عقیق: سی‌وششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم اواخر سال گذشته در شیراز برگزار شد و «مهدی ساعد» نماینده استان همدان در رشته تلاوت این دوره از مسابقات به مقام پنجم دست یافت.

ساعد امسال پس از 6 دوره حضور در مسابقات سراسری به فینال راه پیدا کرد و در نهایت پنجم شد.

گفت‌وگو با این قاری ممتاز قرآن کریم را می‌خوانید:

خودتان را معرفی کنید.

«مهدی ساعد» هستم متولد 1360 در لالجین همدان در حال حاضر ساکن شهر همدان متأهل و صاحب دو فرزند هستم.

تحصیلات شما چیست؟

دارای مدرک کارشناسی علوم تربیتی هستم.

تلاوت را از چه زمانی آغاز کردید؟

در دوران ابتدایی در لالجین با توصیه یکی از دوستان به جلسه قرآنی رفتم که کانون حافظان قرآن نام داشت. در آنجا نزد آقای «محمد‌حسین ملکی‌پور» به آموختن تلاوت پرداختیم، وی در بدو امر با رفتار خوب با ما برخورد کرد و ما هم شیفته او شدیم. من پس از مدتی حس کردم که در این زمینه استعداد دارم.

جلسه دیگر لالجین مربوط به آقای «علی‌اکبر رضازاده» است.  وی اصالتی آذری داشت اما ساکن لالجین بود و جلسه‌ای ترتیب داده بود و من هم پس از کانون حافظان به جلسه آقای رضازاده رفتم. وی همواره بچه‌ها را تشویق می‌کرد و خالصانه به تربیت آنها می‌پرداخت.

آقای رضازاده با جذبه و اخلاق خوش و با هدایایی که می‌داد همه را شیفته خود و جلسه قرآن کرده بود و من اولین هدیه‌ای که از وی گرفتم را هنوز دارم.

این استاد قرآن کریم قاری «طبلاوی» خوان قوی بود و من به صورت تخصصی نزد وی به یادگیری تجوید و فنون تلاوت پرداختم.

احمد ابوالقاسمی استاد الاساتید ایران است

نزد اساتید سرشناس تلاوت هم کار کرده‌اید؟

فنون تلاوت را از استاد «احمد ابوالقاسمی» یاد گرفتم وی به نظر من استادالاساتید ایران است و بسیاری از قاریان امروزی مدیون تلاش وی هستند. آقای ابوالقاسمی اخلاق خوبی دارد و دیدگاهش به تلاوت بسیار قوی و فنی است و از آنجایی که رابطه خوبی با بچه‌ها دارد به خوبی بر روی قاریان جوان تأثیر مثبت می‌گذارد.

مسابقات را از کی آغاز کردید؟

اولین بار در مسابقات اذان شرکت کردم و به عنوان اول شهرستان بهار رسیدم. اما پس از آن در مسابقات دانشجویی دانشگاه پیام نور در سطح استان اول شدم و چند بار هم در مسابقات منطقه‌ای و کشوری دانشجویی شرکت کردم.

بعد از 6 دوره حضور به مقام پنجم رسیدم

مسابقات اوقاف را از کی آغاز کردید؟

در مسابقات اوقاف از سال 1384 شرکت کردم و تا مسابقات کشوری هم پیش رفتم، در آن زمان مسابقات به صورت منطقه‌ای برگزار می‌شد، اکنون حدود 6 سال است که در رقابت‌های کشوری حضور دارم و امسال برای اولین بار به فینال رسیدم و پنجم شدم.

انتظار این عنوان را داشتید؟

این اولین تجربه حضور من در فینال بود و شاید تجربه کم باعث شد نتوانم، آنگونه که باید تلاوت کنم، البته آیات فینال هم بسیار سخت بود. دستورالعمل مسابقات به گونه‌ای است که قاری به خوبی نمی‌تواند تلاوت زیبایی ارائه دهد و از آنجایی که همواره در محافل با روش دیگری می‌خواند تلاوت در مسابقات سخت است از این رو با توجه به تجربه کم من نتوانستم به عنوانی بهتر از پنجم دست پیدا کنم.

گفتید روند برگزاری مسابقات کار را سخت کرده و تلاوت در مسابقه با تلاوت در محفل تفاوت دارد، این تفاوت‌ها چیست؟

به هرحال مسابقه در قالب یک چارچوب و مقرراتی برگزار می‌شود و خواندن طبق مقررات سخت است زیرا دست قاری برای هنرنمایی بسته است از آنجایی که قاری در محافل آزادانه می‌خواند،‌ تلاوت بر مبنای قاعده و قانون خاص سخت است. البته بهتر است قواعد مسابقات به گونه‌ای طراحی شود که قاری قرآن آزادی بیشتری در مسابقات داشته باشد. از طرفی روند کار در کشور به گونه‌ای است که یک قاری برای اینکه به شهرت برسد و به محافل تلاوت دعوت شود باید از مسابقات قرآن با دست پر عبور کند.

یکی دیگر از مشکلات در این زمینه کمبود محافل تلاوت است زیرا هرچه قدر محافل بیشتر باشد برگزارکنندگان مجبور هستند از قاریان بیشتری استفاده کنند، در حالیکه همان‌گونه که گفتیم امروز قاریان برای دعوت به محافل نیازمند کسب عنوان در مسابقات هستند.

اگر بخواهیم از زاویه دیگری مسابقات قرآن را آسیب‌شناسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که باید محافل قرآن در کشور زیاد برگزار شود؛ یک قاری نمی‌تواند در یک شب در 10 محفل بخواند و خود به خود قاریان بیشتری برای تلاوت دعوت می‌شوند و قاریان گمنام هم می‌توانند با حضور در محافل تلاوت خود را عرضه کنند، در این صورت تشنگی قاریان برای کسب عنوان کاهش می‌یابد و با استرس کمتری در مسابقات شرکت می‌کنند.

اغلب قاریان قرآن در جلسات اساتید شناسایی و پرورش یافته‌اند و به جز جلسات سنتی برنامه دیگری برای آموزش قاریان دیده نمی‌شود؛ شما روند؛ آموزش در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از دیگر مشکلات تلاوت باید به روند آموزشی در کشور اشاره کرد. مسابقات قرآن فقط آزمون است و سازمان اوقاف پیش از برگزاری این آزمون هیچ آموزشی به افراد نمی‌دهد و در کل هیچ برنامه آموزشی ندارد، در حالی که اگر منطقی به قضیه نگاه کنیم باید در یک روند چند ساله افراد مورد آموزش قرار گیرند و گام به گام راه موفقیت را طی کنند تا در نهایت با حضور در مسابقات مقام نخست را کسب کنند، در مدرسه هم یک معلم 9 ماه به بچه‌ها آموزش می‌دهد و در آخر از آنها آزمون می‌گیرد.

سازمان اوقاف هیچ کاری به آموزش ندارد و برای خود دستورالعملی تدوین کرده و طی آن مسابقات برگزار می‌کند حال ممکن است اساتید در جلسات خود به گونه‌ای دیگر قرآن‌ آموزان را پرورش دهند و نگاه مربیان با نگاه برگزارکنندگان مسابقه متفاوت باشد در حالی که اگر قاری طبق قواعد مسابقات آموزش ببیند به راحتی در مسابقه تلاوت می‌کند. پس ضروری است سازمان اوقاف پیش از برگزاری مسابقه به فکر آموزش افراد باشد و یا حداقل قوانین خود را با آموزش‌های اساتید منطبق کند.

متأسفانه هیچ سازمانی به عنوان متولی اصلی آموزش در کشور وجود ندارد و هر دستگاه به صورت جزیره‌ای کارهایی انجام می‌دهد، استعدادهایی در جای جای کشور وجود دارد که کسی نیست آنها را کشف کند، آموزش دهد و ثمره‌اش را ببیند.

باید بدانیم ما هرچه داریم از جلسات قرآن است، اما آفت دیگری که در راه تلاوت قرآن وجود دارد این است که این جلسات به مرور در حال رنگ باختن هستند و هیچ حمایتی از آنها نمی‌شود.

مسئولان باید چه حمایت‌هایی از جلسات داشته باشند؟

حمایت از جلسات فقط حمایت مادی نیست. باید مسئولان با معرفی جلسات موفق و حمایت از آن فواید قرآن کریم را برای جوانان تشریح کنند تا آنان برای حضور در جلسات تشویق شوند و با حمایت مادی جلسات و اعطای امکانات به آنان البته بدون دخالت، اساتید را در راستای پرورش قاریان یاری کنند.

باید مسئولان یک مجمعی برای قاریان و حافظان قرآن کشور تشکیل دهند تا هر یک از این گروه‌ها به صورت جداگانه هر چند وقت یک بار دور هم جمع شوند و با همفکری، همدلی و وحدت در زمینه آموزش و روش‌های آموزشی بحث کنند و یا حتی در این مجموعه به صورت تخصصی به افراد آموزش دهند. البته این مجموعه نیازمند امکاناتی است که باید فراهم شود و گروهی را از سنین پائین جذب کنند و به آموزش آنها بپردازند.

طرح ارزیابی قاریان به نظر می‌رسد می‌تواند راه جدیدی برای مطرح شدن قاریان قرآن باشد. نظر شما در باره این طرح چیست؟

طرح ارزیابی فی‌نفسه کار خوبی است و باید به آن زمان داد تا در دراز مدت مشکلات طرح شناسایی و مرتفع شود، همانگونه که گفتم امروزه خلأ آموزش در کشور بسیار احساس می‌شود و باید این طرح در ابتدا با برنامه آموزشی آغاز شود و در نهایت به آزمون و ارزیابی منتهی شود.

شما قصد شرکت در طرح را دارید؟

تاکنون در طرح شرکت نکرده‌ام اما قصد دارم در آینده در آن شرکت کنم. البته باید این طرح کامل شود زیرا اگر فرآیند آموزش در کشور درست باشد یک قاری در طول سال مورد ارزیابی هم قرار می‌گیرد و توانایی‌هایش در بسیاری از زمینه‌ها محرز و یا ضعف‌هایش مشخص می‌شود.

دوست دارید به کدام کشور اعزام شوید؟

برای من مهم نیست که به کدام کشور اعزام شوم، همین که خدا به من توفیق داده به این سطح برسم شاکر هستم و از این به بعد را هم به خدا واگذار می‌کنم. این را هم بگویم آنچه مهم است این است که ما بتوانیم سرباز کوچکی برای کشور باشیم و برای ایران و شیعیان افتخار کسب کنیم.

منبع:فارس

211008