفاده کند؛ درواقع باید از ارائه وعده‌های خارج از حوزه وظایف نماینده مجلس شورای اسلامی بپرهیزد.
متأسفانه در ادوار انتخابات گذشته در استان همدان مشاهده شده که برخی از نمایندگان وعده‌هایی به مردم داده‌اند که حتی از حوزه اختیارات ریاست جمهوری هم بالاتر است لذا باید بدانیم که این اقدام توقعاتی برای مردم ایجاد می‌کند که در آینده در صورت عدم تحقق موجب سرخوردگی و ناامیدی مردم از نظام جمهوری اسلامی می‌شود لذا اخلاق مداری در تبلیغات از وظایف و ویژگی‌های نماینده شایسته است.
آگاهی از مسائل، مشکلات، معضلات و نیازهای مردم همدان به طور تفصیلی و ارائه راهکارهای مناسب جهت رفع آن از دیگر مشخصه‌های نماینده است، چراکه یک نماینده مجلس شورای اسلامی باید توان ارائه راهکار جهت رفع مشکلات را داشته باشد.
مسلط بودن به موازین اسلامی برای هر فردی که قصد حضور در مجلس را دارد، حایز اهمیت است زیرا نمایندگان در مجلس شورای اسلامی اقدام به وضع قانون می‌کنند که نباید با شرع مغایرت داشته باشد و در هنگام نطق در صحن مجلس شورای اسلامی و ارائه رأی به مصوبه، باید بر اساس رعایت شرع و موازین اسلامی عمل می‌شود؛ هرچند که شورای نگهبان بر این امر نظارت و کنترل دارد، ولی وقت و زمان مجلس و شورای نگهبان نباید هدر برود. و صرف اینگونه مسایل شود.
داشتن استقلال اندیشه و استقلال در موضع سیاسی برای هر نماینده مجلس مهم است و این امر مغایرتی با وابستگی نامزدهای انتخاباتی به حزب خاص ندارد اما در حوزه انتخاباتی و مجلس شورای اسلامی باید منافع ملی و کشور آرمان‌های انقلاب اسلامی بر هر گونه دیدگاه حزبی ترجیح داده شود.
ورود نماینده غیر متخصص به مجلس قابل قبول نیست
عنصری به نام خودمراقبتی سیاسی وجود دارد که اگر در فرد ایجاد شود، هیچ گاه در صورت نداشتن تخصص وارد عرصه نمایندگی مجلس نمی‌شود. امام صادق علیه السلام فرد غیر متخصص که به سمت کاری می‌رود را مورد لعن قرار داده است.
وجود تخصص در فردی که وارد مجلس شورای اسلامی می‌شود، بسیار مهم است، چراکه پس از گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی دیگر قابل قبول نیست که یک نماینده غیرمتخصص وارد مجلس شورای اسلامی شود و باید در حوزه اقتصاد، فرهنگ، صنعت، شهرسازی و ... عالی‌ترین تخصص را داشته باشد و تخصص او در کمیسیون‌هایی که در مجلس شورای اسلامی تشکیل می‌شود، کارایی داشته باشد تا جهت رفع مشکلات کشور به کار گرفته شود.
مؤلفه دیگری که باید برای نماینده تراز انقلابی در نظر گرفت این است که از عمق جان و دل به انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و همچنین آرمان‌های آن معتقد باشد و به رأی مردم به عنوان یک سرمایه اجتماعی و حق الناس احترام بگذارد و بداند که در صورت راه پیدا کردن به مجلس از این اعتماد مردم هیچ گاه جز جهت منافع مردم بهره نگیرد.
یک نماینده باید توان تحلیل مسائل سیاسی در حوزه انتخابی خود و کشور را داشته باشد؛ در شرایط امروز که در سطح بین المللی و منطقه‌ای حاکم است، نماینده مجلس شورای اسلامی باید بتواند اتفاقات سیاسی و بین المللی را به خوبی تحلیل و نسبت به هرگونه رویداد در جهان، منطقه و کشور اعلام موضع کند لذا تحلیل مسائل سیاسی به نماینده مجلس کمک می‌کند تا نگاه او در هر موضوعی کارشناسانه باشد.
متأسفانه گاهی مشاهده می‌شود وعده ارزانی کالا و اجناس به مردم می‌دهند که ارتباطی به حوزه وظایف آنها ندارد، لذا تخصص و آگاهی از وظایف بسیار مهم است و مردم به نماینده متخصص نیاز دارند و نماینده متخصص کسی است که در سیستم مدیریتی نظام جمهوری اسلامی دارای تحصیلات بالا و تجربه باشد و الفبای قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قانون را به خوبی بداند و همچنین با ساختار مجلس و وظایف کمسیون ها و نحوه فعالیت‌های آن آشنایی داشته باشد؛ در آسیب‌شناسی مجلس در ادوار گذشته مشاهده می‌شود که افرادی وارد کمیسیون های مجلس شدند که ارتباطی به تخصص آنها ندارد.
نمایندگان مجلس باید به اقتصاد مقاومتی معتقد باشند
اعتقاد به مدیریت درون‌زا در کشور امری است که باید هر نماینده‌ای به آن توجه کند و این به این معنا است که به اقتصاد مقاومتی معتقد و به کارگیری توان داخلی جهت ساختن کشور استوار باشد و بپذیرد که تنها راهکار توسعه کشور، بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی کشور است.
اگر یک نامزد انتخاباتی که قصد حضور در مجلس شورای اسلامی را دارد، جهت توسعه کشور نگاهش به بیرون باشد و به بهره‌گیری از نیروهای خارجی باور داشته باشد، هیچ گاه در تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی موفق نمی‌شود، چراکه سابقه انقلاب اسلامی اثبات کرده که اعتماد به جوانان کشورمان منجربه پیشرفت شده و چنگ‌زدن به بیگانگان نیز باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده‌ای در کشور شده‌است.
نمایندگان مجلس با استکبارستایی را در پیش نگیرند
استکبار ستیزی و دوری از خط سازش با دشمنان انقلاب اسلامی، هوشیاری در مقابل نفوذ آنان اعم از سیاسی، فرهنگی، امنیتی و اجتماعی برخورد جدی با آن از دیگر مؤلفه هایی است که می‌توان در وجود نماینده مجلس تراز انقلابی مشاهده کرد، چراکه کشور ایران اسلامی دارای دشمنان وافری است و با وجود اینکه از آنها واهمه نداریم، نباید آنها را دست کم گرفت و باید توجه کرد که تعامل با دنیا غیر از هوشیاری در مقابل دشمنان است.
طبق سخنان مقام معظم رهبری استکبارستیزی برای ما یک اصل است و نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی نباید به جای استکبار ستیزی، استکبارستایی را در پیش گیرند و مردم بایددر این زمینه هوشیار باشند و از سابقه افرادی که جهت حضور در مجلس شورای اسلامی نامزد شده‌اند به خوبی آگاهی پیدا کنند و پیشینه آنها را در دوران پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ودوران پس از آن را بررسی کنند.
مردم باید کاندیدایی را وارد مجلس کنند که ورود او باعث اقتدار مجلس شود نه اینکه مجلس باعث رسیدن به اهداف شخصی افراد مانند جایگاه و مقام شود؛ وجود ویژگی های مذکور در هر فردی نماینده تراز انقلاب اسلامی را شکل می‌دهد که حضور اینگونه افراد در مجلس شورای اسلامی آرمان‌های انقلاب اسلامی را به منصه ظهور می‌گذارد.
حوزه: نحوه تبلیغات نامزدهای انتخاباتی برای جلب رأی مردم چگونه باید باشد؟
هزاوه‌ای: نکته حائز اهمیت در این موضوع این است که تبلیغات در غرب با نظام جمهوری اسلامی تفاوت دارد؛ در غرب رأی آوردن به هر قیمت مطرح است اما در نظام جمهوری اسلامی رقابت وجود دارد و از تبلیغ باید جهت معرفی شایستگی‌های فرد استفاده شود و نیازی به روی آوردن به تبلیغات مجلل نیست؛ باید در نظر گرفت که نباید دیگر کاندیداها را جهت منافع خود تخریب کرد که این امر انتخابات را به سمت انحراف سوق می‌دهد.
کارهای اجرایی در حوزه وظایف نمایندگان مجلس نیست و نمی‌توانند در این خصوص به مردم وعده تحقق دهند و مردم نیز این تصور را اصلاح کنند که نماینده مجلس باید مشکلات اجرایی آنها را رفع کند این درحالی است که مسئولین اجرایی عهده‌دار انجام اینگونه اقدامات هستند نه نمایندگان مجلس شورای اسلامی، البته نماینده مجلس باید از اینگونه مشکلات مطلع باشد وآن را پیگیری نماید و به مدیران اجرایی منتقل کند.
حوزه: نحوه ارتباط نماینده تراز انقلابی با مردم باید به چه صورت باشد؟
هزاوه‌ای: نماینده‌ای که از طبقه متوسط جامعه باشد، مردمی است و باید در مجامعی که مردم حضور دارند شرکت داشته باشد تا نیازهای آنها را بشناسد؛ داشتن دفتر پاسخگو که به روی مردم باز باشد، چراکه هزینه ایجاد دفتر ارتباط مردمی از سوی مجلس شورای اسلامی تأمین می‌شود. وجود ارتباط گسترده با مردم از طریق اشخاصی که در بین مردم هستند بسیار مهم است؛ نماینده مردمی باید افرادی را جهت ارتباط با مردم به کار گیرد که مردمی باشند.
نظارت بر کارکنان خود و بهره‌گیری از فضای مجازی جهت ارتباط با مردم و اختصاص دادن زمان برای مطالعه پیام‌های مردم از اقداماتی است که نماینده مردمی باید به آن روی آورد.
حوزه: مناسب‌ترین خاستگاه اجتماعی و فرهنگی نماینده مجلس چیست؟
هزاوه‌ای: خاستگاه دو وجهی است از یک بعد باید بخشی باشد و نماینده جهت پیگیری مسائل حوزه انتخابی خود باید اقدام نماید و از جهت دیگر طبق قانون اساسی بداند که نماینده ملت ایران در مجلس شورای اسلامی است و باید قانون‌گذاری کند و نگاه کلان جهت وضع قانون را در نظر بگیرد و در وضع قوانین از توجه به نگاه بخشی بپرهیزد.
ضرورت توجه به اندیشه‌های امام خمینی(ره) در انتخاب نماینده
برای معرفی نماینده تراز انقلاب اسلامی باید به منابعی که در انقلاب اسلامی وجود دارد، رجوع کنیم، منابعی که برای ما گفتمان سازی کرده‌اند و در صدر آن باید سیر اندیشه‌های حضرت امام خمینی(ره) را در نظر گرفت به ویژه اندیشه‌هایی که در قانون اساسی متبلور شده‌است لذا براساس اندیشه‌های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و با توجه به قوانین می‌توان جهت معرفی نماینده تراز انقلابی معیارهایی را در نظر گرفت، شایسته است ابتدا نامزد تراز انقلاب اسلامی را معرفی کرد چراکه نامزد انتخاباتی که تراز انقلاب اسلامی باشد و عملکرد صحیحی در دوره انتخابات داشته‌باشد، می‌تواند در صورت حضور در مجلس شورای اسلامی عملکرد یک نماینده تراز انقلابی را به منصه ظهور بگذارد.
فردی که قصد عهده‌دار شدن کرسی نمایندگی در مجلس شورای اسلامی را دارد باید به لحاظ دانشگاهی و تجربه در این زمینه دارای تخصص کافی باشد و وظایف مجلس شورای اسلامی را در قانون اساسی مورد احصا و توجه قرار دهد، متأسفانه بسیاری از وعده‌هایی که در ادوار گذشته از سوی نامزدهای انتخاباتی در استان همدان مطرح شده، ارتباطی به وظایف نماینده مجلس شورای اسلامی ندارد.
دادن وعده منصبت اجرایی فساد سیاسی ایجاد می‌کند
نمایندگان باید بدانند که در مجلس شورای اسلامی دو وظیفه اساسی دارند: نخست قانون گذاری و دوم نظارت بر قانون اساسی، هیچگاه نباید نماینده وعده منصبت اجرایی را به افراد و حامین خود بدهد و این اقدامات منجر به فساد سیاسی می‌شود، برخی از این اقدامات از ناآگاهی افراد نسبت به وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی نشأت می‌گیرد و مشاهده می‌کنیم که برخی از افراد در زمان انتخابات هنوز نمی‌داند که قرار است عهده‌دار چه تکالیفی شود.
تعهد، مسئولیت، وجود اخلاق سیاسی، نیت و هدف فرد از حضور در مجلس شورای اسلامی بسیار مهم است لذا فردی که به وجود تخصص و تجربه لازم جهت نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را در خود، می‌بیند، می‌تواند کرسی‌دار نمایندگی مجلس شود و منشأخیر برای مردم باشد. اما اگر مسایل حزبی دلیل حضور افراد در مجلس باشد باعث می‌شود تا این افراد یک خط سیاسی را به حداکثریت برسانند و پس از حضور در مجلس از رانت‌های داخل مجلس استفاده شود؛ متأسفانه برخی نیز جهت شهرت، نام‌آوری و کسب جایگاه وارد این عرصه می‌شوند. و حتی دیده شده‌است که حضور در مجلس شورای اسلامی برایشان مهم نبوده و صرف شهرت و دستیابی به جایگاه مدیریتی نامزد انتخابات مجلس شورای اسلامی شده‌است.
هر رأیی حلال نیست
پایبندی به اخلاق سیاسی و بهره‌گیری از ادبیات شرعی هم در نحوه رأی آوری و هم پس از ورود به مجلس بسیار مهم است؛ فردی که به صورت غیرمشروع و غیر اخلاقی کسب رأی کند طبق گفته مقام معظم رهبری رأی او حرام است لذا باید توجه کرد که هر رأیی حلال نیست.
در حوزه رأی آوری باید قانون به طور دقیق رعایت شود، پرهیز از دروغ، سیاه نمایی در مقابل رقبا، تشویش اذهان عمومی ودو قطبی کردن جامعه بسیار مهم است که نامزدهای انتخاباتی با توجه به این معیار ها می‌توانند جزء نماینده تراز انقلابی قرار گیرند.
یکی از مهم‌ترین حوزه ها، ارتباط نماینده مجلس با مردم شهرستان خود است که باید در این زمینه از افراط و تفریط دوری شود، در استان همدان بارها مشاهده شده است که برخی پس از ورود به مجلس دیگر در دسترس مردم نیستند تا انتخابات دوره بعد که در آن دوره به وفور مشاهده می‌شوند؛ به طوری که در هر گونه برنامه و افتتاح پروژه‌های دستگاه‌های اجرایی حضور می‌یابند که این امر به جایگاه نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی آسیب جدی وارد می‌کند که دیگر نباید در استان همدان شاهد اینگونه اقدامات باشیم.
از دیگر مشکلاتی که در استان همدان در حوزه نمایندگان مجلس وجود دارد، می‌توان به تبلیغات تجملاتی، شهرت طلبی، دادن وعده مسئولیت به حامیان، وجود اختلاف بین مجمع نمایندگان استان همدان که همواره شاهد این امر بوده‌ایم و وجود اختلاف بین نمایندگان مجلس و استاندار اشاره کرد.
گفتگو: مریم بیگدلو
منبع:حوزه