عقیق: فرستادن درود بر والا ترین انسان ها‚ عملی خدا پسندانه است که خداوند‚ خود بر این کار سبقت گرفته و فرشتگان و مومنان را فرمان داده است که بر او درود بفرستند‚ چنان که می فرماید:

اںنّ اللّه وملا ئکته یصلّون علی النبیّ یا یها الّذین آمنوا صلّوا علیه وسلّموا تسلیما. (1)

خدا و فرشتگان بر پیامبر(ص) درود می فرستند‚ ای کسانی که ایمان آوردید بر او صلوات و سلا م بفرستید.

ذکر صلوات در هر زمان و در تمام حالا ت امری مستحب است و آیه مبارکه بدون آن که زمان و مکان خاصی برای آن تعیین کند‚ به آن فرمان می دهد‚ خصوصاً هنگامی که انسان به هنگام اذان و یا خواندن قرآن نام او را بشنود یا بر زبانش جاری گردد.

کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) ‚ در حدیث عبدالرحمن بن ابی لیلی از کعب بن عجره از نبیّ مکرَّم اسلا م وارد و در اصح کتب حدیثی از نظر اهل سنت نقل شده است که به ترجمه بخشی از آن می پردازیم:

کعب بن عجره: آماده هستی حدیثی که از پیامبر(ص) شنیده ام به عنوان هدیه ای به تو اهدا کنم؟

عبدالرحمن: حاضر و آماده ام.

کعب بن عجره: به پیامبر(ص) عرض کردیم‚ بر شما چگونه درود بفرستیم‚ در حالی که از کیفیت دادن سلام آگاهیم.

پیامبر اسلام(ص) بگویید: اللّهمّ صلّ علی محمّد وعلی آل محمّد‚ کما صلّیت علی اںبراهیم وعلی آل اںبراهیم اںنّک حمید مجید‚ اللّهمَّ بارک علی محمّد وعلی آل محمّد کما بارکت علی اںبراهیم وآل اںبراهیم اںنّک حمید مجید. (2)

از این بیان روشن می شود که در موقع فرستادن صلوات‚ باید آل محمد را نیز ذکر کنیم‚ تا صلوات کامل شود و این که عده ای امروزه در سخنرانی ها و نوشته ها‚ تنها بر پیامبر درود می فرستند و می گویند:(ص) ‚ کاملا ً برخلا ف دستور رسول خدا است.

ابن حجر هیثمی (899 - 974) از پیامبر(ص) نقل می کند که آن حضرت فرمود: لا تصلّوا علی الصلا ة البتراء‚ فقالوا ما الصلا ة البتراء؟ قال: یقولون: اللّهم صلّ علی محمد و تمسکون‚ بل قولوا: اللّهم صلّ علی محمّد وعلی آل محمد. (3)

پیامبر(ص) فرمود: برای من درود مقطوع و بریده نفرستید‚ عرض شد مقصود چیست؟ فرمود: نگویید: اللهمّ صلّ علی محمّد‚ وسکوت کنید‚ بلکه لا زم است بگویید: اللّهمّ صلّ علی محمّد و علی آل محمّد.

از این رو صلوات شیعه‚ صلوات کامل و مطابق است با روایت صحیح بخاری که اصح کتب حدیثی اهل سنت است.

البته شایسته است که پس از ذکر صلوات‚ جمله کما صلّیت علی اںبراهیم وآل اںبراهیم گفته شود‚ ولی گاهی به جهت اختصار این جمله ترک می شود‚ چنان که خود پیامبر(ص) در روایت دوم به آن بسنده کرد. گذشته از این‚ می توان گفت جمله کما صلّیت علی اںبراهیم وآل اںبراهیم جزو صلوات نیست‚ بلکه تعبیری است برای تعلیم آن‚ یعنی همان طوری که بر ابراهیم و آل او صلوات می فرستید بر محمّد و آل او نیز صلوات بفرستید‚ و این دو را از هم جدا نسازید. و شگفت آن که در صحیحین و دیگر کتاب ها‚ نامی از صحابه به میان نیامده‚ در صورتی که اهل سنت به هنگام فرستادن درود کامل‚ صحابه را بر آل عطف می کنند و می گویند: وعلی آله وصحبه .

پی نوشت ها :