عقیق: برخی از شبهاتی که امروزه مطرح است در خصوص  عدل الهی ، در باره ی انسانها است  که چرا خدواند متعال یک انسانی را مثلا در ایران وشیعه افریده است ولی انسان دیگر را درچین وکافر قرارداده است و در قران فرموده که کافران در جهنم جاودانه هستند پس اگرخداوند ان چینی رادر خانواده ی شیعه قرارداده بود ان هم شیعه میشد ودر جهنم جاودانه نمی بود عده ای در پاسخ به این سوال اشاره عالم زرع و اراده ها و ظرفیت های انسان میکنند پس اگر خداوند عدل میکرد وانسانها را در عالم زرع با اراده وظرفیت یکسان خلق میکرد همه در عالم زرع درجه یکسان داشته ودر دنیا شیعه می شدند مگر ان چینی بیچاره چه گناهی کرده که بایددر جهنم جاودانه بماند؟

پاسخ :

در پاسخ مقدمتاً عرض می‏شود که: تمام انسانها در پیشگاه عدل الهی یکسانند و یکی از شعارهای دین اسلام این است که خداوند هر کسی را به اندازه توان و قدرت و عقل و فهمش تکلیف می‏کند و طبعاً ثواب و پاداش و یا عذاب و عقوبتش هم به اندازه تکلیفی است که از او خواسته شده است. با توجه به مقدمه بالا، فرزندی که در کشور غیر اسلامی و خانواده غیر مسلمان یا غیر متدین متولد می‏شود تا زمانی که به بلوغ جسمی و رشد عقلی نرسیده تکلیفی ندارد، لذا عقوبت و عذابی هم ندارد تا مخالف عدل الهی باشد، و اینکه پدر و مادر یا جامعه‏اش او را تحت تعالیم الهی و اسلامی قرار نمی‏دهد گناهی است که آنها مرتکب شده‏ اند و عقوبت و عذاب هم متوجه آنهاست.

حالت اول ندای اسلام به گوشش نرسیده باشد، تعالیم اسلامی در جامعه و سرزمینش نفوذ نکرده باشد و متوجه نشده که محمد صلی الله علیه وآله آخرین پیامبر و دین اسلام آخرین ادیان است، چنین شخصی را جاهل قاصرمی‏گویند و او را معذور می‏دانند. یعنی هر چند تکلیف دارد اما چون جاهل بوده و در جهلش هم تقصیر نداشته و کوتاهی از ناحیه خودش نبوده او را معذور می‏دانند. چنانکه قرآن مجید هم تأیید می‏کند: و ما کسانی را که رسول بر آنها نفرستاده‏ایم عذاب نمی‏کنیم.

به عبارت دیگر جاهل قاصر اگر مواخذه و عقاب شود حجة و عذر و دلیل دارد و خداوند هم چنین شخصی را به خاطر اینکه اسلام نیاوره و طاعات و عبادات را انجام نداده مؤاخذه نمی‏کند، چون این حق را دارد که بگوید خداوندا، کسی مرا هدایت نکرد، اطلاعی از اسلام نداشته وگرنه ایمان می‏آوردم، قرآن کریم همین معنی را تأیید می‏کند.

و رسولان را فرستادیم که نیکان را به رحمت ابدی بشارت دهد و بدان را از قهر وعذاب حق بترسانند تا آنکه پس ازفرستادن رسولان مردم بر خدا حجتی نداشته باشند که خدا مقتدر و حکیم است. پس در این حالت هم چیزی خلاف عدالت الهی نبوده.

حالت دوم اینکه شخص مذکور در محیطی به بلوغ و رشد عقلی برسد که ندای اسلام آنجا رسیده و این حقیقت معلوم شده که در جهان دینی و آیینی هست که مدعی است آخرین دین و دین بر حق است، قدرت تحصیل و کسب معرفت را داشته ولی مخالفت کرده، دنبال تحقیق نرفته، به ندای حق پاسخ نگفته، چنین شخصی را جاهل مُقصرمی‏نامند و عُقلا مواخذه و مذمت چنین شخصی را زشت و خلاف عذالت نمی‏دانند،

مواخذه و عذاب الهی هم بر طبق عدالت خواهد بود، چون یکی از معانی عدالت همین است که هر موجودی را به حقش و استحقاقش نایل گرداند، مؤمن صالح مستحق ثواب و پاداش است.

کافری که با آگاهی و عمداً اسلام نیاوره مستحق عقاب است. قرآن می‏فرماید:… تا آنگاه که از جانب من رهنمایی برای شما آید پس هر کسی پیروی او کند، بیمناک و اندوهگین نخواهد گشت و آنانکه کافر شدند و تکذیب آیات ما کردند البته اهل دوزخند اکثر کفار امروزی و مخالفان حق از همین قسم هستند.

سؤال دیگر که ممکن است در ذهن خطور کند باقی ماند و آن اینکه: بالاخره کسی که در خانواده غیر مسلمان یا مسلمان ولی غیر متدین یا از طریق نامشروع به دنیا آمده باشد توفیق و استعداد رسیدن به سعادت و ثواب و رضوان الهی را نسبت به کسی که در خانواده مذهبی متدین متولد شده کمتر دارد؛ آنچه گفتیم تا حدودی پاسخ این سؤال هم می‏شود ولی برای تکمیل جواب عرض می‏شود که: وقتی صحبت از یک صفت خدا می‏شود باید صفات دیگر خدا را نیز در نظر بگیریم. مثلاً رحمت الهی شامل تمام مخلوقات است. لکن در مورد ظالمین و کفار معاند قهر خدا و انتقام الهی مطرح است. در نتیجه این دو صفت ضد هم نیستند.

همینطور عدالت الهی را در کنار حکمت و سنت و قانون الهی باید مطالعه کرد؛ حکمت و سنت الهی این است که اکثریت انسانها پس از ازدواج و یکی شدن زن و مرد دارای فرزند شوند. سنت الهی شامل تمام افراد است چه کافر چه مسلمان، عدالت الهی هم همین را اقتضا می‏کند که تمام انسانها دارای چنین موهبتی باشند. حالا اگر خداوند صرفاً به خاطر رعایت عدالت در فرزندان نوزادان را فقط در خانواده هایمذهبی متدین به دنیا آورد آیا خلاف حکمت و سنت نیست؟ آیا جای این سؤال نیست که چرا عدالت وسنت الهی شامل تمام انسانها نشده؟

علاوه اگر قانون و سنت الهی در مواردی بدون کلام مانعی اجراء نشود اصلِ قانون و نظام بندی جهان مخدوش می‏شود و در نتیجه از جهان و عالم ممکنات خبری نخواهد بود.

خلاصه:
خداوند هر انسانی را به قدر توانش تکلیف می‏کند، کسی که در کشور یا خانواده غیر مسلمان و بی‏تدین متولد شده تا وقتی صغیر و غیر بالغ است تکلیف و عذابی ندارد، بعد از بلوغ اگر صدای اسلام و تعلیمات الهی به گوشش نرسیده باشد معذور است و عذابی ندارد و اگر نه مکلف است و چنانکه دنبال تحقیق و کسب معرفت نرفته باشد مواخذه می‏شود؛ و این خلاف عدالت الهی نخواهد بود.

منبع:جام

211008