وی با بیان اینکه انسان به جزء این بدن مادی دارای حقیقی دیگری به نام روان است گفت:‌ انسان موجودی است که در این بدن خلاصه نمی‌شود؛ بر خلاف اشیائی که دراطراف ما وجود دارد و آنها ظاهر و باطنشان همین هست که مشاهده می‌شود؛ میز همین است که مشاهده می‌شود و ماوراء آن حقیقت دیگری وجود ندارد.

دینانی با اشاره به اینکه انسانم در ماده خلاصه نمی‌شود گفت: انسان قادر به انجام اموری است که از صرف ماده ساخته نیست که آن امر را به نفس نامگذاری می‌کنند و در فارسی آن را روان نام گذاری می‌کنیم.

وی در فلسفه اینکه چرایی نامگذاریی روان گفت: ‌روان یعنی رونده و چیزی که ساکن نیست و علت اینکه نفس آدمی رونده است این است که انسان در هر لحظه از عمرش امید دارد که چیزی بفهمد و این شامل هر انسانی خواه تحیلکرده و خواه عامی می‌شود. امید یعنی اینکه می‌خواهم ببینم لحظه بعد چگونه است و بشر از ابتدا تا کنون اینگونه بوده است.

دینانی با اشاره به اعضا و جوارح انسانی گفت:‌ همه اعضای بدن انسان مهم هستند و اگر هر کدام وجود نداشته باشد در زندگی انسان خلل ایجاد می‌شود اما اهمیت همه به یک اندازه نیست مثلا چشم علی رغم کوچکی اش نسبت به پا از اهمیت به مراتب بالاتر نسبت به آن برخوردار است.

وی با بیان این مثال گفت: نظر همچون چشم می‌ماند و عمل همچون پا می‌‌ماند و به این صورت اهمیت نظر به مراتب بالاتر از عمل است و عملی که از نظر نشئت پیدا نکند ارزش ندارد. هزاران عملی که پشتوانه نظری درستی نذاشته باشد ارزش زیادی نخواهد داشت.

دینانی با بیان اینکه روانشناسان بیشتر به اثرات روان می‌پردازند گفت: تا کنون کمتر به ماهیت روان پرداخته شده است و بیشتر به اثرات آن در علوم مختلف پرداخته شده است. اما شناخت آثار روان خاصیت علوم مختلف است و شناخت کاملی از روان به انسان نمی‌دهد چرا که شناخت استقرایی است.

وی با بیان اینکه انسان شناسنده‌ی اثرات روان دیگر جزء اثرات روان نیست گفت:‌ شناخت شناسنده از ملزومات شناخت اثرات است چرا که شناخت بدون شناخت شناسنده امکان‌پذیر نیست. 

دینانی با بیان اینکه شناخت روان از اثرات آن اشکالی ندارد گفت: اما شناخت شناسنده که همان روان آدمی است اگر ندانی چیست و چگونه است شناخت شما کامل نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه اگر پرسنده نداند که خودش کیست چگونه می‌تواند بپرسد گفت: انسان با شناخت عالم متوجه می‌شود که عالم غیر از خود اوست؛ حال اینکه انسان در خود می‌اندیشد هم اندیشیده می‌شود و هم اندیشنده که اندیشنده به مراتی از اندیشیده شدن مهمتر است چرا که اندیشندگی هیچگاه پایانی ندارد.