چرا جنگ ایران و عراق «دفاع مقدس» خطاب می‌شود؟

عقیق: در تقویم رسمی کشورمان 31 شهریورماه آغاز جنگ بین ایران و عراق نامگذاری شده است. روزی مهم در تاریخ ایران که سرمنشا فصل مهمی از تاریخ انقلاب اسلامی است.

ساعاتی پس از بمباران فرودگاه مهرآباد توسط رژیم صدام، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نماینده حضرت امام خمینی (ره) پیامی را خطاب به ملت ایران به صورت رادیویی تلفنی صادر می‌کنند. ایشان در این پیام می‌فرمایند:

«ملت مسلمان و انقلابى ایران! برادران و خواهران! دولت دست نشانده و مزدور عراق، تجاوز هوایى را به حریم جمهورى اسلامى ایران آغاز کرده و به چند پایگاه هوایى حمله نموده است. ما تاکنون نخواسته بودیم حمله را آغاز کنیم، اما ارتش جمهورى اسلامى تجاوز این بعثى‌هاى دست نشانده را تحمل نمى‌کند و درس تلخى به صدام خواهد داد. مردم عزیز ما باید خونسردى و متانت خود را حفظ کنند. هرگونه شایعه را که احیاناً ضد انقلاب منتشر مى‌کند، نفى کنند؛ به پادگان‌هاى نظامى نزدیک نشوند و در انتظار لحظه‌ انجام مسئولیت همگانى که از سوى رهبر عظیم الشأن محول خواهد شد، باشند. هم اکنون نیروهاى رزمنده‌ ارتش جمهورى اسلامى ایران، در زمین و هوا و دریا به نبرد سرگرم‌اند. نتایج متعاقباً به اطلاع ملت ایران خواهد رسید. 31/06/1359»

رهبر معظم انقلاب در دیدار بسیار مهمی که روز گذشته با جمعی از فعالان عرصه دفاع مقدس داشتند در سخنانی حکیمانه به تبیین 4 زاویه اصلی برای تحلیل دفاع مقدس اشاره کردند. ایشان در بخشی از بیانات خود ضمن تاکید بر این موضوع که باید بدانیم در دفاع مقدس از چه چیزی دفاع می‌کردیم فرمودند: «عظمت این حادثه را از چند زاویه می‌شود دید؛ یکی از زاویه‌های آن چیزی است که از آن دفاع می‌شود. چون بحث دفاع مقدس است از چی دفاع می‌کردیم ما؟»

برهمین اساس یکی از مهم‌ترین موضوعات درباره این اتفاق مهم تاریخ انقلاب اسلامی، استفاده از عنوان «دفاع مقدس» برای آن است. چرا به جنگ ایران و عراق چنین لفظی اطلاق شده است؟

احمد ذات اصغر از رزمندگان و راویان دفاع مقدس با حضور در باغ موزه دفاع مقدس و همکاری آنها در مقابل دوربین تسنیم نشست و در پاسخ به این سوال نکات قابل تاملی را مطرح کرد که در زیر آن را می‌خوانید: 

نکته‌ای که درباره آغاز جنگ تحمیلی باید اشاره کرد و تاکنون مغفول مانده، این است که اساسا چرا وارد جنگ شدیم؟ چرا از عنوان «دفاع» استفاده می‌کنیم و امروز این نبرد را جهاد مقدس می‌خوانیم؟ دقت داشته باشید در کشوری که سال‌های متمادی به عنوان ژاندارم منطقه شناخته می‌شد و آمریکا پشتش بود، انقلابی رخ می‌دهد. انقلاب، یعنی تغییر و دگرگونی در تمام زمینه‌ها. دقت داشته باشید مفهوم انقلاب بدین معنی است که سینمای ما، بانکداری ما، پوشش ما و حتی آرایش ظاهری آقایان دچار تغییر و تحول شود. در چنین کشوری که این انقلاب در آن رخ داده، طبیعی است که سیستم دفاعی آن نیز دچار مشکلاتی شود.

حال، در شرایطی که کشور دگرگونی‌های متعددی را تجربه می‌کند، کشور دیگری به آن تجاوز می‌کند. حتما به یاد دارید بعد از پیروزی انقلاب، صدام حسین قراردادی که سال‌ها پیش بین دو کشور بسته شده بود را پاره می‌کند و به صورت متعدد به خطوط مرزی ما تجاوز می‌کند. ما آمادگی جنگ نداشتیم و وقتی کشوری آمادگی جنگ ندارد، اما ناخواسته درگیرش می‌شود، یعنی به آن تجاوز شده است. به همین دلیل است که برای این جنگ از عنوان «دفاع» استفاده می‌کنیم. این دفاع، مقدس نیز هست، چرا که با مولفه‌های اعتقادی و مذهبی ما تطابقات زیادی دارد.

از سویی دیگر درباره پایان جنگ هم باید به یک نکته مهم اشاره کنم. تعیین تکلیف کشور متجاوز موضوع بسیار مهمی بود؛ باید به همه دنیا اثبات می‌شد که صدام به کشور ما دست درازی کرده و ما هیچ تمایلی به جنگ نداشتیم. این موضوع در قطعنامه‌های قبلی اصلا بیان نشده بود و تنها در قطعنامه 598 اشاره شد که بسیار مهم بود. همین موضوع باعث شد تا این قطعنامه پذیرفته شود، اما بعد از قبول قطعنامه متاسفانه شاهدیم که از سه جغرافیای مختلف، به کشور ما تجاوز صورت می‌گیرد که یکی از آن خطوط، مربوط به منافقین و عملیات مرصاد است.

حال معنای این اتفاق چیست؟ اگر ایران تمایل به جنگ داشت، پس از قبول قطعنامه جنگ را ادامه می‌داد اما چنین اتفاقی رخ نداد و در نقطه مقابل این عراقی‌ها بودند که دست به تجاوز دوباره زدند. با همین استدلال می‌توان اثبات کرد که چرا از عنوان «دفاع» استفاده می‌کنیم و جنگ بین ایران و عراق را «دفاع مقدس» نام گذاشته‌ایم.

منبع:تسنیم