عقیق:4 مرداد مصادف با پنجمین سالگرد ارتحال استاد اخلاق و مفسر قرآن مرحوم آیت الله حسین شب زنده دار است. به همین مناسبت خبرگزاری حوزه گزیده ای از سخنان علما و بزرگان حوزه پیرامون شخصیت علمی و اخلاقی آن مرحوم را منتشر می کند. لازم به ذکر است بخشی از این مطالب برای اولین بار منتشر می شود. همچنین گزیده ای از صوت دروس اخلاق این عالم ربانی در مدرسه فیضیه که مربوط به دهه شصت است در پایان خبر قابل دسترسی است. مقام معظم رهبری آقای شب زنده دار همیشه نو بودند. ايشان مصداق اتم و اكمل اخلاق هستند. حضرت آیت الله وحید خراسانی از فوت ایشان خلأیی شد. این‌ها نمونه تربیت سلف‌اند. هر یک از این‌ها که می‌رود بَدَلش در این روزگار مشکل است. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی واقعا وجود مبارک ایشان بسیار بسیار مغتنم و با ارزش بود. آن عالم رباني و فرزانه و اسوه‌ي اخلاق و فضيلت، عمر پربركت خود را در خدمت به إعلاي كلمه الله، تدريس، ترويج و نشر معارف نوراني اهل‌البيت عليهم السلام و تربيت طلاب و تهذيب نفوس و خدمت خالصانه به ساحت مقدس حضرت بقيت‌الله‌الاعظم(ارواح‌العالمين‌له‌الفدا) سپري نمود. فقدان اين عالم وارسته و فقيه پارسا ثلمه‌اي جبران ناپذير است. حضرت آیت الله مکارم شیرازی ایشان مدتی در برنامه‌های مکتب اسلام با ما همکاری داشت. مقالات خوبی داشت و بحث‌های جالبی مطرح می‌کرد. مکتب اسلام مجله‌ای بود که به هر کس مجال نمی‌داد در آن چیزی بنویسد؛ اشخاصی که دارای برجستگی‌هایی بودند با آنجا همکاری داشتند و قلم می‌زدند مانند مرحوم علامه طباطبائی، مرحوم آقای مطهری،‌ مرحوم آقای بهشتی. واقعاً مرد موفقی بود در مسئله تدریس. هم بیان خوبی داشت و هم فکر خوبی داشت و هم زحمت می‌کشید روی مطالب. به همین دلیل درس ایشان هم مطلوبیت خاصی داشت. درس اخلاق و تفسیر ایشان درس بسیار موثری بود؛ ایشان مانند درخت میوه‌ی پرثمری بودند که مردم از میوه‌های این درخت استفاده می‌کردند. حضرت آیت الله سبحانی ایشان حدود سال 1326 شمسی بود که از شیراز وارد حوزه علمیه قم شدند و از همان روزها دو چیز در ایشان جلوه‌گر بود؛ یکی اخلاق فاضله و تواضع فراوان به گونه‌ای که در فیضیه برای دیگران سرمشق بود و اخلاق عالی او عملاً می‌توانست افراد را تربیت کند. دوم تدریس ایشان در حوزه بود که طلاب را از بیانات خود بهره‌مند می‌کرد. این دو مطلب را من در این شصت سال در ایشان درک کرده‌ام؛ اخلاق و تواضع، ‌تدریس و تربیت. حضرت آیت الله مظاهری سراسر عمر شریف این عالم پارسا و پرهیزکار، در علم و عمل و تقوا و فضیلت سپری گشت و شاگردان بسیاری از محضر این فقیه اخلاقی خصوصاً از دروس سازندۀ اخلاق ایشان مستفیض گشته‌اند. آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی آن عالم ربانی و معلم اخلاق که عمر با برکت خود را در مسیر اعتلای کلمه توحید و اقامه معارف اصیل اسلام مصروف می‌داشت از زمره‌ی شاگردان امام راحل عظیم‌الشأن بود که برکات علمی و اخلاقی فراوانی را در حوزه‌ی مبارکه‌ی قم از خود به یادگار گذاشته و شمع محفل شاگردان و مریدان بود. سجایای اخلاقی او از خاطر همه ارادتمندان به آن عالم ربانی پاک نخواهد شد و برای آن بنده صالح خدا، هماره لسان صدق بجای خواهد ماند. آيت الله علوی گرگانی آن عالم ربانی و سالک عارف، عمر شريف خويش را در راه ترويج و اعتلاي فرهنگ ناب اهل بيت عصمت وطهارت(سلام‌الله‌عليهم) سپري نمودند و شاگرداني وزين و متخلِّق به اخلاق حسنه تربيت نمودند. واقعاً وجود مبارک ایشان، وجود بسیار ارزشمندی بود. فقدانشان هم واقعاً ثُلمه بود. ايشان ذوالكمالين بودند، هم كمال علمي داشتند و هم كمال اخلاقيِ عملي. آیت الله مصباح یزدی این روایت شریف که رحلت یک عالم «ثُلمه لایَسُدُّها شی»، مصداق بَیّن‌اش را ایشان می دانم. ما خدا را شکر می کنیم که معرفت ناقصی نسبت به کمالات ایشان به ما مرحمت کرد. همین معرفت را نعمت خدا می دانیم که باید شکرش را بجای آورد. این جور گوهرها بسیار کم‌یاب است. آیت الله کریمی جهرمی باید از درس اخلاق ایشان یاد کنم که مدت‌ها در مدرسه فیضیه سالن زیر کتابخانه برگزار می‌شد و به گفته شاگردان و فضلاء حوزه، برکات بسیاری بهمراه داشت. یک‌بار توفیقی دست داد و در این جلسه نورانی شرکت کردم و حقیقتاً باید بگویم که مباحثی مفید و سودمند و معنوی بیان شد که می‌توانست برای اهل علم،‌ رهنمودهای صائب و نافذی داشته و بخصوص آنان‌را در مواجهه با مادیات و پیشروی تشریفات مادی و در راه نیل به سعادت بخوبی یاری رساند. آیت الله حائری شیرازی اخلاق آقای شب زنده دار اخلاق متین و لطیفی بود و هم اخلاق جاذب و جالب، بخاطر اینکه ایشان خیلی متواضع بود. آیت الله یزدی ایشان از شخصیت های متقی، وارسته، پاک، خالص، صادق بود. فراز و نشیب‌های زندگی واقعا در سادگی و روش علمائی ایشان هیچ تاثیری نداشت. درست مثل همه فضلای محترم و وارسته و وابسته. مرحوم آیت الله شب‌زنده‌دار از سرمایه‌های اصلی حوزه بودند. آیت الله سید مجتبی موسوی لاری در دیدارهای مکرری که با آیت الله شب زنده دار داشتم از وجودشان جز رایحة تقوا و علم و فضیلت و ارزشهای الهی و معنوی چیزی استشمام نکردم آیت الله هاشمی رفسنجانی علاوه بر تدریس دروس حوزوی و تفسیر قرآن، مروج اخلاق اسلامی بود و زمانی که توجه به نشریه در حوزه‌های علمیه هنجارشکنی بود، در «مکتب تشیع» مقاله می‌نوشت و روشنگری می‌کرد. حجت الاسلام والمسلمین موسوی همدانی (مترجم تفسیر المیزان) ترجمه مجلدات تفسیر المیزان را با مرحوم علامه هماهنگ کردم مگر دو جلد آخر آن را، وقتی برای هماهنگی این دو جلد به ایشان مراجعه کردم، حال ایشان مساعد نبود، فرمود: با آقای شب‌زنده دار هماهنگ کن. آیت الله مقتدایی حضرت آیت الله شب زنده دار یکی از اساتید علمی حوزه از نظر درس فقه و اصول و علاوه بر این از اساتید اخلاق مبرز حوزه بودند. شاگردان مفصلی ایشان در حوزه تربیت کردند و جداً از نظر اخلاق و رفتار شخصی روش ایشان برای همه طلاب و همه اساتید الگو بود. رفتار و زندگی ساده ایشان هم الگو بود که با مقام علمی و مقام استادی یک زندگی بسیار ساده و معمولی داشتند. آیت الله حسینی بوشهری در یکی از سال‌هایی که اجلاسیه اساتید حوزه داشتیم و هر سالی از استادی تجلیل می‌کردیم نوبت تجلیل در رابطه با این استاد رسید. با تعدادی از دوستان رفتیم محضرشان. گفتم چند روز آینده اجلاسیه اساتید داریم می‌خواهیم از شما تجلیل کنیم. اصلاً نگذاشت من جمله‌ام را تمام کنم فرمود نه نه نه از این صحبت‌ها نکنید حرف دیگری دارید بزنید. من دیدم حریف نمی‌شوم. سخن را عوض کردم گفتم آقا در دانشگاه‌ها از اساتیدشان تجلیل می‌کنند، دانشجویان موقعی که نگاه می‌کنند اساتید مورد تجلیل هستند این‌ها هم تشویق می‌شوند و حرمت استاد را نگه می‌دارند. به خاطر این که طلبه‌ها حرمت اساتید را نگه بدارند و بدانند جایگاه اساتید جایگاه بالایی است شما بپذیرید. فرمود «چون دیگه پای من مطرح نیست می‌پذیرم. حالا که بناست طلبه‌ها تشویق بشوند، حالا که بناست عظمت حوزه بماند، عظمت استاد حوزه بماند، عظمت طلبه بماند من کسی نیستم» لذا آن روزی که ما جلسه داشتیم اولین کسی بود که در آن جا حضور پیدا کرد گفت من به عنوان یک تکلیف آمدم نه به عنوان شب‌زنده‌دار. آیت الله مومن قمی ما از درس ایشان استفاده کردیم و جزو درس‌های عالی بود و از بزرگواری ایشان بود که اصلاً پذیرفت برای من یک طلبه، تدریس بفرمایند. آیت الله نصرالله شاه آبادی واقعاً اینکه می‌گویند الاسم تنزل من السماء، اینطور بود، واقعا می شد گفت که شب‌زنده‌دار بود و خلوتی با حق داشت. آیت الله خرازی در سال‌های متعددی که با ایشان رفت و آمد داشتیم یک اسوه اخلاص بود. آن چیزی که ایشان را آقای شب‌زنده‌دار کرده بود اخلاصش بود؛ به اسلام، مسلمین، طلاب، نظام، به اینها فکر می‌کرد. آیت الله سید احمد خاتمی جامعیت مرحوم آیت الله شب‌زنده‌دار جداً الگو گرفتنی است. استاد بزرگ اخلاق، فقیه، اهل جبهه، اهل مبارزات قبل از انقلاب. این ویژگی‌های برجسته اخلاقی در این مرد جمع بود. آیت الله علوی بروجردی حضرت آقای شب‌زنده‌دار از کسانی بودند که برای حوزه نه فقط علماً استاد بوده‌اند، بلکه عملاً هم استاد بوده‌اند. زندگی ایشان، رفتار ایشان، گفتار ایشان، عمل ایشان، مربی بود و تربیت‌کننده بود. آیت الله احمد بهشتی واقعاً ایشان مصداق اتَّم و اَکمَل آیه شریفه «فلینظروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون» بودند؛ از جمله بازگشت به سوی مردم و تبلیغ و ترویج، منبر رفتن، جلسات خصوصی و عمومی برگزار کردن، نماز جماعت برپا کردن و این قبیل کارهایی که یک روحانی باید در بین مردم انجام بدهد. با آثار قلمی ایشان که در مکتب اسلام چاپ می‌شد کاملا آشنا بودیم، معاشرت‌هایی هم‌داشتیم و همیشه ایشان را به بعنوان مظهر اخلاق کریمه، بعنوان فردی که مجسمه‌ی اخلاق هستند می‌شناختیم و حقیقتاً از مجالست ایشان لذت می‌بردیم و بهره‌مند می‌شدیم. آیت الله جواد فاضل لنکرانی آیت الله حاج شیخ حسین شب‌زنده‌دار از جهت اخلاقی برای ما معلم و استاد بسیار بسیار بزرگی بود. در مباحث تفسیری بسیار مسلط بودند؛‌ نسبت به آراء مرحوم علامه طباطبایی تسلط خاصی داشتند. از مطرح شدن، از عنوان شدن، از تَعَیُّن پیدا کردن خیلی احتراز داشتند. آیت الله استادی امیدوارم نوارهای فراوانی که از ایشان هست، همه این نوارها را صدا و سیما بگیرد و در مواقع مناسب پخش کند، این سخنرانی‌ها را انسان می‌شنود، احساس می‌کند که طرف خودش متدین است و خودش معارف را درک کرده است. جهت دریافت چند کلیپ صوتی کوتاه از دروس اخلاق آیت الله شب زنده دار روی این لینک yon.ir/tRSAd کلیک کنید.