عقیق: مدارا و تحمل همدیگر و داشتن یک زندگی مسالمت آمیز در این دور  و زمانه بسیار کاهش یافته است؛ این خصلت یکی از اصول زندگی اجتماعی محسوب شده و رعایت آن برای آرامش عمومی جامعه ضروری به نظر می رسد؛ این است که در متون دینی سفارش زیادی بر مدارا کردن همدیگر شده است.

سفارش به مدارا در قرآن:

فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ‏ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَكِّلینَ؛ به(بركت) رحمت الهى، در برابر آنان‏ [مردم‏] نرم(و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراكنده مى‏شدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب! و در كارها، با آنان مشورت كن! اما هنگامى كه تصمیم گرفتى، (قاطع باش! و) بر خدا توكل كن! زیرا خداوند متوكلان را دوست دارد. [1]

اهمیت مدارا با دیگران:

فرمود: خداوند به انسان خوش خلق، ثواب مجاهدت در راه خدا را مى‏دهد و مدارا و مهربانى و خوش خلقى، مبارك (و سبب جلب نعمت) و بدخلقى، شوم است (و سبب تنگدستى مى‏ گردد). [2]

امام صادق(ع) فرمود: ... پدرم از پدرش و از جدش به من گفت كه رسول خدا «ص» فرمود: خردمندترین مردم كسى كه بیشتر مدارا كند. [3]

مدارا با والدین:

بكر بن صالح گوید: دامادم به امام جواد(ع) نوشت: پدرم مرد ناصبى بد اعتقادى است و از جانب وى با شدائد و زحماتى چند روبرو گشته‏ ام، در صورت صلاحدید در باره‏ام دعا كنید، و بیان فرمائید كه نظرتان در این باره چیست؟ آیا با وى به دشمنى و پرخاش برخیزم یا مدارا نمایم؟

حضرت در پاسخ نوشتند: نوشته ‏ات را فهمیدم و به آنچه در باره پدرت یاد كرده‏اى پى بردم، و ان شاء اللَّه در باره تو دست از دعا نمى‏ كشم، و مدارا براى تو بهتر از دشمنى و پرخاشگرى است، و همراه با هر مشكلى آسانى است، صبر را پیشه ساز كه عاقبت از آن پرهیزكاران است، خداوند تو را بر ولایت آن كس كه ولایتش را پذیرفته‏اى ثابت بدارد،... . بكر گوید: پس از آن خداوند دل پدر او را مطابق میل وى برگرداند بطورى كه در هیچ چیز با او مخالفت نمى‏ ورزید.[4]

از كافى بسندش تا معمر بن خلاد آمده كه به امام رضا(ع) گفتم: دعا كنم در حق پدر و مادرم كه مذهب حق را نمى‏ شناسند؟ فرمود: برایشان دعا كن و از آنها صدقه بده و اگر زنده ‏اند و عارف بحق نیستند با آنها مدارا كن كه براستى رسول خدا(ص) فرموده: راستش خدا مرا براى رحمت فرستاده نه براى عقوق و ناسپاسى. [5]

مدارا با همسر:

امیرالمؤمنین علی(ع) در وصیتش به محمد بن حنفیه فرمود: «فرزندم، … زن قهرمان نیست بلكه شاخه ریحان است. بهر حال با او مدارا كن و به خوبى با او همراهى كن تا زندگیت گوارا گردد». [6]

در اندرزهاى لقمان به فرزندش:پسرم با سه كس مدارا لازم است: بیمار، پادشاه و زن و در زندگى قانع باش، تا بى ‏نیاز و شاد زندگى كنى،و پرهیزكار باش، تا گرامى شوى و با پرهیزكاران محشور گردى[7]

نتایج مدارا کردن:

الف. ثواب اخروی: و هیچ مرد و زنى نباشد كه با بندگان خدا بهترین مدارا را داشته باشد، و در باطل آنها در نیاید و از حق بدر نشود جز كه خدا نفس او را تسبیح سازد، و كردارش را پاكیزه كند و به او صبر دهد در رازدارى ما و تحمل خشم آنچه از دشمنان ما شنود، و ثواب كسى دارد كه در راه خداى تعالى در خون خود بغلطد.[8]

و هر كس به برادر مسلمانش قرض دهد، ... اگر پس از تمام شدن مهلت، هنگام مطالبه با او مدارا كند، از صراط مانند برق جهنده و سریع مى‏ گذرد و حساب و كیفرى در پیش نخواهد داشت. [9]

ب. اثرات دنیوی: عن ابى عبداللَّه(ع) قال: ان شئت ان تكرم فلن، و ان شئت ان تهان فاخشن.

امام صادق(ع) فرموده است: اگر می خواهى در جامعه مورد تكریم و احترام باشى با مردم به مدارا و نرمى برخورد كن، و اگر می خواهى با تحقیر و اهانت مردم مواجه شوى روش تندى و خشونت در پیش گیر.[10]

از حضرت رسول(ص): كسى كه از مدارا بى ‏نصیب مانده از تمام خیرات بى ‏بهره است. [11]

پی نوشت ها:

1. سوره آل عمران، آیه 159

2. ارشاد القلوب-ترجمه سلگى، ج‏1 ، ص 357

3. امالى شیخ صدوق- ترجمه كمره‏اى، مجلس ششم، ص 21

4. امالى شیخ مفید-ترجمه استادولى، ص211

5. آداب معاشرت-ترجمه جلد شانزدهم بحارالانوار، ج‏1 ص 31

6. الآداب الدینیة للخزانة المعینیة با ترجمه عابدى،ص 302

7. ارشاد القلوب-ترجمه سلگى، ج‏1، ص 190

8. آداب معاشرت-ترجمه جلد شانزدهم بحارالانوار، ج‏1، ص 146

9. ثواب الاعمال- ترجمه انصارى، ص573

10. الحدیت-روایات تربیتى، ج‏1، ص92

11. تحف العقول-ترجمه جعفرى، ص 50

 منبع:جام

211008