اهل سنت در شب‌های قدر چه اعمالی را به جا می‌آورند؟

عقیق:سارا فرجی: شب قدر در باور اسلامی، شبی است که آیات قرآن به صورت دفعی بر پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) نازل شد. براساس این باور اسلامی شب‌های قدر در ماه مبارک رمضان قرار دارد، ماهی که در آن مسلمانان روزه می‌گیرند و اعمال مستحبی بسیاری انجام می‌دهند.

شیعه و اهل سنّت در برخی موضوعات مرتبط با شب‌های قدر و آئین‌ها و مناسک ویژه آن، اختلاف نظرهایی دارند، اما در وجود و اهمیت آن هیچ تردیدی وجود ندارد و همه مسلمانان در مورد وجود چنین شبی اجماع دارند. سرچشمه این اتفاق نظر، آیات قرآن کریم و سرچشمه برخی اختلاف نظرها در مورد آئین‌های آن نیز بخاطراختلاف برداشت‌ها از آیات و روایات است.

بیشترین تاکید در روایات منابع سنی، از برگزاری احیا در شب بیست و سوم و بیست و هفتم حکایت دارد و البته این تنها در منابع منعکس شده است ولی در عمل، امروزه بر شب بیست و هفتم تأکید می‌شود و اعمال ویژه و مؤکد شب قدر نیز در میان اهل سنت، به طور خاص در این شب صورت می‌پذیرد.

از منظر اهل سنت اگر تأکید و یقین «ابیّ بن کعب» در ضمن روایت منقول از وی در صحیح مسلم که می‌گوید «ابّی قسم یاد کرده است شب قدر شب بیست و هفتم است؛ زیرا به روایت پیامبر در بامداد شب قدر، خورشید کم رونق و کم رمق و بدون پرتوهای چندان طلوع می‌کند» را به روایات دیگر مثل روایتی منقول از پیامبر (ص) توسط عایشه که: «شب قدر را در شب بیست و هفتم بجویید» و روایت‌های مشابه دیگر ضمیمه کنیم، تقریباً احتمالی که بر اساس روایات برای شب بیست و سوم به دست می‌آمد، برای این شب (شب بیست و هفتم) نیز قابل تصور است. (جلد ششم درالمنثور، صفحه ۳۷۳)

به هرحال روایات معروف اهل سنت و شیعه به صورت مشترک به قدر بودن شب بیست و سوم، اشاره دارند.

با جمع بندی این آیات و روایات مشاهده می‌کنیم که در موجودیت شب قدر در بین اهل سنت هیچگونه تردیدی وجود ندارد و آنها مراسم خاصی در این شب‌ها دارند. درباره چگونگی برگزاری این مراسم و شیوه برگزاری شب‌های قدر درمیان اهل سنت با چندنفر از علمای اهل سنت گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید؛

عبدالجلیل آخوند فرهمند، مدرس و ناظر حوزوی اهل سنت با تاکید براینکه اهل سنت هم مثل شیعیان مراسم شب قدر را در ماه مبارک رمضان برگزار می‌کنند گفت: یکی از اصلی ترین اعمال شب قدر برای اهل سنت ختم قرآن است. به این ترتیب که اهل سنت از ابتدای ماه رمضان هرشب دو یا سه جز قرآن را می‌خوانند تا بتوانند در شب‌های قدر، قرآن را ختم کنند و در آخرین شب قدر این کتاب آسمانی را به پایان برسانند. علاوه بر این جلسات ختم قرآن در محلات مختلف برگزار می‌شود و هر محله‌ای در یکی از این شب‌های قدر قرآن را ختم می‌کند. برگزاری افطاری‌های بزرگ در حد ۶ یا ۷ هزار نفری در این شب‌ها نیز بسیار رایج است و پس از ختم قرآن سفره‌های افطار برای روزه داران پهن می‌شود.

وی افزود: یکی دیگر از اعمال اهل سنت برای شب‌های قدر، اعتکاف است. بسیاری از روزه داران اهل سنت در دهه سوم این ماه مبارک در مساجد محلات خود به اعتکاف می‌روند، چون در روایات اهل سنت آمده است که از هر محله و منطقه‌ای باید در چنین شب‌هایی چند نفر به مسجد برای اعتکاف بروند. در این دهه که افراد به اعتکاف می‌روند مردم هرمنطقه ای از غذایی که برای خودشان پخته اند، یک ظرف غذا به مسجد برای افراد معتکف می‌برد.

فرهمند ادامه داد: در بسیاری از اعمال، شیعه و اهل سنت باهم مشترکند مثل خواندن نماز شب قدر، قرائت دعای جوشن کبیر و خواندن نماز قضا. ولی آئین برسرگرفتن قرآن را اهل سنت ندارند. در چنین شب‌هایی مردم بیشتر استغفار می‌کنند و دعاهایی مبنی بر بخشش گناه خود را می‌خوانند. البته این نکته هم باید در نظر گرفت که برگزاری مراسم شب قدر در میان اهل سنت در مناطق مختلف متفاوت است. مثلاً آئین هایی که من گفتم مربوط به حنفی مذهب‌ها در مناطق ترکمن صحرا بود و این آئین در میان شافعی مذهب‌ها در مناطق کردستان به شکل دیگری است. البته هدف همه این مناسک یکی و آن هم استغفار و بخشش گناهانمان است.

ماموستا اقبال بهمنی، مسئول مرکز بزرگ اسلامی شعبه سنندج نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: براساس روایات موجود در اهل سنت شب‌های قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد. براساس روایت دیگری ذکر شده که شب‌های قدر در شب‌های فرد ماه مبارک رمضان یعنی بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم و بیست و هفتم و بیست و نهم است.

وی افزود: در شب‌های قدر پس از نماز عشاء، هشت رکعت نماز تراویح خوانده می‌شود در این هشت رکعت، هشت صفحه از قرآن را هم می‌خوانند به بیان دیگر در هر رکعت یک صفحه از قرآن را می‌خوانند. بعد از استراحت و افطار مجدد شروع به خواندن نماز تراویح در بیست رکعت می‌کنند. بعد از این بیست رکعت هم یک جز قرآن می‌خوانند.

بهمنی ادامه داد: ما در منطقه کردستان دعای جوشن کبیر نمی‌خوانیم ولی کتاب دعای دلایل الخیرات و صلوات نامه پیامبر را می‌خوانیم. دعای دیگری هم که قرائت می‌کنیم، دعای قنوت است. این دعا بسیار طولانی و به این شکل است که سه رکعت نماز وتر می‌خوانیم؛ در رکعت آخر قنوت را می‌خوانیم که این قنوت حدود ۱۵ دقیقه دعا از قرآن و حدیث است. همچنین در شب‌های فرد دهه سوم ماه رمضان مراسم اعتکاف داریم ولی اعتکاف به شکلی که شیعه چند روز ممتد به مسجد می‌رود نیست. اعتکاف ما حدفاصل نماز عشا تا نماز صبح است. همان مراسمی که احیا هم نامیده می‌شود. اعتکاف در میان اهل سنت اینگونه است که می‌توان از زمانی که وارد مسجد می‌شوی تا زمانی که خارج می‌شوی نیت اعتکاف کنی حتی اگر یک ساعت بنشینی. همچنین در این شب‌ها ذکرهایی مثل لااله الاالله و سبحان الله و الحمدلله هم زیاد تکرار می‌شود.

منبع:مهر