عقیق:حجت‌الاسلام جمالی عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم و استاد حکمت و فلسفه در مورد حقیقت غدیر، با اشاره به ارتباط غدیر، عاشورا و عصر ظهور به عنوان سه رکن طرح نبی اکرم صلی الله علیه و آله برای هدایت تاریخ به تشریح نسبت غدیر ، عاشورا و عصر ظهور و ضرورت تولید علوم اسلامی تمدن‌ساز بر محوریت این ارکان پرداخت.
جمالی در ابتدا گفت: همه حوادث اسلام مانند بعثت، غدیر، عاشورا و حوادثی که در عالم اسلام تا انقلاب اسلامی و امروز رخ داده است را باید در کنار هم و ذیل یک طرح عظیم تحلیل کنیم وگرنه تحلیل‌مان ناقص می شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم افزود: اگر طرح نبی اکرم صلی الله و علیه و آله که برای هدایت کل عالم است را نبینیم و حوادث عالم اسلام را مجزا بدانیم یقینا درکی از درگیری جریان انبیاء، نبی‌اکرم و اهل بیت عصمت و طهارت با جریان شیطان نخواهیم داشت. بعثت، غدیر، عاشورا و ... همه ذیل طرح نبی‌اکرم طراحی شده‌اند، به گونه‌ای که نبی اکرم قصد دارد با این طرح جامع همه عالم را هدایت کند، هدایتی جامع در عالمی که اساس آن بر درگیری دو جریان حق و باطل است. جریان باطل بر مدار شیطان که توسط خدا آفریده شده و به او حول و وقوه، توان، لشکر جنی و انسی، قدرت و اختیار داده شده است و هدف آن افساد در عالم و اقامه باطل و ظلمت است. جریان حق هم بر مدار انسان 250 ساله که به دنبال تحقق دولت کریمه است.
در هیچ دوره‌ای مثل امروز جریان طاغوت و شیطان پیچیده نشده‌اند
این استاد حکمت و فلسفه تصریح کرد: دو جریان در عالم تصرف دارند و مناسک و قواعد و سبک زندگی را تعریف می‌کنند و تمدن و شبکه علومی را می‌سازند و هر کدام می‌خواهند عالم را مبتنی برمبانی، آرمان‌ها و ایده‌های خودشان هدایت کنند. حال همه ما باید این دو جریان و درگیری آن دو را احساس کنیم و بصیرت پیدا کنیم طرح هر یک از دو طرف چیست؟ تا به خوبی بتوانیم جایگاه و موقف تاریخی خودمان را بشناسیم. اگر این موضوع را نشناسیم نمی‌توانیم بهره‌ای از غدیر و عاشورا و ظهور ببریم.
وی تاکید کرد: طرح عظیم پیامبر اسلام بر مدار جریان ولایت پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین در کل عالم است و همه انبیاء در این طرح جا شده‌اند چرا که همه انبیاء الهی بر محور ولایت، عصمت و طهارت و یک انسان 250 ساله امت‌های خودشان را هدایت کرده‌اند لذا سیر اهل بیت عصمت و طهارت در قالب یک انسان 250ساله را باید به خوبی بشناسیم تا بفهمیم هر کدام از امامان چه کار می‌کنند و چطور دارند سنگ بنای دولت کریمه را می‌گذارند؟ البته فهم این مهم نیازمند استنباط فلسفه تاریخ شیعی است.
جمالی خطرنشان کرد: همانطور که می‌دانیم اهل بیت سلام الله اجمعین هیچ کدام دنبال دولت مستعجل نبوده‌اند و نخواسته‌اند که با عجله تشکیل حکومت بدهند چرا که پایه دولت مستعجل خراب می‌شود. ائمه معتقدند که باید زمان تشکیل آن دولت کریمه فرا برسد و برای تشکیل آن باید مقدماتی چیده شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم عنوان کرد: همه انبیاء هم وعده آن دولت کریمه را می‌داده‌اند و معتقد بوده‌اند که مومنین باید بلوغ پیدا کنند. این انسان 250 ساله متشکل از اهل بیت سلام الله اجمعین می‌خواهد بستر آن دولت کریمه را آماده کند. در دنیای امروز هم این درگیری بسیار پیچیده تر از گذشته در حال جریان است. امروز جهان اسلام درگیر با کفر پیچیده‌ای است که خود را حق می‌داند.
این استاد حکمت و فلسفه گفت: در هیچ دوره‌ای مثل امروز جریان طاغوت و شیطان پیچیده نشده‌اند، امروز یک کفر پیچیده جهانی را شکل گرفته و تمدن، سبک زندگی، علوم نوین و شبکه علوم خود را ساخته‌اند و می‌خواهند عالم را مدیریت کنند.
انقلاب اسلامی ایران ذیل طرح نبی اکرم (ص) و برای هدایت تاریخ و تحقق تمدن نوین اسلامی و بلکه بالاتر برای زمینه سازی تحقق ملک کبیر توسط آخرین امام شکل گرفته است
وی تصریح کرد: امروز کفر خیلی پیچیده شده است تا جایی که باطل را به اسم حق و معروف گسترش می‌دهند و یک نمونه کوچک آن همجنس‌بازی یکی از این منکرات واضح است که قصد دارند به جای معروف بنشانند تا برسد تمام نرم افزارها و معادلات قدرت، ثروت و اطلاع جهانی که پایه نظم نوین جهانی قرار گرفته است. لذا لازم است که باطن کفر و پیچیدگی کفر امروز را خوب بشناسیم و این متوقف به شناخت طرح نبی اکرم است و اگر این مهم محقق نشود نه تنها وظیفه تاریخی خود را نه در حوزه و نه دانشگاه نخواهیم شناخت بلکه نظام و انقلاب خودمان را هم نخواهیم شناخت و احساس می‌کنیم که انقلاب اسلامی برای ژاپن اسلامی شدن شکل گرفته است. انقلاب اسلامی ایران ذیل طرح نبی اکرم (ص) و برای هدایت تاریخ و تحقق تمدن نوین اسلامی و بلکه بالاتر برای زمینه سازی تحقق ملک کبیر توسط آخرین امام شکل گرفته است.
جمالی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاباسلامی رهبر انقلاب گفت: در بیانیه گام دوم انقلاباسلامی حضرت آقا می‌فرمایند باید خودسازی و جامعه‌سازی و تمدن‌سازی کنیم و همه این‌ها تازه مقدمه دولت کریمه حضرت مهدی علیه السلام است، چرا که افق انقلاب اسلامی تنها تشکیل یک کشور مرفه نیست بلکه همان جریان طرح نبی اکرم است که می‌خواهد همه عالم را هدایت کند لذا می‌بینیم که امام خمینی (ره) می‌فرمایند «ما می‌خواهیم پرچم لا اله الا الله را بر قلل رفیع جهان به احتزاز دربیاوریم» لذا لازم است که درگیری تاریخی که جریان انبیاء با جریان باطل داشته‌اند را بشناسیم. و اما غدیر و عاشورا در این طرح تاریخی نبی اکرم چه جایگاهی داشته‌اند؟
عهد توحید به چه معنا است؟
این استاد حوزه در پاسخ به این سوال که عهدی که همه ما با خدای متعال در عالم ذر بسته‌ایم چه بوده است؟ گفت: آن عهد عهد توحید بوده است به گونه‌ای که قرآن می‌فرماید «الم اعهد الیکم یا بنی آدم ان لا تعبد الشیطان انه لکم عدو مبین و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم» بنابراین ما در عالم ذر با خدای متعال عهد توحید بستیم و اینکه این عهد را فراموش و یا از آن غفلت ورزیده‌ایم موضوع دیگری است.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم عنوان کرد: عهد توحید به چه معنا است؟ به این معنا که همه شئون زندگی ما بر مدار جریان ولایت حضرت حق باید به هماهنگی برسد و این عهد توحید است. توحید به معنای توحید نظری منظور ما نیست بلکه به عنوان توحید عملی منظور است، ما مامور هستیم که به مقام توحید برسیم. عهد توحید به این معنا است که همه زندگی ما رنگ خدایی داشته باشد یعنی ولایت از سمت خدا و تولی حداکثری از سمت ما صورت بگیرد و فکر، میل، رفتار، عشق‌های‌مان و همه زندگی‌مان صحنه تولی به ولایت حضرت حق باشد و اولوهیت و عبودیت در وجود ما شکل بگیرد.
این استاد حکمت و فلسفه گفت: در دعای کمیل می‌خوانیم که «حتی تکون اعمالی و اورادی کلهم وردا واحدا و حالی فی خدمتک سرمدا» یک ورد واحد بر همه شئون حیات ما باید حاکم باشد و این همان مقام توحیدی است که در عرفان به عنوان آخرین مقامی شناخته می‌شود که عارف به آن می‌رسد. البته این مقام از یقظه و بیداری شروع می‌شود و بعد از گام‌های متعدد آخرین مقام است در این مقام انسان تولی حداکثری به خدای متعال دارد و این همان مفهوم حقیقی دین است، دین یعنی جریان ولایت خداوند در قوس نزول و جریان تولی ما در قوس صعود. اسم این جریان ولایت و تولی در روایات ما دین است. لذا اصل دین مناسک دینداری نیست بلکه الوهیت(توحید) و تولی ما به حضرت حق و جریان انبیاء و ائمه سلام الله اجمعین است و لذا دین یعنی توحید و تولی.
راه رسیدن به توحید هم یک مسیر بیشتر ندارد و آنهم تولی به ولایت اهل بیت عصمت و طهارت است و راهی جز آنها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند از راه دیگر به خدا برسد و فلسفه این هم در روایات بیان شده است
وی در ادامه افزود: راه رسیدن به توحید هم یک مسیر بیشتر ندارد و آنهم تولی به ولایت اهل بیت عصمت و طهارت است و راهی جز آنها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند از راه دیگر به خدا برسد و فلسفه این هم در روایات بیان شده است. در زیارت جامعه کبیره می‌خوانیم که «من اراد الله بَدَا بکم» فلسفه اینکه چرا اهل بیت به چنین مقامی راه پیدا کردند را باید از روایات به دست بیاوریم.
جمالی اظهار داشت: خدا بر بشر منت نهاد و اهل بیت که حول عرش رحمان مشغول تعلیم ملائکه بودند را برای هدایت همه بشریت تنزل داد. از آنجایی که اهل بیت سلام الله اجمعین به مقام تام توحید رسیده‌اند و مزدشان هم این است که اگر کسی می‌خواهد به خدا برسد باید تولی به ولایت اهل بیت و امیرالمومنین داشته باشد. اگر در آیه آمده « ان اعبدونی هذا صراطٌ مستقیم» در روایت داریم «علیٌ صراط مستقیم» و لذا دین معنی دومی پیدا می کند و اگرچه در لایه اول دین یعنی الوهیت و توحید ولی در لایه دوم دین یعنی ولایت و امیرالمومنین علی علیه السلام و در لایه سوم دین به معنای شریعت و مناسک دینداری است.
دین به معنای تولی به ولایت حضرت علی (ع) است
این استاد حوزه گفت: در زیارت غدیریه به امیرالمومنین خطاب می‌کنیم «السلام علیک یا دینِ اللهِ القویم» یعنی امیرالمومنین شمایید که دین هستید لذا به نظر می‌رسد که برخی دین را بد معنی می کنند و معنای دین به عنوان برنامه زندگی، ناظر به لایه سوم تعریف دین است. دین به معنای الوهیت و به معنای تولی به ولایت حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام است و کسی جز با ولایت امیرالمومنین نمی‌تواند دیندار شود لذا در غدیر می‌بینیم که آیه نازل می‌شود «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی».
در غدیر دین پیامبر باید با ولایت امیرالمومنین کامل می‌شد، عظمت غدیر در این است که همه دین در غدیر عرضه شد و اگر غدیر نبود دین ناقص بود. لذا تولی به خدا و توحید لایه اول و تولی به ولایت امیرالمومنین و اهل بیت سلام الله اجمعین لایه دوم توحید و دین است
وی عنوان کرد: در غدیر دین پیامبر باید با ولایت امیرالمومنین کامل می‌شد لذا سنگین‌ترین امتحان شیعیان و مومنین تولی به ولایت است و شاخص دینداری این است که چقدر ولایت پذیریم؟ و حتی در روایات آمده است که امر ولایت ما اهل بیت صعب مستعصب است و جز سه گروه آن را تحمل نمی‌کنند ملک مقرب، نبی مرسل و عبدی که خدا قلبش را با ایمان امتحان کرده باشد. لذا عظمت غدیر در این است که همه دین در غدیر عرضه شد و اگر غدیر نبود دین ناقص بود. لذا تولی به خدا و توحید لایه اول و تولی به ولایت امیرالمومنین و اهل بیت سلام الله اجمعین لایه دوم توحید و دین است و دین به معنای شریعت و دینداری بعد از این دو معنی دین قرار دارد. باطن و اصل دین ولایت امیرالمومنین است و اگر کسی ولایت او را نداشته باشد وضوی او آب بازی و نماز او حرکات منظم و ورزش است.
جمالی در ادامه با اشاره به ارتباط غدیر با عاشورا در طرح نبی‌اکرم گفت: در عاشورا مفهوم غدیر و ولایت استحکام پیدا کرد اگر بعثت بدون غدیر و ولایت کامل و تمام نمی‌شد بدون عاشورا هم غدیر و ولایت استحکام نمی‌یافت. غدیر در عاشورا به صحنه عینیت آمد و تجلی غدیر و بالاترین صحنه تولی به خداوند و عبادت خدا در عاشورا رخ داد بالاترین دنائت و زشتی و همه بدی‌ها در سپاه یزید در عاشورا تجلی پیدا می‌کند چراکه عاشورا صحنه همه خوبی‌ها و بدی‌ها است و اهمیت عاشورا از این لحاظ برای ما خیلی زیاد است.
این استاد حوزه تصریح کرد: بالاترین بندگی را توسط سیدالشهدا و اصحاب سیدالشهدا مشاهده می‌کنیم حضرت سیدالشهدا در گودال قتلگاه می‌فرماید «الهی رضا برضائک، تسلیما لامرک، لا معبود سواک یا غیاث المستغیثین» امام حسین علیه السلام با اوج بندگی خودش غدیر را بیمه کرد و اگر مجاهدت عظیم امام حسین علیه‌السلام نبود غدیر بیمه نمی‌شد. لذا امام حسین علیه السلام با خون خودش حرارتی را در قلب شیعه برافروخت و همه عالم را دستگیری کرد و نجات داد لذا وقتی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید ابلیس لشکر خودش را جمع کرد و گفت «با وجود شهادت حسین (علیه السلام) ما دیگر راهی به مومنین نداریم چرا که حسین (علیه السلام) قلوب آنها را تسخیر کرده است بروید و اعمال آنها را فاسد کنید»، لذا عظمت عاشورا از این جهت است که طرح پیامبر را در غدیر برای هدایت بشریت مستحکم کرد و ما مدیون فعل سیدالشهدا و فعل اصحاب در روز عاشورا که در تولی تمام تمام بودند هستیم.
فرهنگ عاشورا در تمام شئون زندگی ما رسوخ کند
جمالی گفت: در روایت هم آمده که امام حسین علیه‌السلام فرمود «از اصحاب خودم اَبَر و اوفی ندیدم» برای این است که اصحاب امام حسین علیه السلام وفادار به ولی خدا بودند و ثبات قدم داشتند و تا آخر جان برای ولی خدا جنگیدند و خودشان را نسبت به ولی خدا بدهکار می‌دیدند نه طلبکار. امام حسین علیه السلام بالای سر هر کدام از اصحابش که در روز عاشورا رسید، اصحاب از ایشان می‌پرسیدند «آیا به تو وفا کردیم؟» این‌ها در لحظات آخر عمر خود که در خون خود می غلطیدند خود را طلبکار خدا نمی‌دانستند لذا تجلی غدیر در عاشورا است و عاشورا می‌تواند و توانسته صحنه‌ای از غدیر و جریان ولایت و تولی را به عرصه ظهور برساند که بی‌نظیرترین صحنه‌ها است.
وی خاطرنشان کرد: شکر خدا که ما بر سر سفره عاشورا قدم گذاشتیم و تجلیات عاشورا هر سال در انقلاب اسلامی ما تزریق می‌شود لازم است که فرهنگ عاشورا در تمام شئون زندگی ما به خصوص زندگی اجتماعی ما رسوخ پیدا کند. غدیر و عاشورا را با جامعه‌شناسی هابز و روانشناسی فروید و اقتصاد کینز و مارکس نمی‌شود تحلیل کرد. لازم است که دانشگاه‌های ما بر محوریت عاشورا دست به طراحی تمدنی جدید بزنند. اینکه رهبر انقلاب می‌فرمایند تمدن نوین اسلامی هم باید علم خاص آن تولید شود هم باید علومش بر محور عاشورا شکل بگیرد.
این استاد حوزه در پایان افزود: اما چرا عاشورا آنگونه که باید تاثیر خودش را نمی‌گذارد؟ و ما در ناتوی فرهنگی دشمن دست بسته هستیم؟ چون ما علم اسلامی را تولید نکردیم علم اسلامی باید بر مدار این ادبیات و نگاه به طرح جامع نبی اکرم (ص) تولید شود. شما یک جلوه طرح نبی اکرم را در اربعین می‌بینید که کانون قدرت عالم را عوض کرده است و سبک زندگی مهدوی را در اربعین می‌توانید تحلیل کنید. لذا رسالتی که بر دوش دانشگاهی‌ها و حوزوی‌ها است رسالت بسیار سنگینی است و باید انقلاب اسلامی را در این افق تمدن‌سازی بر مدار معارف عاشورایی و غدیر بازسازی کنیم مهمی که در دانشگاه و حوزه هنوز صورت نگرفته است.
منبع:مهر