منابع لغوی عصر نزول, مهم‎ترین منبع معناشناسی قرآن
وی با اشاره به کارکرد کتب معناشناسی قرآن و فرهنگ لغات عرب اظهار کرد: از جمله مهم‎ترین منابع معناشناسی قرآن، کتاب راغب اصفهانی است که این منبع همواره مورد توجه علمای تقسیر و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان نیز بوده است. البته یک اشکال کتاب مفردات این است که به اسما و افعال می‎پردازد ولی از نقش حروف در آیات غفلت می‎کند.کتب دیگری در زمینه فرهنگ لغت عربی نوشته شده است که مهم‎ترین منابع، مربوط به قرون ابتدایی صدر اسلام است. زیرا نزدیکی تألیف منابع لغوی با عصر نزول قرآن باعث شده معانی واژگان بیشترین قرابت را با مفاهیم قرآنی داشته باشند.

خطر آسیب تألیفات معناشناسی قرآنی توسط مستشرقین
وی ضمن هشدار به ورود برخی مستشرقان و کشیشان مسیحی به مفهوم‎یابی آیات قرآن، اظهار کرد: مسیحیان در چند دهه اخیر در باب مدخل و دایرةالمعارف قرآن ورود کردند و آثاری را در این زمینه منتشرکردند که اگر جلوی این جریان گرفته نشود، آسیب جدی را به جامعه تفسیری و معارف قرآن کریم وارد می‎کند.


میرکتولی با اشاره به برخی آثار مؤلفان و مستشرقان در زمینه مفهوم‎یابی و فهم معنا، تصریح کرد: کتاب المنجد توسط دو کشیش مسیحی، همچنین کتاب قاموس‌‏اللغة فیروزآبادی نیز با تغییراتی با عنوان محیط المحیط از جانب مستشرقان، با هدف تحریف معنایی لغات قرآنی تألیف شدند و جزو آثاری هستند که خطراتی را متوجه معارف قرآنی می‏‌کنند.

فهم واژگان قرآنی، مدخل ورود به معارف قرآن
وی درباره کتاب واژه‎های دخیل در قرآن گفت: شخصی با اسم آرتور جفری، جاسوسی انگلیسی کتاب واژه‎های دخیل در قرآن را تألیف کرده است. در این کتاب بیش از 350 لغت را به عنوان واژه‎های وارداتی قرآن مطرح می‎کند. طبق نظر او لغاتی در قرآن هستند که از زبانهای دیگر وارد قرآن شده و ریشه قرآنی ندارند. از سوی دیگر ایزوتسو نیز در حوزه معناشناسی بحث معنامحوری را مطرح کرد. او قائل بود واژگان قرآن را باید با توجه به آیات دیگر و روایات یافت کرد؛ تعجب اینجاست که علمای تفسیری نسبت به این حوزه توجه کافی را ندارند و باید نسبت به واژگان قرآنی حساس باشند، زیرا مدخل فهم و معارف قرآن هستند.

آسیب رویکرد تفسیر ترتیبی
مدیر مجمع عالی تفسیر قرآن در پاسخ به این سؤال که چرا تاکنون در حوزه روشهای تفسیری به موضوع مهدویت چندان بها داده نشده، در حالی که در دوران غیبت هستیم و باید نسبت به این دوران تبیین و تفسیر داشته باشیم، اذعان کرد: متأسفانه تا سده‎های اخیر رویکرد تفسیر ترتیبی رایج بوده و کمتر به تفسیر موضوعی پرداختند. از سوی دیگر تمرکز موضوعی مفسران صرفاً روی آیات‎الاحکام بود و از رویکردهای مختلف بازماندند، اما در دهه‎های اخیر تفسیر موضوعی مورد بحث علمای تفسیر قرار گرفت. لامبون فرانسوی با تفسیرالآیات باب روش تفسیر موضوعی را باز کرد.

مهدویت جزو گرایشهای تفسیری شود
میرکتولی با اشاره به بسترسازی مناسب جهت ایجاد گرایش تفسیری با رویکرد مهدویت، گفت: ما در حوزه‎های علمیه و دانشگاهی تحت عنوان مهدویت رویکردی را تعریف نکردیم، اما مراکز تخصصی در حوزه مهدویت مشغول به فعالیت هستند. شاید الان نسبت به اینکه مهدویت را جزو رویکردهای تفسیری کنیم دیر شده باشد، اما می‎توان اذعان داشت با توجه به بسترهای مناسبی که اکنون در دست داریم، می‎توان این حرکت را از حوزه علمیه آغاز کرد تا مهدویت جزو گرایشهای تفسیری شود.

باید از الحان قرآن به سمت معارف قرآنی رفت
میرکتولی با تأکید بر اینکه باید از حوزه تلاوت و الحان قرآن به سمت معارف و تفسیر قرآنی برویم، خاطرنشان کرد: کارهای مهمی که می‏‌بایست در سالهای اخیر انجام می‎شد، بحث گسترش معارف قرآنی بود. اکنون در تمام شهرها و استانها مؤسسات قرآنی فراوانی داریم، اما در تمام این محافلی که جلسات قرآن هست، عمدتاً بحث زیباخوانی، تلاوت و روان‌خوانی است و بحمدلله قرآن در حد لحن و بیان در سه دهۀ اخیر رشد چشمگیری داشت، اما کار جدی در عرصۀ ترویج معارف قرآن و حقایق تفسیری قرآن ارائه نشد و این هم رسالتی بر دوش حوزویان بود که متأسفانه در حوزه هم تحرک لازمی برای این کار دیده نمی‎شد.

استقبال استانهای کشور از برنامه‎های تفسیری
وی ضمن خرسندی نسبت به نتایج مثبت اعزام مفسران به سراسر شهرها و استانهای کشور ، تصریح کرد: سال گذشته با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی، 30 نفر از اساتید حوزه علمیه که مدرسان سطوح عالی و خارج حوزه بودند را در مراکز استان کشور اعزام کردیم. بحمدلله نتایج بسیار خوبی در سراسر کشور در حوزه معارف قرآنی کسب کردیم و چراغ تفسیر قرآن در سطح استانها برافروخته شد. اکثر اساتید اعزامی در شبکه‎های استانی پخش زنده تفسیر داشتند. بعد از این برنامه‎ها اکثر استانها از مجمع عالی تفسیر تقاضای استمرار برنامه‎های تفسیری و نیز تقاضای نمایندگی مجمع عالی تفسیر در استان‎شان را داشتند.


میرکتولی با اشاره به مؤفقیت‎آمیز بودن برنامه‎های مجمع عالی تفسیر در سطح استانهای کشور، اظهار کرد: با توجه به موفقیت‎آمیز بودن برنامه‎های مجمع عالی تفسیر قرآن در سطح استانها، حجت‎الاسلام خاموشی، ریاست سازمان تبلیغات اسلامی تقاضای استمرار مضاعف برنامه‎های تفسیری در سطح استانهای کشور را داشتند. امسال توانستیم به شهرهای مرکزی 31 استان مفسر اعزام کنیم، یعنی به هر استانی دو مفسر اعزام شد. این اساتید در هر مسجد دو برنامه داشتند و نیز جلسات تفسیری در سطح استانها برای استفاده اقشار مختلف جامعه اعم از دانشگاهیان، طلاب، فرهنگیان، کانون مداحان، کانونهای قرآنی استانها و قضات دادگستری برقرار شد.

ترویج معارف قرآنی در سطح عموم تخصصی شود
وی با اشاره به اینکه سطح تحصیلات عمومی جامعه ارتقا یافته است، اظهار کرد: به فراخور ارتقای تحصیلات عمومی مردم، به نظر می‎رسد مسأله ترویج دین باید از حالت عمومی به حالت تخصصی تبدیل شود و نگاه عملی و تخصصی نسبت به تفسیر و معارف قرآن داشت. بهترین روش تبلیغی از منظر علمی و کاربردی، تبلیغ در قالب تفسیر و معارف قرآن کریم خواهد بود که تا به حال نتایج بسیاری خوبی کسب شده است.

راه‎اندازی دوره‎های تخصصی تفسیر
میرکتولی درباره نحوه پذیرش مدرسه تفسیر که ذیل مجمع عالی تفسیر قرآن کریم است، خاطرنشان کرد: در مجمع عالی تفسیر از سطح سوم حوزه، یعنی تقریباً از مقطع کارشناسی پذیرش داریم. طلابی که علاقه دارند به مجمع عالی تفسیر راه یابند، باید پایه 9 و 10 را دارا باشند و بعد از اتمام سطح، از دو طریق امتحان کتبی و مصاحبه علمی برای دوره سه ساله پذیرش خواهند شد و با 82 واحد درسی یک دوره تخصصی تفسیر را آموزش می‎بینند. امسال قصد داریم آموزشهای خاص را در حد دکتری راه‎اندازی کنیم و برای فارغ‎التحصیلان سطح سه، تدریس آموزشهای خاص تفسیری داشته باشیم تا در نهایت تبدیل به استاد مفسر، مبلغ و محقق قرآنی شوند.