عقیق:هر ساله و در ایام اربعین حسینی زائران زیادی از برای زیارت بارگاه اباعبدالله از شهرهای مختلف کشورمان به سمت کربلا عازم می‌شوند و تجمع عاشقان حسینی در ایام اربعین در کربلا، به نوعی بزرگترین تجمع مسلمین جهان محسوب می‌شود.
در این بین بحث انتقال منظم، ایمن و باکیفیت زوار حسینی با انواع مدلهای حمل و نقل از شهرهای خود به سمت مرزهای ایران و عراق و همچنین سفر برگشت آنها در قالب طرح سفرهای اربعین، امری قابل توجه است که هر سال در ستاد اربعین پیگیری و برای تأمین ناوگان عمومی، جلسات مستمر برگزار می‌شود.
در این بین حمل و نقل جادهای (شخصی و عمومی) بیشترین تقاضای سفر را در ایام اربعین دارد. بنابراین تأمین ناوگان عمومی جادهای مناسب، ایمنی حمل و نقل ناوگان و نظم‌دهی مناسب فعالیت آنها در طول ایام تقاضای سفرهای اربعین، ضرورتی است که از سوی نهادهای متولی خصوصاً سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای باید پیگیری شود.
در اربعین شکوه و عظمت عاشقان حسینی بیشتر می‌شود و هر سال که می‌گذرد تقاضای سفرهای اربعین و زیارت بارگاه اباعبدالله در این ایام افزایش می‌یابد، طبق پیش‌بینی‌های انجام شده، امسال تعداد زائران نسبت به سال گذشته افزایش بسزایی خواهد داشت. در این راستا ضرورت دارد به همان میزان که تقاضا افزایش می‌یابد، به همان نسبت هم خدمات و امکانات از سوی ارگان‌ها و دستگاه‌های مرتبط خصوصاً خدمات در حوزه تأمین وسایل نقلیه عمومی برای زائران، تسهیل حمل و نقل جادهای و ایجاد تسهیلات در پایانه‌های مرزی افزایش یابد.
در کنار ضرورت افزایش ناوگان عمومی جادهای که قرار است به سفرهای امسال اربعین اختصاص یابد، لازم است در مدلهای دیگر حمل و نقلی نظیر ریلی و هوایی نیز با توجه به لغو روادید بین ایران و عراق در ایام اربعین و پیش‌بینی افزایش تقاضای سفر، تعداد ناوگان در بخش ریلی و هوایی هم افزایش یابد.
در بخش حمل و نقل جادهای، زائران حسینی در ایام اربعین سال‌های گذشته با مشکلاتی نظیر نبود نظارت بر نرخ‌های بلیت اتوبوس خصوصاً در سفرهای برگشت، کمبود ناوگان پس از زیارت، نبود ناوگان کافی در پایانه مهران، توزیع نامناسب مسیر حرکت اتوبوس‌ها در زمان برگشت و غیره مواجه بودند که مشکلاتی را برای آنها ایجاد کرده بود.
تأمین ناوگان مناسب و باکیفیت، نظارت بر عملکرد ناوگان، نظارت بر کیفیت فنی ناوگان، تسهیل سوخت‌گیری ناوگان، کاهش اتلاف وقت زائران در سفرهای اربعین و همچنین نحوه خدمات‌دهی به زائران حسینی در ایام اربعین، موضوعاتی بود که ما را بر آن داشت به سراغ مدیر‌کل حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل نقل جادهای کشور برویم و از وی در این‌باره جویا شویم.
داریوش باقر جوان با اشاره به وجود هماهنگی مناسب بین دستگاهی برای خدمات‌دهی به زائران در ایام اربعین، در این‌باره به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می‌گوید: ستاد اربعین از ایام گذشته راه‌اندازی شده است و به خوبی امور مربوط به ایام اربعین در همه وجوه را پیگیری می‌کند ضمن آنکه دبیری حمل و نقل و سوخت ستاد اربعین وزارت کشور بر عهده سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای است.
سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای در ستاد اربعین چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهد؟
باقرجوان: همانگونه که گفته شد دبیری حمل و نقل و سوخت ستاد اربعین وزارت کشور بر عهده سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای است، در همین راستا ما موظف هستیم همه سازمان‌دهی‌ها را در حوزه حمل و نقل عمومی جادهای به مقصد کربلا و اماکن زیارتی در کشور عراق را انجام دهیم، همچنین باید همزمان مباحث هماهنگی دیگر مدلهای حمل و نقلی شامل ریلی، هوایی و دریایی در سفرهای اربعین و اختصاص سهمیه سوخت را دنبال کنیم.
* تأیید شیوه‌نامه الگوی جابه‌جایی زوار در ایام اربعین از سوی ستاد اربعین
تاکنون دستاورد جلسات هماهنگی شما در ستاد اربعین و اتحادیه‌های حمل و نقلی به کجا رسیده است؟
باقرجوان: جلسات متعدد در جهت هماهنگی با ادارات کل استانی و ستاد سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای و به تبع آن شرکت‌های حمل و نقلی انجام شده است، در کنار آن با همه ارگان‌های ذی‌مدخل در طرح جابه‌جایی زائران اربعین حسینی جلسات متعددی داشته‌ایم که مسائل آن به صورت شیوه‌نامه‌هایی در ستاد اربعین آماده و ارائه شده است؛
جلسات با تشکل‌ها و انجمنهای صنفی در بخش ناوگان مسافری عمومی جادهای انجام شده است و خروجی این جلسات در قالب یک شیوه‌نامه است که ستاد اربعین الگوی جابه‌جایی مسافر را در این شیوه‌نامه تأیید کرده است، امیدواریم امسال با توجه به شرایط خاصی که در لغو روادید زائران اربعین حسینی داریم، شرایط ویژه‌تر باشد و مسافران با کمترین دغدغه بتوانند تردد داشته باشند.
برنامه‌ریزی شما برای سفرهای اربعین در چه بازه زمانی است؟
باقرجوان: طرح جابه‌جایی زوار اباعبدالله در ایام اربعین حسینی از 17 مهرماه 98 آغاز می‌شود و تا سوم آبان‌ماه به مدت 17 روز ادامه دارد.
* اختصاص بیشترین ناوگان به پایانه مرزی مهران
امسال همه مرزهای چهارگانه برای تردد زائران حسینی آماده هستند؟
باقرجوان: تعداد چهار مرز برای ورود و خروج زائران در ایام اربعین حسینی مدنظر است، اول مرز خسروی که در استان کرمانشاه است، البته مرز خسروی 12 ساعته از 7 صبح تا 19 باز است، همچنین مرز مهران در استان ایلام 24 ساعته فعال است، مرزهای شلمچه و چذابه در استان خوزستان هم به صورت 24 ساعته به زائران خدمات می‌دهند و زائران می‌توانند از طریق این مرزها سفرهای زیارتی خود را انجام دهند.
با توجه به شرایط ویژه لغو روادید برای زائران حسینی از عاشورای حسینی تا پایان اربعین پیش‌بینی می‌شود زائران بیشتری در این ایام به سمت کشور عراق و کربلا و نجف حرکت کنند.
هفته گذشته بود که از پایانه مرزی مهران بازدید شد و مسائل و مشکلات این پایانه و روش‌های رفع مشکلات مورد بررسی قرار گرفت.
با توجه به تجربیات سال‌های گذشته، پیش‌بینی می‌شود بیشترین تقاضا خصوصاً در ایام برگشت، به مرزهای مهران و خسروی باشد.
در ایام اربعین بیشترین ناوگان اتوبوسی برای جابه‌جای زوار به مرز مهران اختصاص خواهد یافت، همچنین بر تسریع در تکمیل زیرساخت‌های مسیر منتهی به مهران تأکید شد، از سوی دیگر مقرر شد 3 پایانه پسکرانه کرمانشاه، اندیمشک و همدان به عنوان پشتیبان پایانه مرزی مهران باشند و زائران ورودی از مرزهای خسروی و مهران، توسط پایانه‌های مسافری این شهرها، به مقاصد خود در شهرهای دیگر منتقل شوند.
* اختصاص 58 هزار دستگاه ناوگان عمومی جادهای برای سفرهای اربعین
تعداد ناوگان حمل و نقل عمومی مسافری جادهای که برای ایام اربعین امسال و انتقال زوار هماهنگ و آماده‌سازی شده است، چه میزان است؟
باقرجوان: امسال هشت هزار دستگاه اتوبوس برای ایام اربعین درنظر گرفته شده است که طبق هماهنگی، به مرزهای مختلف جابه‌جایی‌ها را انجام خواهند داد، همچنین 23 هزار دستگاه ناوگان مینی‌بوسی و 27 هزار دستگاه سواری کرایه، در کنار این هشت هزار دستگاه اتوبوس برای ایام اربعین فعال هستند اما پیش‌بینی می‌شود بیشترین تقاضا در حوزه ناوگان اتوبوسی باشد.
عمده تأکید ما در ایام اربعین در مسیرهای بلند روی ناوگان اتوبوسی است، اما از ظرفیت مینی‌بوس و سواری کرایه هم استفاده می‌کنیم و شبکه‌ای منسجم تهیه شده است تا بیشترین رضایت برای زائران حاصل شود.
زائران اربعین با این اتوبوس‌ها و دیگر ناوگان، به مرزهای ایران و عراق منتقل می‌شوند، سپس در آن طرف مرز در کشور عراق با سایر ناوگان جادهای که از سوی کشور عراق آماده‌سازی شده است به سیر خود ادامه می‌دهند.
این ناوگان در قالب یک‌هزار و 670 شرکت تعاونی مسافری و 100 هزار راننده و کمک‌راننده آماده شده‌اند تا در عملیات جابه‌جایی زائران اربعین خدمت‌رسانی کنند.
در حوزه تسریع جابه‌جایی زوار توسط ناوگان عمومی جادهای چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟ هماهنگی‌هایی با کشور عراق داشته‌اید؟
باقرجوان: مهمترین بحث در جابه‌جایی‌ها، ایمنی تردد و روان بودن شبکه است، یعنی باید بتوانیم شبکه حمل و نقل را روان‌تر کنیم تا این اتوبوس‌ها در ارائه خدمات به زائران حداکثر بهره‌وری را داشته باشند، در این صورت است که ما با این تعداد اتوبوس، مشکلی در انتقال زوار اربعین نخواهیم داشت.
از سوی دیگر ستاد اربعین هماهنگی‌ها را با طرف عراقی انجام داده است، ناوگان مسافری جادهای و ناوگان درون‌شهری کشور عراق هم در این جابجایی‌ها همکاری می‌کند و زائران می‌توانند از این ناوگان برای ادامه مسیر در آن سوی مرزها استفاده کنند.
* قیمت بلیت اتوبوس برای اربعین تغییری ندارد
قیمت بلیت ناوگان برای ایام اربعین چگونه خواهد بود؟
باقرجوان: قیمت بلیت اتوبوس در قالب توافق کانون انجمنهای صنفی و اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور است، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور هم اعلام کرده است که قیمت بلیت اتوبوس برای ایام اربعین تغییری نخواهد داشت و براساس رویه سال‌های قبل است.
همچنین در جلسه‌‌ای که به تازگی با رؤسا و نماینده‌های اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافری و کانون انجمنهای صنفی حمل و نقل مسافری برگزار شد، اعلام شد که برای جابه‌جایی ایمن و مناسب زوار اربعین، آمادگی کامل دارند.
در این جلسه تأکید شد که هماهنگی اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافری و کانون انجمنهای صنفی حمل و نقل مسافری در اجرای شیوه‌نامه مدیریت حمل و نقل جادهای که در بالا اشاره شد، ضرورت دارد؛ همچنین تأکید شد که تأمین ناوگان لازم با با شرایط شیوه‌نامه، ارائه خدمات باکیفیت به زوار، رعایت همه جوانب ایمنی سیر باید مورد توجه خاص اتحادیه‌ها و انجمنهای مذکور در ایام اربعین حسینی باشد.
نظارت بر سلامت فنی ناوگان حمل و نقل عمومی جادهای در ایام اربعین چگونه است؟
باقرجوان: قطعاً ایمنی تردد برای ما خیلی مهم است و ما آن را فدای هیچ چیز نمی‌کنیم، حفظ جان زائران برای ما مهم است تا به سلامت از کشور خارج شوند و به سلامت به مقاصد خود برگردند، حال اگر زمان سفر این زائران کمی طولانی‌تر شود، بهتر از آن است که ایمنی تردد آنها به خطر بیفتد.
سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای تلاش کرده است همه امکانات خود را بسیج کند تا خدمات مناسب به زائران حسینی ارائه شود؛ نظارت بر سلامت فنی ناوگان به دقت انجام می‌شود در کنار معاینه فنی، نظارت مدیران فنی هم وجود دارد، ایمنی تردد را فدا نمی‌کنیم تا شاید بخوا‌هیم درصدی ظرفیت ناوگان را افزایش دهیم و اصلاً از ایمنی چشم‌پوشی نمی‌کنیم، حتی اگر لازم باشد، وسیله نقلیه ناایمن را از ناوگان اربعین خارج می‌کنیم.
* استقرار جایگاه‌های سوخت سیار در کنار جایگاه‌های ثابت در مسیرهای اربعین
از نظر تأمین مناسب سوخت ناوگان عمومی جادهای، هماهنگی‌ها با شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی انجام شده است؟
باقرجوان: در این‌باره هماهنگی‌ها با شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی انجام شده است، مشکل خاصی در تأمین سوخت ناوگان نداریم، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هم یکی از اعضای ستاد حمل و نقل و سوخت ستاد اربعین است، هماهنگی با جایگاه‌های سوخت در مسیر انجام شده است و اگر لازم باشد جایگاه سوخت سیار مستقر شده و یا افزایش می‌یابد.
در بحث کارت سوخت ناوگان هم قطعاً تمهیدات خاصی در این ایام خواهیم داشت.
* زوار زمان سفر خود را در سماح به اشتراک بگذارند
با توجه به تقاضای زیاد و در مدت زمان کوتاه برای ناوگان عمومی جادهای، آیا این ناوگان قادر به پاسخگویی مناسب تقاضاها خواهد بود؟
باقرجوان: زوار توجه کنند که به هر حال ظرفیت ناوگان محدود است، حتی اگر همه ناوگان کشور برای جابه‌جایی زائران بسیج شوند، قطعاً با توجه به محدودیت‌های جاده‌ها و ظرفیت‌های فعلی شبکه حمل و نقل، نیاز است ورود و خروج‌ها با برنامه‌ریزی انجام شود.
تقاضای ما از زوار این است که زائران در نظر داشته باشند زائران زمان سفر خود را در سامانه سماح به اشتراک بگذارند تا ما بتوانیم با توجه به تقاضای سفر، اختصاص مناسب‌تر ناوگان داشته باشیم.
منبع:فارس