پچ پچه کردن،شمشیرشیطان برای شکستن دلها

اما برای درک بهتر فضای این آیه و تفسیر آن بهتر است که به آیه پیشین هم بپردازیم آنجا که خداوند در آیه نهم همین سوره می فرماید: "یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَیْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ/ اى کسانى که ایمان آورده ‏اید، اگر با یکدیگر نجوا مى‏ کنید، در باب گناه و دشمنى و نافرمانى از پیامبر نجوا مکنید، بلکه در باب نیکى و پرهیزگارى نجوا کنید. از آن خدایى که همگان نزد او گرد مى ‏آیید بترسید."

اما علامه طباطبایی در تفسیر المیزان با اشاره به فحوای همین آیه می فرماید: سیاق آیات خالى از این دلالت نیست که آیه شریفه در مقام تخفیف و رخصت نازل شده، و در آن خطاب را متوجه مؤمنین واقعى کرده، مى‏ فرماید: شما مى‏ توانید نجوى کنید، به‏ شرطى که نجوایتان توأم با اثم و عدوان و معصیت رسول نباشد، بلکه تناجى به بر و تقوا باشد.

منظور از" بر" تمامى کارهاى خیر است که در مقابل کلمه" عدوان" قرار گرفته، و منظور از" تقوى" آن عملى است که" اثم" نباشد. آن گاه مطلب را با أمر به مطلق تقوا و تهدید از قیامت تاکید نموده، مى‏فرماید:" وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ".

در ادامه بحث های مربوط به این آیه، مفسر بزرگ معاصر علامه طباطبایی، متن آیه 10 سوره مجادله را که موضوع مورد بحث ماست مدنظر قرار می دهند و می فرماید: مراد از"نجوى"- به طورى که از سیاق آن استفاده مى‏ شود نجوایى است که آن روز در بین منافقین و بیماردلان جریان داشته، نجوایى که از ناحیه شیطان بوده. به این معنا که شیطان این عمل را در دلهایشان جلوه داده بود و تشویقشان کرده بود که با یکدیگر نجوى کنند تا مسلمانان را اندوهگین و پریشان خاطر کنند، تا خیال کنند مى‏ خواهد بلایى بر سرشان بیاید.

خداى سبحان بعد از آنکه نجوى را با آن شرایط براى مؤمنین تجویز کرد، مؤمنین را دلگرم و خاطر جمع کرد که این توطئه‏ ها نمى‏ تواند به شما گزندى برساند، مگر به اذن خدا، چون زمام امور همه به دست خدا است، پس بر خدا توکل کنید، و از ضرر نجواى منافقین اندوهگین نشوید که خدا تصریح کرده به اینکه:" وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ" و وعده داده که هر کس بر او توکل کند خدا برایش کافى است، و با این وعده وادارشان مى‏کند بر توکل و مى‏ فرماید: که توکل از لوازم ایمان مؤمن است، اگر به خدا ایمان دارند باید بر او توکل کنند که او ایشان را کفایت خواهد کرد. این بود معناى‏" وَ لَیْسَ بِضارِّهِمْ شَیْئاً إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ".

اما در تفسیر نمونه نیز با اشاره به متن و ترجمه آیه هشت همین سوره به این موضوع پرداخته شده که: بحث در این آیات هم چنان ادامه بحثهاى نجوى است. نخست مى‏ فرماید:" آیا ندیدى کسانى را که از نجوى نهى شدند سپس به کارى که از آن نهى شده‏اند باز مى‏ گردند، و براى انجام گناه و تعدى و نافرمانى رسول خدا به نجوى مى‏ پردازند.
از این تعبیر به خوبى استفاده مى‏شود که قبلا به آنها هشدار داده شده بود که از نجوى بپرهیزند، کارى که ذاتا تولید بدگمانى در دیگران و نگرانى مى‏ کند، ولى آنها نه تنها به این دستور گوش فرا ندادند، بلکه محتواى نجواى خود را انجام گناه و امورى بر خلاف دستور خدا و پیامبر(ص) انتخاب کردند.