امام زین العابدین(ع) به دلیل غربت و تنهایی و نداشتن و نیافتن شاگرد برای انتقال معارف الهیه بیشتر وقت خود را به عبادت و سجده و مناجات می پرداختند و از این طریق تشیع را از خطر انقراض حفظ نمودند.
عقیق: شدیدترین دوران خفقان و سخت گیری علیه شیعیان و اهل بیت(ع) در دوران امام مظلوم، حضرت زین العابدین(ع) بوده است به گونه ای که بعد از حادثه عاشورا همه مردم را از اطراف اهل بیت(ع) پراکنده نمودند. فلذا در حدیثی که شیخ مفید نقل نموده است می خوانیم:
«ارتد الناس بعد الحسین إلا ثلاثة ...ثم إن الناس کثروا و لحقوا » (اختصاص مفید ، ص64) یعنی مردم بعد از شهادت امام حسین علیه السلام از اهل بیت علیهم السلام روی گردان شدند جز سه نفر... لکن کم کم دوباره ملحق شدند و زیاد گشتند.
علت این روی گردانی چیزی نبود جز خفقان شدید دستگاه خلافت علیه علی بن الحسین(ع) و شیعیان. از این رو بود که امام زین العابدین(ع) به دلیل غربت و تنهایی و نداشتن و نیافتن شاگرد برای انتقال معارف الهیه بیشتر وقت خود را به عبادت و سجده و مناجات می پرداختند و از این طریق تشیع را از خطر انقراض حفظ نمودند و به این علت بود که از بین معصومین (ع) فقط ایشان به «سجاد» و «زین العابدین» معروف شدند با این که همه اهل بیت(ع) از بهترین عباد و زهاد و نساک بودند.
اما یک سوء برداشت از طرف برخی از دشمنان اهل بیت(ع) از این قضایا صورت گرفت؛ یا به عبارت دیگر یک غفلت یا سوء فهم از جانب برخی دوستان نیز رخ داد، و آن اینکه شخصیت امام چهارم(ع) در دعا و عبادت و مناجات خلاصه انگاشته شد و توهم شد که شخصیت و زندگی این امام بزرگوار ابعاد دیگری نداشته است؛ یا به عبارت دیگر سایر ابعاد شخصیت آن حضرت تحت الشعاع مقام عبودیت و حالات مناجات ایشان واقع شد.
از همین رو امامان بعدی(ع) چه امام باقر و صادق و چه امام رضا(ع) هر گاه مجال یافتند به تبیین سایر ابعاد شخصیت زین العابدین(ع) پرداخته اند. به همین دلیل در روایات با این عبارت زیاد بر می خوریم که: «کان علی بن الحسین یقول ...» یا «کان علی بن الحسین یفعل ....» یعنی علی بن الحسین(ع) این چنین و آن چنان بود.
در ادبیات عرب معروف است که هر گاه بر سر فعل مضارع فعل کمکی «کان» به کار رود تبدیل به ماضی استمراری می شود یعنی سیره و شیوه شخص را نشان می دهد، تعبیر مذکور که عرض نمودیم در روایات بسیاری به کار رفته است. در مورد سایر معصومین(ع) بسیار کمتر به کار رفته و فراوانی آن به اندازه ای که در مورد امام سجاد(ع) به کار رفته نیست.
فقط در مورد امیرالمومنین علیه السلام کمی به کاررفته که دلیل آن هم این بوده که مخاطبین اهل بیت(ع) گاهی اعتقاد به امامت آن حضرات نداشتند اما به خلافت چهارم امیر المومنین(ع) قائل بودند. فلذا کلام آنها را در صورتی که حاکی از فعل و قول رسول اکرم(ص) یا خلفا و اصحاب بود می پذیرفتند.
به همین دلیل در بسیاری از روایاتی که اهل بیت(ع) سلسله حدیث خود را به پیامبر و امیر مومنان(ع) می رسانند،علت این است که مخاطبین جزء شیعیان نبوده اند.اما علت این که اهل بیت(ع) اصرار داشته اند که سیره امام علی بن الحسین علیه لسلام را بیان کنند این نبوده که سیره این امام همام را غیر شیعیان حجت می دانسته اند- اگر چه که آن حضرت را غالب اهل تسنن به عبادت و مناجات و زهد می شناسند- بلکه هدف گذاری اصلی اهل بیت(ع) در این زمینه اصلاح تفکر دوستان خود راجع به زین العابدین (ع) بوده است.
بسیار مناسب است که در این مختصر به بعضی از همان سیره ها اشاره نماییم:
امام باقر(ع):
کان علی بن الحسین یقول ... علی بن الحسین(ع) می فرمود: «شایسته ترین مردم برای ورع ورزیدن و کوشش در عبادت، اوصیاء و شیعیان آنها می باشند ...». (محاسن ج1ص182)
امام صادق(ع):
علی بن الحسین(ع) می فرمود: «دوست ندارم در مقابل دریافت نعمت های بزرگ، نفسم ذلیل شود (یعنی اگر نعمت های بزرگی به من داده شود و قرار باشد که در مقابل آن عزت خود را بفروشم هرگز چنین کاری نخواهم نمود همانند پدرم حسین بن علی(ع) و هیچ نوشیدنی در نزد من محبوب تر از فرو خوردن خشم نیست!» (کافی ج2ص109)
امام رضا(ع):
علی بن الحسین می فرمود: «من برای سود بردن خود زراعت نمی کنم بلکه برای این که فقرا و پرندگان از گندم استفاده کنند به زراعت مشغول می شوم. (مسند الرضا ج2ص317)
و باز از امام رضا(ع) نقل شده که فرموده اند:
علی بن الحسین(ع) انگور را بسیار دوست می داشت. روزی یکی از کنیزان و خادمان آن حضرت خوشه ای انگور برای او آورد و در مقابل آن حضرت نهاد. در همان هنگام یک فقیری به در خانه مراجعه نمود؛ حضرت دستور دادند که انگور به فقیر داده شود. یکی از غلامان حضرت که داستان را متوجه شد با یکی دیگر از خادمان قضیه را در میان گذاشت و به او گفت که برو و آن انگور را از آن فقیر بخر و دوباره برای حضرت بیاور. این کار را انجام دادند که ناگهان فقیر دیگری به در خانه آن حضرت مراجعه نمود و حضرت دو مرتبه امر فرمودند که انگور مورد علاقه شان به آن فقیر جدید داده شود. این کار سه مرتبه تکرار شد و حضرت در مرتبه چهارم انگور را میل نمودند! (مسند الرضا ج2ص338)
آری، سیره اهل بیت(ع) این بوده است که آنچه را مورد علاقه آنها بوده است، انفاق نمایند تا به دستور خداوند که می فرماید: «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ» عمل نموده باشند!
روایات بیان سیره علی بن الحسین(ع) بسیار زیاد است ولی ما به همین مقدار اکتفا می نماییم.
منبع:تسنیم
211008
«ارتد الناس بعد الحسین إلا ثلاثة ...ثم إن الناس کثروا و لحقوا » (اختصاص مفید ، ص64) یعنی مردم بعد از شهادت امام حسین علیه السلام از اهل بیت علیهم السلام روی گردان شدند جز سه نفر... لکن کم کم دوباره ملحق شدند و زیاد گشتند.
علت این روی گردانی چیزی نبود جز خفقان شدید دستگاه خلافت علیه علی بن الحسین(ع) و شیعیان. از این رو بود که امام زین العابدین(ع) به دلیل غربت و تنهایی و نداشتن و نیافتن شاگرد برای انتقال معارف الهیه بیشتر وقت خود را به عبادت و سجده و مناجات می پرداختند و از این طریق تشیع را از خطر انقراض حفظ نمودند و به این علت بود که از بین معصومین (ع) فقط ایشان به «سجاد» و «زین العابدین» معروف شدند با این که همه اهل بیت(ع) از بهترین عباد و زهاد و نساک بودند.
اما یک سوء برداشت از طرف برخی از دشمنان اهل بیت(ع) از این قضایا صورت گرفت؛ یا به عبارت دیگر یک غفلت یا سوء فهم از جانب برخی دوستان نیز رخ داد، و آن اینکه شخصیت امام چهارم(ع) در دعا و عبادت و مناجات خلاصه انگاشته شد و توهم شد که شخصیت و زندگی این امام بزرگوار ابعاد دیگری نداشته است؛ یا به عبارت دیگر سایر ابعاد شخصیت آن حضرت تحت الشعاع مقام عبودیت و حالات مناجات ایشان واقع شد.
از همین رو امامان بعدی(ع) چه امام باقر و صادق و چه امام رضا(ع) هر گاه مجال یافتند به تبیین سایر ابعاد شخصیت زین العابدین(ع) پرداخته اند. به همین دلیل در روایات با این عبارت زیاد بر می خوریم که: «کان علی بن الحسین یقول ...» یا «کان علی بن الحسین یفعل ....» یعنی علی بن الحسین(ع) این چنین و آن چنان بود.
در ادبیات عرب معروف است که هر گاه بر سر فعل مضارع فعل کمکی «کان» به کار رود تبدیل به ماضی استمراری می شود یعنی سیره و شیوه شخص را نشان می دهد، تعبیر مذکور که عرض نمودیم در روایات بسیاری به کار رفته است. در مورد سایر معصومین(ع) بسیار کمتر به کار رفته و فراوانی آن به اندازه ای که در مورد امام سجاد(ع) به کار رفته نیست.
فقط در مورد امیرالمومنین علیه السلام کمی به کاررفته که دلیل آن هم این بوده که مخاطبین اهل بیت(ع) گاهی اعتقاد به امامت آن حضرات نداشتند اما به خلافت چهارم امیر المومنین(ع) قائل بودند. فلذا کلام آنها را در صورتی که حاکی از فعل و قول رسول اکرم(ص) یا خلفا و اصحاب بود می پذیرفتند.
به همین دلیل در بسیاری از روایاتی که اهل بیت(ع) سلسله حدیث خود را به پیامبر و امیر مومنان(ع) می رسانند،علت این است که مخاطبین جزء شیعیان نبوده اند.اما علت این که اهل بیت(ع) اصرار داشته اند که سیره امام علی بن الحسین علیه لسلام را بیان کنند این نبوده که سیره این امام همام را غیر شیعیان حجت می دانسته اند- اگر چه که آن حضرت را غالب اهل تسنن به عبادت و مناجات و زهد می شناسند- بلکه هدف گذاری اصلی اهل بیت(ع) در این زمینه اصلاح تفکر دوستان خود راجع به زین العابدین (ع) بوده است.
بسیار مناسب است که در این مختصر به بعضی از همان سیره ها اشاره نماییم:
امام باقر(ع):
کان علی بن الحسین یقول ... علی بن الحسین(ع) می فرمود: «شایسته ترین مردم برای ورع ورزیدن و کوشش در عبادت، اوصیاء و شیعیان آنها می باشند ...». (محاسن ج1ص182)
امام صادق(ع):
علی بن الحسین(ع) می فرمود: «دوست ندارم در مقابل دریافت نعمت های بزرگ، نفسم ذلیل شود (یعنی اگر نعمت های بزرگی به من داده شود و قرار باشد که در مقابل آن عزت خود را بفروشم هرگز چنین کاری نخواهم نمود همانند پدرم حسین بن علی(ع) و هیچ نوشیدنی در نزد من محبوب تر از فرو خوردن خشم نیست!» (کافی ج2ص109)
امام رضا(ع):
علی بن الحسین می فرمود: «من برای سود بردن خود زراعت نمی کنم بلکه برای این که فقرا و پرندگان از گندم استفاده کنند به زراعت مشغول می شوم. (مسند الرضا ج2ص317)
و باز از امام رضا(ع) نقل شده که فرموده اند:
علی بن الحسین(ع) انگور را بسیار دوست می داشت. روزی یکی از کنیزان و خادمان آن حضرت خوشه ای انگور برای او آورد و در مقابل آن حضرت نهاد. در همان هنگام یک فقیری به در خانه مراجعه نمود؛ حضرت دستور دادند که انگور به فقیر داده شود. یکی از غلامان حضرت که داستان را متوجه شد با یکی دیگر از خادمان قضیه را در میان گذاشت و به او گفت که برو و آن انگور را از آن فقیر بخر و دوباره برای حضرت بیاور. این کار را انجام دادند که ناگهان فقیر دیگری به در خانه آن حضرت مراجعه نمود و حضرت دو مرتبه امر فرمودند که انگور مورد علاقه شان به آن فقیر جدید داده شود. این کار سه مرتبه تکرار شد و حضرت در مرتبه چهارم انگور را میل نمودند! (مسند الرضا ج2ص338)
آری، سیره اهل بیت(ع) این بوده است که آنچه را مورد علاقه آنها بوده است، انفاق نمایند تا به دستور خداوند که می فرماید: «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ» عمل نموده باشند!
روایات بیان سیره علی بن الحسین(ع) بسیار زیاد است ولی ما به همین مقدار اکتفا می نماییم.
منبع:تسنیم
211008
