عقیق:خوردن و آشامیدن در نگاه دین بهره گیری از نعمت الهی در مسیر بندگی خداست، از همین رو در آموزه های دینی برای این رفتار توصیه هایی آمده است؛ از جمله نهی از خوردن و آشامیدن به سان بیگانگان؛ امام صادق (علیه السلام) می فرماید: امیر المومنین (علیه السلام) پیوسته می فرمود:امور این امت همواره به خیر و صلاح خواهد بود، مادامی که به سان عجم ها {بیگانگان} غذا نخورند و لباس نپوشند، پس هرگاه چنین کردند خدا خوارشان می کند.(1)
برخی از آداب غذا خوردن به نقل از کتاب "مفاتیح الحیات" آیت الله جوادی آملی به این شرح است:
حلال خواری:
در حدیث معراج آمده است: ای احمد! اگر خوردن و آشامیدنت پاک باشد، در حمایت من هستی.(2)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: هرکس غذای حلال بخورد فرشته ای بالای سرش بایستد و برایش آمرزش بخواهد تا از خوردن فارغ شود.(3)
شست و شوی دست:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: شست و شوی دست پیش از غذا فقر را دور کند و غم را بزداید و دیده را بهبود بخشد.(4)
امیرمومنان (سلام الله علیه) می فرماید: شستن دستان پیش ازغذا وپس ازآن روزی را زیاد می کند .(5)
امام باقر(سلام الله علیه):صاحب خانه پیش از غذا قبل از همه وپس از غذا بعدازهمه دستان خود را می شوید .(6)
گفتن بسم الله:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: با جماعت بخورید و بسم الله الرحمن الرحیم بگویید تا برکت غذا زیاد شود.(7)
امام باقر (سلام الله علیه) می فرماید:هرگاه سفره غذا راگستردید بسم الله الرحمن الرحیم بگویید.(8)
امام کاظم (سلام الله علیه) می فرماید: هنگام نوشیدن بسم الله الرحمن الرحیم و پس از آن الحمدلله رب العالمین بگویید.(9)
مرحوم صدوق گوید: روایت شده که هرکس فراموش کرد برای هر نوع غذایی بسم الله بگوید{پس از یادآوری} بگوید« بِسمِ الله عَلَی أوّلِهِ وَ اخِرِه.(10)
سپاسگذاری
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: پاداش کسی که می خورد و سپاس آن را می گزارد همانند کسی است که برای خدا روزه می گیرد.(11)
راه نرفتن:
امام صادق (سلام الله علیه) می فرماید: در حال راه رفتن غذا نخور مگر از روی ناچاری.(12)
نایستادن:
انس گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از ایستاده آشامیدن نهی فرمود. پرسیدم: ایستاده غذا خوردن چه حکمی دارد؟ فرمود: خوردن بدتر است.(13)
ندمیدن:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: در خوردنی و آشامیدنی فوت نکنید.(14)غذا به قدری گرم نباشد که با دمیدن خنک شود.
نخوابیدن:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: در حالی که بر شکم خوابیده اید غذا نخورید.(15)
داغ نبودن غذا:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: از غذای داغ بپرهیزید، زیرا برکت را می برد و غذای سرد بخورید، چرا که هم گواراست و هم برکتش بیشتر است.(16)
با طهارت بودن:
امیر مومنان (سلام الله علیه) می فرماید: رسول خدا (ص) از غذا خوردن هنگام جنابت نهی فرمود.(17)
به فرموده امیر مومنان (سلام الله علیه) غذا خوردن در حالت جنابت فقر می آورد.(18)
توجه به مصلح غذایی:
امام صادق (سلام الله علیه) می فرماید: هرگاه پنیر و گردو با هم خورده شوند در هر یک شفایی هست؛ ولی اگر جداگانه خورده شوند در هریک دردی است.(19)
امیرمومنان (سلام الله علیه) می فرماید: سزاور است که خردمند{هر نوع غذایی را نخورد، بلکه} هنگام خوردن غذای لذیذ و شیرین تلخی دارو را به یادآورد.(20)
رعایت غذای مناسب:
امام رضا (سلام الله علیه) می فرماید: به اندازه ای غذا بخور که متناسب بدنت باشد و بیشتر از آن ارزش غذایی ندارد و هرکس به اندازه بخورد او را سود دهد و همچنین است آداب آشامیدن آب.(21)
رعایت غذا (ومیوه) هر فصل:
امام رضا (سلام الله علیه) می فرماید: به اندازه توان و میل خود در تابستان غذای سرد و در زمستان غذای با طبع گرم و در دو فصل دیگر غذای معتدل بخور.(22)
به پشت خوابیدن پس از غذا:
امام صادق (سلام الله علیه) می فرماید: {کمی} به پشت دراز کشیدن پس از سیری بدن را فربه، غذا را گوارا و درد را ریشه کن می کند.(23)
امام رضا (سلام الله علیه) می فرماید: هرگاه غذا خوردی {کمی} به پشت دراز بکش و پای راست را روی پای چپ قرار ده.(24)
1. المحاسن، ص 410
2. ارشادقلوب.ص203
3. الدعوات، ص 25
4. مکارم الاخلاق، ص 139
5. تحف العقول.ص101
6. قرب الاسناد.ص35
7. مکارم الاخلاق، ص 149
8. الفقیه، ج3، ص 356
9. مکارم اخلاق.ص152
10. الفقیه، ج3، ص 354
11. الکافی.ج2.ص94
12. الفقیه.ج3.ص354
13. عوالی اللئالی، ج1،ص 76
14. الجامع الصغیر، ج2، ص 695
15. الجامع الصغیر، ج2، ص 688
16. عوالی اللئالی، ج1،ص 163
17. الفقیه.ج4.ص3
18. کتاب الخصال، ص 505
19. الکافی، ج6، ص 340
20. شرح نهج البلاغه.ابن ابی الحدید.ج20.ص272
21. مستدرک الوسایل،ج16 ، ص 220
22. بحار الانوار، ج59، ص 311
23. الدعوات، ص 80
24. الکافی.ج6.ص299
211005
