عقیق:امین رحیمی:‌ حسین (ع) که همیشه پیاده می‌رفت به خانه خدا، همیشه تاریخ پیاده می‌روند به بارگاهش. نخستین بار زینب‌کبری (س) و امام سجاد (ع) و جابر بن عبدالله انصاری به همراه جمعی از بنی‌هاشم چهل روز پس از شهادتش بر مزارش رفتند و سال‌های بعد ائمه و پیشوایان شیعه و پیروانشان. طی قرن‌ها نیز پیاده‌روی اربعین به‌ویژه از نجف تا کربلا رواج داشته و بزرگان تشیع به ترویج این نوع زیارت پرداخته‌اند و خود همراه دوستداران اهل‌بیت (ع) به زیارت پیاده حرم امام حسین (ع) شتافته‌اند. در ایران در دوره حکومت‌های آل‌بویه و صفویه زیارت کربلا با پای پیاده توسط علما ترویج‌شده است و در میان متأخرین نیز بزرگانی نظیر شیخ انصاری، آخوند خراسانی، محدث نوری و... خود به همراه یاران و شاگردانشان به پیاده‌روی اربعین می‌رفته‌اند. در این میان محدث نوری هرسال و در مناسبت‌های مختلف به همراه شاگردانش به زیارت پیاده می‌رفت و در ترویج زیارت اربعین نقشی ویژه داشت. دوره که عوض شد و اتومبیل‌ها و خودروهای باری و مسافری به عراق و ایران رسیدند پیاده‌روی اربعین و در کل زیارت پیاده کمتر شد؛ که شوق زیارت بود برای همه اما پای توانا برای رفتن نداشتند خیلی‌ها و طاقت سفر در بیابان. زیارت پیاده به محاق رفت تا اینکه مردی همت کرد و اتفاقی مهم رخ داد.

احیاگر پیاده‌روی اربعین در دوره ما

سفر به کربلا با استفاده از انواع خودروها بیشتر و راحت‌تر شد و سفر پیاده نزدیک بود که به‌کلی فراموش و منسوخ شود تا اینکه آیت‌الله سید محمود شاهرودی (۱۲۶۲ ش-۱۳۵۳ ش) دوباره همت کرد و همراه شاگردانش پیاده راه افتاد به سمت حرم دوست. با اقدام وی جریانی جدید آغاز شد و در دورانی که می‌شد سواره و با هزینه کم به کربلا رسید پیاده‌روی برای زیارت به امری معنوی و حرکتی نمادین تبدیل شد. آیت‌الله شاهرودی احیاگر پیاده‌روی کربلا و مؤسس نخستین بعثه در مکه و مدینه است و حدود ۲۶۰ بار پیاده به کربلا رفت؛ عاقبت کارش هم اینکه مدفنی دارد در حرم مطهر و بارگاه بلند علی بن ابیطالب (ع).

به دلیل جایگاه مذهبی و اجتماعی رفیع آیت‌الله شاهرودی تشویق وی به سفر زیارتی با پای پیاده میان طلاب با استقبال مواجه شد و همراهی برخی ایرانیان نیز مزید بر علت شد تا دوباره سفر پیاده به کربلا شور و شوقی تازه پدید آورد. در منابع مکتوب آمده است که زائران از قومیت‌ها و ملیت‌های مختلف بوده‌اند ولی در میانشان گروه‌هایی که نوحه‌ها و شعارهای عربی و فارسی و ترکی و اردو می‌خواندند بیش از سایرین بوده‌اند. سال ۱۳۵۳ نیز جمعیت بزرگی به سمت کربلا راه افتاد و به عربی شعاری دادند که ماندگار شد: «ای آقا و سرور ما حسین بن علی (ع)، اگر دست و پای ما را هم قطع کنند سینه‌خیز به‌سوی تو خواهیم آمد.» البته این راهپیمایی و این شور و ارادت به خیلی‌ها خوش نیامد. نظامیان بعثی به گروه‌های زائران یورش بردند و عده زیادی دستگیر و شکنجه شدند. ۶ نفر از سران و دعوت‌کنندگان به راهپیمایی اربعین نیز اعدام شدند.

پیاده‌روی پنهان

در دوران حکومت صدام بر عراق حتی زیارت گروهی حرم امامان شیعه چندان تجمل نمی‌شد چه برسد به راهپیمایی پرشور اربعین. در این دوره بود که پیاده‌روی اربعین مجازات حبس و حتی اعدام داشت؛ گاهی بعثی‌ها به‌محض اینکه زائر پیاده اربعین را می‌یافتند و شناسایی می‌کردند وی را به قتل می‌رساندند. شیعیان عراق از پیاده‌روی‌های مخفیانه برای اربعین خاطره‌های تلخ و شیرین بسیار بازگو می‌کنند؛ از روزهایی که زائران در گروه‌های 2 یا 3 نفری از بیابان‌ها و میان مزارع و دشت‌های خشک می‌گذشتند تا در مسیر گرفتار بعثی‌ها نشوند، از کمک‌های مخفیانه مردم عراق به زائران پیاده، از ترس‌ها و پنهان‌کاری‌ها و ماجراها برای رسیدن به حرم دوست.

راه باز شد

سال ۸۲ که حکومت صدام در عراق سقوط کرد دوباره راه پیاده‌روی اربعین باز شد و عشق حسین (ع) دوباره آشکارا تجلی کرد. از سراسر ایران و سایر کشورهای منطقه کسانی بودند که خودجوش می‌شتافتند برای زیارت اربعینی. خطرهایی هم بود و مقاومت‌هایی؛ عراق در اشغال سربازان آمریکا بود. بااین‌حال از آن موقع زائران اربعین هرسال بیشتر شدند و ناآرامی‌ها و مشکلاتی که حضور بیگانگان در عراق پدید می‌آورد سد راه زائران نشد. عشق زبانه می‌کشید و پیاده‌روی اربعین هرسال شلوغ‌تر می‌شد تا اینکه از ابتدای دهه ۹۰ این پیاده‌روی عاشقانه خیز بلندی برداشت و شد نمادی بین‌المللی از قدرت شیعه در جهان امروز. عشق حسین (ع) در قلب ملت‌های منطقه می‌جوشید و اربعین، جوشش ملت‌ها شد در قلب خاورمیانه.

ایرانی‌های عاشق

سال ۹۰ حدود ۵۰ هزار ایرانی رفتند پیاده‌روی اربعین و سال ۹۱ بیش از ۲۴۰ هزار نفر و سال ۹۲ بیش از ۴۸۰ هزار نفر. از سال ۹۳ ایرانی‌ها در پیاده‌روی اربعین میلیونی شدند؛ یک و نیم میلیون عاشق! سال بعد نیز ایرانی‌ها در همین حدود بودند ولی سال ۹۵ ایرانی‌ها ۲ و نیم میلیون نفر شدند در آن باشکوه مراسم آن مرد که پیاده می‌رفت زیارت خانه خدا. ۳ سال است که ایرانی‌ها در اربعین بیش از ۲ میلیون نفرند و بنا به پیش‌بینی‌ها امسال حداقل ۳ میلیون نفر خواهند بود. جمعیت کل زائران اربعین چقدر است؟ از نخستین سال سقوط صدام، پیاده‌روی اربعین با جمعیتی حدود ۲ تا ۳ میلیون نفر دوباره احیا شد و طی چند سال جمعیت به حدود ۱۰ میلیون نفر رسید. البته در سال‌های ۹۳ و ۹۴ جمعیتی بین ۱۷ تا ۲۲ میلیون نفر گزارش‌شده است. مقامات عراقی نیز تعداد زائران در سال ۹۴ را ۲۶ میلیون نفر اعلام کردند.

موکب‌ها و مضیف‌ها

برای مراسم اربعین در سراسر عراق و کشورهای همسایه بیش از ۷ هزار موکب بر پا می‌شود. در این میان ایرانی‌ها ۲۶۰۰ موکب دارند برای پذیرایی از زائران؛ میزبان عاشقان حسین (ع) اند عاشقان حسین (ع). در موکب‌ها امکاناتی برای استراحت و اسکان موقت زائران، پذیرایی، استحمام، درمان سرپایی و تأمین آب آشامیدنی زائران در دو سوی مرزها و در مسیرهای اصلی تردد مهیاست. علاوه بر موکب‌ها، مضیف‌ها هم هستند؛ چادرهای بزرگ که به‌صورت خودجوش توسط مردم عراق و برای پذیرایی از زائران در مسیرهای اصلی پیاده‌روی بر پا می‌شود. حالا دیگر همه ایرانی‌ها می‌شناسند مهمان‌نوازی شیعیان عراقی را در این مضیف‌ها و همه شنیده‌اند که چگونه برای قاپیدن مهمان جوش می‌زنند و هیجان دارند. مسیرهای طولانی و متفاوتی برای پیاده‌روی اربعین هست اما مسیر اصلی زائران، نجف تا کربلاست؛ مسیری ۸۰ کیلومتری که پیاده رفتنش ۲۰ تا ۲۵ ساعت طول می‌کشد.

از کربلا تا لندن

در مراسم اربعین علاوه بر شیعیان گروها یا افرادی از میان اهل سنت و مسیحیان و سایر ادیان نیز شرکت می‌کنند. در ایران هرکسی جامانده باشد از این مراسم در روز اربعین در پیاده‌روی نمادینی شرکت می‌کند که در شهرهای بزرگ برپا می‌شود؛ در تهران از میدان امام حسین (ع) تا حرم عبدالعظیم (ع) در شهرری. شهرهای دیگری هم هستند که اربعینی می‌شوند در روز اربعین؛ برخی شهرهای آمریکا و اروپا و البته در این سال‌ها لندن نیز. هر جا شیعیان هستند راه حسین (ع) هست و رهرو حسین (ع).

منبع:فارس