به حقّ آن كسى كه محمّد(ص) را به نبوّت مبعوث گردانید، نماز داراى تاءویل و مفهومى است كه تمام معناى عبودیّت در آن خواهد بود.
عقیق: جابر بن عبداللّه انصارى گوید: روزى به همراه مولاى متّقیان ، امام علىّ(ع) بودم ، شخصى را دیدیم كه مشغول نماز است ، حضرت به او خطاب كرد و فرمود: آیا معنا و مفهوم نماز را مى دانى كه چگونه و براى چه مى باشد؟اظهار داشت : آیا براى نماز مفهومى غیر از عبادت هم هست ؟
حضرت فرمود: آرى ، به حقّ آن كسى كه محمّد(ص) را به نبوّت مبعوث گردانید، نماز داراى تاءویل و مفهومى است كه تمام معناى عبودیّت در آن خواهد بود.
آن شخص عرض كرد: پس مرا تعلیم فرما.
امام(ع) فرمود: معنا و مفهوم اوّلین تكبیر آن است كه خداوند، سبحان و منزّه است از این كه داراى قیام و قعود باشد.
دوّمین تكبیر یعنى ؛ خداى موصوف به حركت و سكون نمى باشد.
سوّمین تكبیر یعنى ؛ این كه نمى توان او را به جسمى تشبیه كرد.
چهارمین تكبیر یعنى ؛ چیزى بر خداوند عارض نمى شود.
پنجمین تكبیر مفهومش آن است كه خداوند، نه محلّ خاصّى دارد و نه چیزى در او حلول مى كند.
ششمین تكبیر معنایش این است كه زوال و انتقال و نیز تغییر و تحوّل براى خداوند مفهومى ندارد.
و هفتمین تكبیر یعنى ؛ بدان كه خداوند سبحان همچون دیگر اجسام ، داراى اءبعاد و جوارح نیست .
سپس در ادامه فرمایش خود فرمود: معناى ركوع آن است كه مى گوئى : خداوندا! من به تو ایمان آورده ام و از آن دست بر نمى دارم ، گرچه گردنم زده شود.
و چون سر از ركوع بر مى دارى و مى گوئى "سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ الحَمْد للّه ربّ العالمین " یعنى ؛ خداوندا! تو مرا از عدم به وجود آورده اى و من چیزى نبوده و نیستم ، پس هستى مطلق توئى .
و هنگامى كه سر بر سجده فرود آورى ، گوئى : خداوندا! مرا از خاك آفریده اى ؛ و سر بلند كردن از سجده یعنى ؛ مرا از خاك خارج گردانده اى .
و همین كه دوّمین بار سر بر سجده گذارى یعنى ؛ خداوندا! تو مرا در درون خاك بر مى گردانى ؛ و چون سر بلند كنى گوئى : و مرا از درون همین خاك در روز قیامت براى بررسى اعمال خارج مى گردانى .
و مفهوم تشهّد، تجدید عهد و میثاق و اعتقاد به وحدانیّت خداوند؛ و نیز شهادت بر نبوّت حضرت رسول و ولایت اهل بیت او(ع) مى باشد.
و معناى سلام ، ترحّم و سلامتى از طرف خداوند بر بنده نماز گذار است ، كه در واقع ایمنى از عذاب قیامت باشد.
پی نوشت ها:
مستدرك الوسائل : ج 4، ص 105، ح 5
بحارالا نوار: ج 84، ص 253، ح 38
منبع:جام
211008
