عقیق:نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمی‌شود، همان‌طور که اگر انسان شبانه‌روزی پنج نوبت در نهر آبی شست‌وشو کند، آلودگی در بدنش نمی‌ماند، نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می‌کند و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمی‌خواند، با این وجود یکی از سؤالاتی که مطرح می‌شود این است که چرا کودکان و نوجوانان از نماز رویگردان هستند، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز در پاسخ به این پرسش در کتاب شیوه‌های دعوت به نماز می‌نویسد:

باید دقت کرد که در دعوت به نماز موانعی است که ابتدا باید آن را برطرف کنیم و سپس دعوت به نماز را شروع کنیم و گرنه این موانع زحمات ما در دعوت را خنثی می‌کند.

آسیب‌ها و موانع دعوت عبارتند از:

1- اقدامات نابه‌هنگام

اسلام می‌گوید کودک را از کودکی گام به گام با وضو، قبله، نماز، سجاده  و ... آشنا کنید تا هنگام بلوغ، نماز برای او روان باشد، اما ما گاهی فرزند خود را رها می‌کنیم و می‌گوییم هنوز به تکلیف نرسیده و نتیجه این رهایی آن است که به هنگام بلوغ نماز برای او سنگین است.

آری! اگر کسی قبل از وقت وضو بگیرد،‌ هنگام نماز،‌ نماز برای او روان است، اما اگر هنگام اذان نیاز به تطهیر، وضو، تغییر لباس و شرایط دیگر داشت، نماز برای او سخت خواهد بود، به راستی اگر فرزندتان گرفتار سیگار شد، با خود می‌گویید اول تکلیف و در یک لحظه سیگار را ترک خواهد کرد! دختری که تا ۹ سالگی بی‌حجاب زندگی کرده، در لحظه تکلیف حتماً حجاب برای او سنگین خواهد بود.

مایه تعجب است که ما برای دبستان، مرحله پیش‌دبستانی می‌گذاریم و در مهدهای کودک، فرزندانمان را با آموزش‌های ساده و روان آشنا می‌کنیم تا به رفتن به مدرسه عادت کنند، ولی حاضر نیستیم برای نماز، فرزندان را قبل از تکلیف با نماز آشنا کنیم.

2- رفتار والدین و نمازگزاران

رفتار والدین در خانه و افراد نمازگزار در جامعه و اخلاق اهل مسجد و مشکل گرانی و تبعیض و خشونت با مردم به خصوص در مورد مسئولان می‌توانند از موانع دعوت باشد، جالب آن است که قرآن، نماز را:

همراه با خوش خلقی بیان کرده

همراه با کسب و کار و تلاش قرار داده و فرموده بعد از نماز جمعه سریع به سراغ تجارت و کار بروید.

همراه با رحم و محبت قرار داده

همراه با وفای به عهد قرار داده

همراه با مشورت قرار داده

همراه با صبر و مقاومت قرار داده

همراه با انفاق قرار داده

کوتاه سخن آنکه اگر نماز را با نگاهی جامع و همراه با دیگر دستورات ببینیم، این نماز جاذبه بسیاری خواهد داشت.

3- رها شدن دعوت(دعوت‌های مقطعی)

اگر دعوت‌ها لحظه‌ای باشد و استمرار نداشته باشد، اثر خوبی نخواهد داشت، قرآن در کنار سفارش به حق، سفارش به استمرار و پایداری نیز دارد، یعنی در کنار «تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ» می‌فرماید:‌«تَواصَوْا بِالصَّبْرِ».

در قرآن آنجا که به والدین سفارش می‌کند که خاندان خود را به نماز امر کنید، سفارش به پایداری نیز می‌کند و می‌فرماید: سفارش مستمر را رها نکنید؛ «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا».

ضمناً باید بدانیم که موعظه در قرآن و روایات نشانه دلسوزی، حیات و تعهد به دین است تا آنجا که گاهی معصومان به دیگران می‌گفتند: ما را موعظه کنید، لذا اینکه گفته شود، زمان موعظه گذشته، حرف صحیحی نیست، موعظه اگر از افراد وارسته و همراه با عاطفه و محبت و شیوه صحیح باشد، حتماً اثر خودش را فوری یا در درازمدت خواهد گذشت، ولی اگر همراه با نخوت، تکبر و تحقیر مخاطب باشد، یا بی‌اثر می‌شود و یا اثر منفی خواهد گذاشت.

4- شیطان

یکی از موانع نماز شیطان است که قرآن می‌فرماید: «انَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ»

در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم: مادامی که انسان بر نمازهای پنج‌گانه حفاظت داشته باشد، شیطان از انسان وحشت دارد، ولی همین که نمازها را ضایع کرد، شیطان بر او مسلط و او را وارد بر گناهان کبیره می‌کند، این حدیث می‌تواند تفسیر این آیه باشد که خداوند می‌فرماید: «أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ»

5- برنامه‌های صداوسیما

برنامه‌های صداو سیما نباید به گونه‌ای باشند که دعوت به نماز را خنثی کند، قرآن کریم می‌فرماید: دلیل سنگینی نماز برای بعضی آن است که خشوع ندارند، خشوع زمانی پیدا می‌شود که توجه به قدرت خدا، نیاز و توجه به او، پناهندگی، توکل و تشکر از او در انسان زنده باشد.

هر یک از این عنوان‌ها می‌تواند دست مایه‌ای برای کارهای هنری باشد، در صداو سیما می‌توان زشتی‌های غرور، تکبر، خودبرتربینی، غفلت، کفران نعمت و ... دست مایه فیلم‌ها و آثار هنری قرار گیرد، لازم است صداوسیما در کنار برنامه‌های خوبی که برای اقامه نماز تا کنون صورت داده در خصوص  ترویج فرهنگ نماز و اقامه آن قدم‌های شایسته‌تری را بردارد.

منبع:فارس