عقیق:شاید یکی از اولین خاطراتی که از روزهای نخست به دنیا آمدن فرزندان کوچک در ذهنمان باشد، سنت اذان و اقامه گفتن در گوش بچه‌ها باشد. این سنت قدیمی که ریشه در سیره پیامبر(ص) دارد، در خانواده‌های ما ایرانیان رواج دارد.
اذان گفتن در گوش بچه‌ها عمدتاً توسط پدربزرگ‌ها، امام‌جماعت مسجد محل، بزرگان دینی، روضه‌خوان‌های خانگی و سادات انجام می‌شود تا به واسطه کلام و نفس نیک این بزرگان، ارتباط و انس بیشتر بچه با احکام دین و مناسک آن مستحکم‌تر شود.
اهالی محل خیابان ایران از گذشته تاکنون اذان گفتن بچه‌های خود را توسط امام جماعت مسجد محل خود، مسجد فائق انجام می‌دادند؛ امام جماعتی که رسمش آن بود تا این سنت حسنه در فضای روحانی و معنوی مسجد انجام شود.
مرحوم سید علی‌اکبر موسوی حسینی مشهور به «حسینی اخلاق در خانواده» امام جماعت مسجد فائق از گذشته این رسم را در منطقه خیابان ایران جا انداخت که سنت حسنه قرائت اذان و اقامه در گوش فرزندان تازه متولد شده محل را در مسجد و بین اقامه دو نماز جماعت ظهر و عصر و یا مغرب و عشاء و در حضور نمازگزاران انجام دهند تا حال و هوای مسجد و نماز جماعت، از همین نوزادی در وجود این فرزند شکل گیرد و دعای همیشگی‌اش در ابتدای انجام این امر این بود که «ان‌شاء الله به زودی این کودک را در صفوف اقامه نماز جماعت مسجد مشاهده کنیم»
حال بعد از وفات این روحانی و امام جماعت سرشناس تهران، این سنت حسنه توسط فرزند وی حجت‌الاسلام سید امیرحسین حسینی که این روزها امام جماعت مسجد فائق است، ادامه پیدا کرده است.
وی در این خصوص اظهارداشت: اذان و اقامه گفتن در گوش فرزند از سنت‌های سفارش شده در دین اسلام است و انسان به شکرانه نعمتی که خداوند برایش مقدر داشته و برای اینکه این نعمت و امانت الهی را در مسیر مستقیم الهی حفظ کند و وظیفه خود را نسبت به او انجام دهد باید در روزهای اول بعد از تولد که هرچه زودتر بهتر، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگوید.
سفارش پیامبر (ص) به اذان و اقامه گفتن در گوش نوزاد
حسینی افزود: از امام علی (ع) نقل شده است که ایشان از رسول اکرم (ص) نقل کرده است که «خداوند به هر فردی که فرزند می‌دهد، باید در گوش راست او اذان بگوید و در گوش چپ او اقامه بخواند که این کار موجب حفظ او از بدی و شیطان خواهد شد».
وی افزود: اهل بیت(ع) نیز این سنت نبوی را رعایت می‌کردند و در گوش فرزندان خود و مومنین، اذان و اقامه می‌گفتند. براساس روایت پیامبر(ص)، مستحب است یک مرتبه در گوش فرزند اذان و اقامه گفته شود، اما همانطور که وضو گرفتن برای فردی که وضو دارد، نور علی نور است، اذان و اقامه گفتن به دفعات در گوش فرزند نیز مشکلی ندارد لذا خانواده‌ها می‌توانند یک مرتبه در بدو تولد در منزل یا بیمارستان اذان و اقامه بگویند و بعد نیز به طور مثال در مسجد و در جمع مومنین توسط یک فرد صاحب نفس نیز مجدداً اذان و اقامه در گوشش گفته شود.
هدف از اذان و اقامه گفتن در گوش نوزاد
امام جماعت مسجد فائق تصریح کرد: والدین نسبت به فرزند وظیفه دارند، او را کمک کنند تا بتواند در مسیر مستقیم و الهی حرکت کند و از انحراف و دوری از خدا نجات یابد؛ زیرا این دوری موجب هلاکت است که یکی از فعالیت‌ها در این راستا، اذان و اقامه گفتن در گوش فرزند است.
نوزاد مفهوم اذان و اقامه را درک می‌کند؟
وی اضافه کرد: شاید برخی تصور کنند که نوزاد متوجه نمی‌شود، اما فرزند چه قبل از تولد و چه در همان زمان‌های ابتدایی، آماده جذب و درک موضوعات اطراف است و زمانی که اطرافیان با او صحبتی می‌کنند، موجب شکل‌گیری شخصیت او خواهد شد. اذان و اقامه گفتن که نوعی تلقین است، در قلب این بچه می‌نشیند و بعدها که بزرگتر شد، همین موارد را به صورت استدلالی فراخواهد گرفت.
امام جماعت مسجد با بیان اینکه انسان همانطور که باید برای میت تلقین بخواند و عقایدش را برای او تکرار کند، موظف است تا در روزهای اول زندگی و ابتدای راه نیز موضوعاتی که موجب سعادت او خواهد شد، به او بگوید، تصریح کرد: این موضوعات با صوت خوش و ملایمت باید ذکر شود؛ زیرا گیرایی نوزاد در آن زمان بسیار بالاست و مفاهیم را درک خواهد کرد.
علت تأکید بر گفتن اذان و اقامه نوزاد در مسجد
حسینی به رسم پدر که سفارش داشت تا برنامه اذان و اقامه در گوش بچه‌های تازه متولد شده بین دو نماز در مسجد و با حضور نمازگزاران برگزار شود، این سنت حسنه را در مسجد انجام می‌دهد که پیرامون علت آن اظهار داشت: مرحوم پدرم (حجت‌الاسلام سیدعلی اکبر حسینی) از همان ابتدا که افرادی برای گفتن اذان و اقامه در گوش نوزادان به وی مراجعه می‌کردند، تاکید داشتند که در مسجد و در جمع نمازگزاران انجام شود و این سنت را در حدود ۱۰ سال اخیر در مسجد فائق انجام می‌دادند.
وی با اشاره به اینکه انجام این عمل در جمع نمازگزاران امتیازات و مزایای بسیاری دارد، تصریح کرد: زمانی که این نوزاد با پدر و مادر و معمولا برادر و خواهر به مسجد می‌آید، اولین نقطه ارتباطی طفل با مسجد برقرار می‌شود و در روزهای اولیه زندگی در این محیط معنوی حضور پیدا می‌کند و معارفه‌ای میان او و اهالی مسجد انجام می‌شود.
حسینی اضافه کرد: انجام این کار در مسجد، موجب انس خانواده با مسجد می‌شود که ممکن است موجب استمرار این ارتباط شود. همچنین این مهم موجب تبلیغ فرزندآوری در جامعه نیز می‌شود.
نشاط معنوی نمازگزاران با حضور نوزاد در مسجد
امام جماعت مسجد فائق با اشاره به اینکه این طفل همراه خود انرژی مثبتی دارد و حضور او در مسجد نشاط معنوی در افراد حاضر ایجاد می‌کند، تصریح کرد: زمانی که این طفل در آغوش امام جماعت است و اذان و اقامه گفته می‌شود، تمامی اهالی مسجد لبخندی بر لب دارند که موجب نشاط معنوی آنان می‌شود.
اهمیت دعا در زمان گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد
وی اظهار داشت: یکی از بهترین مکان‌ها برای اجابت دعا مسجد و یکی از بهترین زمان‌ها برای اجابت دعا براساس روایات، هنگام زمان نماز است؛ لذا برگزاری چنین مراسمی در این زمان و مکان می‌تواند موجب استجابت دعا برای فرزند نیز شود.
حسینی افزود: جمعیت نمازگزاران که برای نماز جماعت در مسجد حاضر شده‌اند بهترین افراد برای استجابت دعا هستند؛ بنابراین بعد از این مراسم در این زمان و فضای ویژه برای طفل دعا می‌شود و اینگونه دعا می‌کنیم که خدا خیر دنیا و آخرت را به او عطا کند و در نهایت دعا می‌کنیم او از مسجدی‌های ما باشد و مردم نیز آمین می‌گویند.
شفیع قرار دادن نوزاد برای نمازگزاران
حسینی با بیان خاطره‌ای از اذان و اقامه گفتن در گوش نوزادان در مسجد تصریح کرد: در یکی از این مراسم‌ها در شب جمعه نوزاد حاضر را که در روزهای نخست زندگی قرار داشت و پاک بود، شفیع خود قرار دهیم و با اهالی مسجد سلامی به امام حسین (ع) عرض کردیم که فضای بسیار زیبایی را در مسجد رقم زد.
امام جماعت مسجد فائق افزود: به‌صورت میانگین هر هفته یک نوزاد در مسجد می‌آورند و در مسجد اعلام می‌شود که مهمانی فرضا دو روزه داریم و در جریان این برنامه نیز در خصوص فرزندآوری و تربیت فرزند تذکر داده می‌شود. آن‌گاه برای طفل با حضور جمع نمازگزار دعا می‌کنیم و در نهایت با شفیع قرار دادن طفل، برای مردم دعا می‌کنیم.
اذان و اقامه زمان نوزادی مقدمه‌ای برای نماز میت آخر عمر است؟
در فضای مجازی بارها مطرح شده است که اذان و اقامه‌ای که در ابتدای زندگی در گوش طفل خوانده می‌شود، مقدمه‌ای برای نماز پایانی عمر وی است و عمر حدفاصل همین اذان و اقامه و نماز خواندن است و مدتی کوتاه است. این عبارات ذوقی شاید تامل برانگیز باشد که آیا در روایات نیز پیرامون این مهم بحثی مطرح شده است؟
حسینی در این خصوص اظهار داشت: این سخن منبع روایی ندارد و برداشت ذوقی و شاعرانه‌ای از موضوع است که کوتاه بودن فاصله دنیا را نشان می‌دهد که در روایات نیز مطرح شده است. عزرائیل به حضرت نوح (ع) می‌فرماید: عمر دنیا را با توجه به اینکه طولانی‌ترین عمر را داشتی، چگونه مشاهده کردی؟ حضرت نوح در جواب می‌فرماید: مانند آن بود که از در اتاقی وارد شده باشم و از در دیگر آن خارج شوم. یعنی مدت عمر و زندگی بسیار کوتاه است و باید قدر فرصت‌ها را بدانیم و آماده کوچ کردن به سمت منزل ابدی خود باشیم.
این امام جماعت در پایان خاطرنشان کرد: البته باید بدانیم نماز میت، احتیاج به اذان و اقامه و یا وضو ندارد؛ بنابراین نمی‌توان گفت این رسم مقدمه‌ای برای آن است بلکه تنها برداشتی ذوقی در این خصوص است.