خداوند در قرآن کریم شقاوت انسان را در «طغیان» و «دنیا پرستى» مى‌شمرَد و سعادت او را در «خوف از خدا» و «ترک هوا» و عصاره تمام تعلیمات انبیاء و اولیاء نیز همین است.
عقیق:آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در تفسیر نمونه بخش نکته‌ها ذیل آیات 37 تا 41 سوره مبارکه «نازعات» به رابطه «طغیان» و «دنیاپرستى» اشاره کرده است که متن آن در ادامه می‌آید؛
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
«فَأَمّا مَنْ طَغى * وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا * فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوى* وَ أَمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى * فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى؛ اما آن کسى که طغیان کرده و زندگى دنیا را مقدم داشته، مسلماً دوزخ جایگاه اوست! و آن کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوى باز دارد. قطعاً بهشت جایگاه اوست!». (نازعات/ 37 تا 41)
در حقیقت، آیات بالا اصول سعادت و شقاوت انسان را به نحو زیبا و شایسته‌اى ترسیم کرده است، شقاوت انسان را در «طغیان» و «دنیا پرستى» مى‌شمرد، و سعادت او را در «خوف از خدا» و«ترک هوا» و عصاره تمام تعلیمات انبیاء و اولیاء نیز همین است و بس.
در حدیثى از امیر مؤمنان على (علیه السلام) مى‌خوانیم:
إِنَّ أَخْوَفَ ما أَخافُ عَلَیْکُمُ إِثْنانِ: اتِّباعُ الْهَوى وَ طُولُ الاْ َمَلِ، فَأَمَّا اتِّباعُ الْهَوى فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَ أَمّا طُولُ الاْ َمَلِ فَیُنْسِی الآخِرَةَ:
«هولناک‌ترین چیزى که از آنها بر شما خائفم دو چیز است: پیروى از هواى نفس، و آرزوهاى طولانى، اما پیروى از هوى، شما را از حق باز مى‌دارد، و آرزوهاى طولانى آخرت را به فراموشى مى‌سپرد».
هواپرستى پرده‌اى بر عقل انسان مى‌کشد، اعمال سوئش را در نظر او تزیین مى‌دهد، و حس تشخیص را که بزرگترین نعمت خدا، و امتیاز انسان از حیوان است، از او مى‌گیرد، و او را به خود مشغول مى‌دارد، این همان است که یعقوب آن پیغمبر روشن ضمیر به فرزندان خلافکار گفت: «بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْراً».
در اینجا سخن بسیار است، بهتر آن است به دو حدیث از احادیث اهل‌بیت(ع) که همه گفتنى‌ها در آن گفته شده است، اشاره کرده و این بحث را پایان دهیم:
امام باقر(ع) مى‌فرماید: الْجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالْمَکارِهِ وَ الصَّبْرِ، فَمَنْ صَبَرَ عَلَى الْمَکارِهِ فِی الدُّنْیا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَةٌ بِاللَّذّاتِ وَ الشَّهَواتِ، فَمَنْ أَعْطى نَفْسَهُ لَذَّتَها وَ شَهْوَتَها دَخَلَ النّارَ:
«بهشت در لابلاى ناراحتى‌ها، صبر و شکیبایى و استقامت پوشیده شده است، هر کس در برابر ناراحتى‌ها (و ترک شهوات) در دنیا شکیبایى کند داخل بهشت مى‌شود، و دوزخ در لابلاى لذات نامشروع و شهوات سرکش پیچیده شده، و هر کس نفس خویش را در برابر این لذات و شهوات آزاد بگذارد داخل آتش مى‌شود».
امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: لاتَدَعِ النَّفْسَ وَ هَواها، فَإِنَّ هَواها فِی رَداها، وَ تَرْکُ النَّفْسِ وَ ما تَهْوى دائُها، وَ کَفُّ النَّفْسِ عَمّا تَهْوى دَواها:
«نفس را با هوا و هوس‌ها رها مکن چرا که هواى نفس سبب مرگ نفس است و آزاد گذاردن نفس در برابر هواها درد آن است، و باز داشتن آن از هوا و هوس هایش دواى آن است».
نه تنها جهنم آخرت، زائیده هواپرستى است، که جهنم هاى سوزان دنیا، همچون ناامنى‌ها، بى نظمى‌ها، جنگ‌ها، خونریزى‌ها، جدال‌ها، و کینه توزى‌ها همه ناشى از آن است.
منبع:فارس
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
«فَأَمّا مَنْ طَغى * وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا * فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوى* وَ أَمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى * فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى؛ اما آن کسى که طغیان کرده و زندگى دنیا را مقدم داشته، مسلماً دوزخ جایگاه اوست! و آن کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوى باز دارد. قطعاً بهشت جایگاه اوست!». (نازعات/ 37 تا 41)
در حقیقت، آیات بالا اصول سعادت و شقاوت انسان را به نحو زیبا و شایسته‌اى ترسیم کرده است، شقاوت انسان را در «طغیان» و «دنیا پرستى» مى‌شمرد، و سعادت او را در «خوف از خدا» و«ترک هوا» و عصاره تمام تعلیمات انبیاء و اولیاء نیز همین است و بس.
در حدیثى از امیر مؤمنان على (علیه السلام) مى‌خوانیم:
إِنَّ أَخْوَفَ ما أَخافُ عَلَیْکُمُ إِثْنانِ: اتِّباعُ الْهَوى وَ طُولُ الاْ َمَلِ، فَأَمَّا اتِّباعُ الْهَوى فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَ أَمّا طُولُ الاْ َمَلِ فَیُنْسِی الآخِرَةَ:
«هولناک‌ترین چیزى که از آنها بر شما خائفم دو چیز است: پیروى از هواى نفس، و آرزوهاى طولانى، اما پیروى از هوى، شما را از حق باز مى‌دارد، و آرزوهاى طولانى آخرت را به فراموشى مى‌سپرد».
هواپرستى پرده‌اى بر عقل انسان مى‌کشد، اعمال سوئش را در نظر او تزیین مى‌دهد، و حس تشخیص را که بزرگترین نعمت خدا، و امتیاز انسان از حیوان است، از او مى‌گیرد، و او را به خود مشغول مى‌دارد، این همان است که یعقوب آن پیغمبر روشن ضمیر به فرزندان خلافکار گفت: «بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْراً».
در اینجا سخن بسیار است، بهتر آن است به دو حدیث از احادیث اهل‌بیت(ع) که همه گفتنى‌ها در آن گفته شده است، اشاره کرده و این بحث را پایان دهیم:
امام باقر(ع) مى‌فرماید: الْجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالْمَکارِهِ وَ الصَّبْرِ، فَمَنْ صَبَرَ عَلَى الْمَکارِهِ فِی الدُّنْیا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَةٌ بِاللَّذّاتِ وَ الشَّهَواتِ، فَمَنْ أَعْطى نَفْسَهُ لَذَّتَها وَ شَهْوَتَها دَخَلَ النّارَ:
«بهشت در لابلاى ناراحتى‌ها، صبر و شکیبایى و استقامت پوشیده شده است، هر کس در برابر ناراحتى‌ها (و ترک شهوات) در دنیا شکیبایى کند داخل بهشت مى‌شود، و دوزخ در لابلاى لذات نامشروع و شهوات سرکش پیچیده شده، و هر کس نفس خویش را در برابر این لذات و شهوات آزاد بگذارد داخل آتش مى‌شود».
امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: لاتَدَعِ النَّفْسَ وَ هَواها، فَإِنَّ هَواها فِی رَداها، وَ تَرْکُ النَّفْسِ وَ ما تَهْوى دائُها، وَ کَفُّ النَّفْسِ عَمّا تَهْوى دَواها:
«نفس را با هوا و هوس‌ها رها مکن چرا که هواى نفس سبب مرگ نفس است و آزاد گذاردن نفس در برابر هواها درد آن است، و باز داشتن آن از هوا و هوس هایش دواى آن است».
نه تنها جهنم آخرت، زائیده هواپرستى است، که جهنم هاى سوزان دنیا، همچون ناامنى‌ها، بى نظمى‌ها، جنگ‌ها، خونریزى‌ها، جدال‌ها، و کینه توزى‌ها همه ناشى از آن است.
منبع:فارس
