عقیق:خداوند متعال نعمات زیادی را بر اشرف مخلوقات ارزانی داشته است. توجه خاص پروردگار عالمیان به انسان موجب دشمنی دیرینه ابلیس دشمن قسم خورده آدمی شده است؛ شیطان از خداوند متعال خواسته تا روز قیامت به او فرصت دهد تا انسان ها را گمراه کند و برای این کار از راه های بسیاری استفاده می کند اما پروردگار متعال بندگانش را تنها نمی گذارد و برای مقابله با ابلیس او را مجهز می کند تا به راه راست و به سوی خدواند رستگار شود و شیطان را شکست دهد.

در سوره ناس به دشمنی شیطان اشاره شده و خداوند در این سوره فرموده است: شیاطینی از جنس جن و انسان با وسوسه آدمی را گمراه می‌کنند و از بدو خلقت همراه با انسان هستند. حتی انبیا نیز از شر دشمنی ابلیس در امان نبوده اند.

پروردگار عالمیان در این باره راه درست را نیز به انسان معرفی کرده است و در آیه ۱۱۲ سوره انعام می‌فرماید: «پیامبران با تقوای الهی و توکل بر خدای متعال با آنان (شیاطین) برخورد می‌کردند و انسان‌های دیگر هم می‌توانند با سرمشق گرفتن از آن‌ها در این راه گام بردارند.»

در آیه ۲۲ سوره ابراهیم آمده است: «و مرا بر شما هیچ تسلطی نبود جز اینکه شما را فرا خواندم و شاید پذیرفتید؛ پس مرا ملامت نکنید و خود را ملامت کنید...» بنابراین شیطان بر کسانی که سرپرستی او را  بپذیرند، تسلط دارد و بر اساس آیه‌ای از سوره حج بر شیطان مقرر شده که هر کس او را ولی بگیرد، بی تردید او را گمراه کند و به عذاب آتش بکشاند.

خدا در آیه ۲۰۱ سوره اعراف می‌فرماید: «کسانی که پرهیز می‌ ورزند هر زمان که به آنان وسوسه‌ای از شیطان برسد، به یاد خدا می‌افتند بصیرت می‌یابند». در آیه ۱۵۲ سوره بقره نیز می‌فرماید: «پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و شکرانه ام را به جاى آرید و با من ناسپاسى نکنید». در آیه ۲۸ سوره رعد هم می‌خوانیم: «تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد». در آیه ۱۵۳ سوره بقره هم آمده:‌ «ای کسانی که ایمان دارید از وسیله صبر و نماز کمک بجویید».

پیامبر اسلام (ص) درباره شیطان می‌فرماید:

شیطان همانند گردش خون در تن آدمی جریان دارد (شهاب‌الاخبار، ص ٣٥٩)، این سه دسته از اغوای شیطان در امانند: کسانی که همواره در ذکر و به یاد خدا هستند، کسانی که از ترس خدا گریه می‌کنند و کسانی که در سحر‌ها (در نماز شب) از گناهان استغفار می‌نمایند. (جامع احادیث‌الشیعه، ج ١٤، ص٣٧٥).

شیطان بر دو قسم است: شیطان جنی که با ذکر «لا حَولَ وَ لا قوَّة إلّا بِاللّه العَلی العَظیم» طرد می‌شود و شیطان انسی (آدمی) که با صلوات بر محمد و آل محمد علیهم‌السلام از انسان رانده می‌شود. (مستدرک، ج ٥، ص٣٤٢).

شیاطین در صبحگاهان، با علم‌های (اغوای) خود به بازار‌ها و محل کسب و درآمد می‌روند، با اولین نفر به آنجا وارد و با آخرین نفر از آنجا خارج می‌شوند. (نهج‌الفصاحه، ج ١، ص١٢٧). در منزل خود، مرغ و ماکیان زیاد نگهدارید تا به جای اطفال شما مورد آزار و تعرض شیاطین قرار بگیرند. (بحار، ج ٦٣، ص٢٠٦).

امام علی (ع) در این باره می‌فرماید:

از کیفر ابلیس که خدا را شش هزار سال عبادت کرده بود عبرت بگیرید. چگونه خداوند آن همه عمل دراز مدت او را در اثر یک اندک زمانی تکبر و خودخواهی به کلی نابود ساخت (نهج‌البلاغه، خطبه ١٩٢معروف به قاصعه)، هر گاه که شیطان یکی از شما را وسوسه کرد از شر آن به خدا پناه ببرید و بگویید «اَعوذُ بالله منَ‌الشیطانِ الرجیم آمنتُ بِاللهِ و بِرسولهِ صلی‌الله علیه و آله مُخلِصاً لَهُ الدّین». (خصال، ج ٢، ص٦٣). زمانی که انسان به نماز می‌ایستد ابلیس با مشاهده آن همه رحمت الهی که نمازگزار را فرا می‌گیرد با دیده رشک و حسادت او را نظاره می‌کند. (خصال، ج ٢، ص١٦٧)، عملی برای ابلیس دردناک‌تر از آن نیست که آدمی را در حال سجود ببیند، او که مامور به سجده شد ابا و عصیان کرد، اما این مامور به سجده شد اطاعت نمود و نجات یافت. (خصال، ج ٢، ص ١٥٨).

امام محمد باقر (ع) هم درباره شر شیاطین می‌فرماید:

هر کس تصمیم گرفت کار خیری انجام دهد در آن عجله و شتاب کند؛ زیرا هر عمل خیری که در آن تاخیر افتد و فرصت از دست برود در آنجا گمراهی و اغوای شیطان بوده است (وسائل، ج ١، ص٨٦). ابلیس به نوح پیغمبر (ع) عرض کرد در این سه جا به یاد من باش؛ زمانی که غضبناک شدی و هنگامی که خواستی میان دو نفر قضاوت کنی و در وقتی که با زن نامحرمی در جای خلوتی به سر بردی. (خصال، ج ١، ص ١٣٢)، ابلیس آن دشمن خدا، در تمام حیات خود چهار ناله جانکاه کرد: روزی که ملعون و مطرود خدا شد و به زمین فرود آمد، روزی که نبی اکرم (ص) به رسالت مبعوث گردید و دیگری در روز عید غدیر. (روزی که مولی امیرالمومنین (ع) به خلافت منصوب شد) (بحار، ج ٦٣، ص ٢٤١)، به خدا سوگند مردن یک عالم برای ابلیس از مردن هفتاد عابد محبو‌بتر و گرامی‌تر است (احقاق‌الحق، ج ١٢، ص١٩٣).

امام جعفر صادق (ع) هم می‌فرماید:

شیطان همواره به لشکریانش دستور می‌دهد: میان آدمیان حسد و ظلم را رواج دهید که این دو گناه عظیم در نزد خدا با شرک برابری می‌نمایند! (بحار، ج ٦٣، ص ٢٦٠)، شیطان ملعون می‌گوید: من اگر این سه خصلت را در آدمیزاد محکم و استوار کردم دیگر برایم مهم نیست اعمال دیگرش چه باشد، چون مسلما قبول نخواهد شد؛ وقتی عمل خوب خود را بزرگ ببیند و زمانی که گناهانش را فراموش کند و هنگامی که گرفتار عجب و خودپسندی گردد. (خصال، ج ١، ص٥٥)

مردم وقتی شتابان و با سرعت به گناه آلوده می‌شوند در شمار لشکر سواره نظام ابلیس هستند و زمانی که آهسته و به کندی مرتکب گناهان می‌شوند در عداد پیاده‌نظامش خواهند بود (ثواب الاعمال/ ص ۵۷۶). برای ابلیس، سپاهی نیرومندتر از این دو تا نیست: یکی زنان و دیگر حالت خشم و غضب (بحار، ج ٧٥، ص ٢٤٦).

هر مومنی که به برادر مومن خود محبت و احسانی کند او دقیقا در همانجا صورت شیطان را خراشیده و دلش را مجروح نموده است. (بحار، ج ٧٤، ص٣٠١)، ابلیس ملعون و مطرود خدا هنگام غروب و طلوع آفتاب لشکریان خود را به (سوی بنی‌آدم) گسیل می‌دارد. شما در این دو وقت زیاد در ذکر و به یاد خدای متعال باشید. (سفینه، ج ١، ص٩٩).)

امام موسی کاظم (ع) نیز می‌فرماید:

گناهان صغیره و کوچک از نیرنگ‌های ابلیس است، او آن‌ها را در نظر شما حقیر و کوچک جلوه می‌دهد تا رفته رفته روی هم انباشته و بسیار شوند و در نهایت شما را در غرقاب خود به هلاکت برساند. (تحف‌العقول، ص ۴۱۳).

امام رضا (ع) می‌فرماید: نام (اصلی) ابلیس «حارث» بود، زمانی که (سرکشی کرد و) از رحمت الهی مایوس و ناامید شد به اسم «ابلیس» (مایوس از رحمت خدا) نامیده گردید. (بحار، ج ٦٣، ص ٢٤٢ ـ).

منبع:باشگاه خبرنگاران