عقیق: مصاحبه ای با رضا معممی مقدم، مدیرکل تشکلهای دینی و مراکز فرهنگی در مورد شعار سال از نظر می گذرد؛

*باتوجه به سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری شما به عنوان مدیرکل تشکلهای دینی و مراکز فرهنگی نهادینه کردن این موضوع و باورسازی در پذیرش اقتصاد مقاومتی را وظیفه کدام یک از دستگاه ها می دانید؟

مقام معظم رهبري در متن ابلاغ سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي مي فرمايند: «پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی واسلامی ...» لذا مشخص می شود ايجاد باور سازي در پذيرش اقتصاد مقاومتي وظيفه دستگاهاي فرهنگي و رسانه هاست.

برای رسیدن به این مهم، باید مقدماتی طی شود؛ به عنوان مثال شورای عالي انقلاب فرهنگی سیاستهای کلی فرهنگي اقتصاد مقاومتي را برای دستگاههای فرهنگی متناسب با ماموریت و وظایفشان مشخص نمايد و همچنین دستگاه‌های فرهنگی هم، جامعه پذیری اقتصاد مقاومتي مثل سبک زندگی، تولید، مصرف و... را ایجاد نمایند و به  تقویت هویت دینی، انقلابی و ملی و گرایش به اجتماع ملی دامن بزنند.

تشكلهاي شاخص زمینه ساز مشارکت درونی مردم در اقتصاد مقاومتی هستند. چرا که اقتصاد مبتني بر جامعه شناسي است و امری است که در بستری اجتماعی و فرهنگی واقع می شود و از آنجا که تشكلهاي ديني در جامعه اسلامي، مهمترين سرمايه اجتماعي محسوب مي شوند لذا تشكلهاي ديني مناسبت ترين بسترهای اجتماعی و فرهنگی در  نهادينه سازي فرهنگ اقتصاد مقاومتی مي باشند.

چه ارتباطی بین اقتصاد مقاومتی و فرهنگ وجود دارد که شما اینطور اعتقاد دارید که این امر باید از طریق دستگاه های فرهنگی صورت بگیرد؟

پايه و اساس اقتصاد مقاومتي، امور فرهنگي است دستگاههاي فرهنگي براي نهادينه سازي فرهنگ اقتصاد مقاومتي وظيفه دارند فكر مي كنيد با اين صدا وسيما وتبليغ سود بانكي و مصرف گرايي و پوشاك بچه ... و مطبوعات زرد فرهنگ مقاومت در حوزه اقتصاد شكل ميگيرد در اغاز سال اقتصاد مقاومتي شاهد پرحجم ترين موسيقي از تلويزيون بوديم راه اندازي راديو اقتصاد و عدم توجه بقيه شبكه ها و برنامه ها به اين مهم يعني اقتصاد مقاومتي سكولاريسم پنهان است.

*نظر شما پيرامون راه اندازي قرارگاه اقتصاد مقاومتي چيست؟

راه اندازي قرارگاه اقتصادي نسخه درستي است اما، در كشور ما چون نقش ها و وظایف قرارگاه های به درستی اجرا نمی شود عموما ناموفق ميباشند. بنظرم اجرای سیاست بسيج مردمي اقتصادي در شرایط فعلی دقیق تر و بصرفه تر است مقام معظم رهبري در يك از سخنراني هايي قله ايي خود در كرمانشاه مي فرمايند:

مسئله‌ اصلی ما، مسئله‌ مردم است؛ حضور مردم، میل مردم، اراده‌ی مردم، عزم راسخ مردم. این را باید عرض کنیم؛ در همه‌ی تحولات و جنبشهای گوناگون اجتماعی بزرگ، نقش مردم، نقش معیار است.

 یعنی گسترش یک تحول، گسترش یک فکر، گسترش نفوذ یک مصلح اجتماعی، وابسته‌ی به این است که با مردم چقدر ارتباط داشته باشد. هرچه ارتباط او و آن جریان و آن جنبش و آن تحول با مردم بیشتر باشد، امکان موفقیت او بیشتر است؛ اگر از مردم منقطع شد، دیری نخواهد پائید، کاری نخواهد كرد

هر جائی که مسئولین کشور توانائیهای مردم را شناختند و به کار گرفتند، ما موفق شدیم. هر جائی که ناکامی هست، به خاطر این است که ما نتوانستیم حضور مردم را در آن عرصه تأمین کنیم. ما مسائل حل نشده کم نداریم. در همه‌ی مسائل گوناگون کشور، مسئولین باید بتوانند با مهارت، با دقت، با ابتکار، راه‌هائی را برای حضور مردم پیدا کنند - همچنان که در عرصه‌ی بسیار دشوارِ جنگ این اتفاق افتاد، راه باز شد؛ کسانی توانستند راه را باز کنند - تا هر جوانی، هر پیری، هر مردی، هر زنی که بخواهد در این کار بزرگ شرکت کند، راه برایش باز باشد. در زمینه‌های گوناگون هم میشود، در اقتصاد هم میشود. اقتصاد کشور، تولید کشور میتواند به وسیله‌ی همت مردم، با پول مردم، با ابتکارهای مردم، با انگیزه‌های مردم، چندین برابر شکوفائی پیدا کند".

*الزامات قرارگاه چيست كه شما مي فرماييد قرارگاه ها موفق نبوده اند؟

قرارگاه اقتصادي الزاماتي دارد كه مهمترين آن:

بعد اقتصادي (تعريف جامع از كار) ۲. نيازسنجي (اولويت بندي، ‌برنامه ريزي) ۳. نظارت (مسئول كيست؟) ۴. مهندسي(ريشه يابي) ۵. رصد اقتصادي (ساختار رصد) ۶. اقدامات ۷. مديريت جامع (اتاق فكر) ۸. منابع انساني (انتصاب مديران اقتصادي لايق)

*منظور شما از بسیج اقتصادی  چیست؟ توضیحی بیشتر در رابطه با این موضوع بفرمایید؟

اقتصاد مقاومتي ماهيتاً اقتصادي مردمي است و تشکیل سازمان بسیج اقتصادی که با هدف ارتقاء شاخص­های اقتصادی توسط اقشار مختلف مردم فعالیت نماید میتواند بخشی از بسترهای لازم برای مردمی کردن اقتصاد و تحقق این امور را فراهم نماید. علاوه بر این، پیوند دادن مشارکت در فعالیت­های اقتصادی با نظام اعتقادی و انقلابی به کمک مردم، امری ضروری است که چنین امری نیازمند فرهنگ سازی است.

تا زماني كه شبكه اقتصادي دولتي است اقتصاد مقاومتي شكل نمي گيرد اقتصاد مقاومتي در سايه وفاق و همدلي مردم و دولت است. ناگفته نماند قرارگاه اقتصادي الزاماتي دارد كه از مهمترين آن ها می توان به بعد اقتصادي (تعريف جامع از كار)، نيازسنجي (اولويت بندي، ‌برنامه ريزي)، نظارت (مسئول كيست؟)، مهندسي(ريشه يابي)، رصد اقتصادي (ساختار رصد)، اقدامات، مديريت جامع (اتاق فكر)، منابع انساني (انتصاب مديران اقتصادي لايق) اشاره کرد.

معتقدم با توجه به تاثير متقابل فرهنگ به اقتصاد و سیاست، علت عدم رعايت قواعد فرهنگي توسط مردم، عدم مقبوليت نظام اقتصادي و سياسي است که این مهم در صورت اجراي درست اصل ۴۴، پيشرفت اقتصاد مقاومتي را به همراه خواهد داشت.

*پس با این تفاسیر جایگاه دولت در ایفای نقش اقتصاد مقاومتی کجا قرار می گیرد؟

دولتي مي تواند توفيق در اقتصاد مقاومتي پیدا کند كه کارگزاران آن هم عامل باشند، مردم اقتصاد مقاومتي را از كساني ميپذيرند كه عامل باشند بنابراین اگر مردم شاهد دگرگونی سبک زندگی مسئولین و خانواده آن ها به سوی تجمل گرایی و تفاخر جویی باشند و یا خبری مبنی بر میزان ثروت برخی از مسئولین و چگونگی کسب آن بشنوند اين شعار را از آنان قبول نميكنند مثلا اگر پدر خانواده از انقباض مالي بگويد تا زماني كه خودش رعايت نكند احتمال همكاري وجود ندارد امروزه بعلت شكاف طبقاتي مردم حاضر نيستند سختی­های اقتصادی را تحمل کنند اقتصاد مقاومتي با تعاوني و مردمي كردن اقتصاد محقق ميشود بنظرم مردم مقاومند، دولت مردها باید روحیه مقاومت داشته باشند.

"ولكم اسوه حسنه" مديران بايد اسوه باشند بی تردید انسان در زندگی جمعی اثرپذیر و احیاناً اثرگذار است و همه برای خود الگو دارند. در یک خانواده، پدر یا مادر الگوست و در مدرسه، معلم و دركل جامعه مسولين نظام. تغيير سبک زندگي مسئولين اقبال عمومي به اقتصاد مقاومتي را مشكل ساز می کند به عنوان مثال محل سکونت اکثر مسئولین بالاتر از میدان انقلاب است که این خود نشان از عدم فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی در میان مسئولین است. اقتصاد مقاومتي فقط براي مردم نيست براي مسئولين هم است كاش ميشد براي مسئولين ارشد و مياني نظام، دوره هاي آموزشي مباني اقتصاد مقاومتي گذاشت.

اقتصاد خانگی و مصرف به عنوان یک موضوع علمی و قابل مطالعه، لازم است در هيئات و كانونهاي فرهنگي آموزش داده ­شود. این آموزش‌­ها، مهارت­های زندگی لازم برای جامعه و نقش­‌های مختلف اجتماعی‌شان را در بر می‌­گیرد.

*این آموزش ها که می فرمایید باید شامل چه موضوعاتی می باشد؟ در چه قالبی؟ و همچنین با چه گفتمانی باید صورت بگیرد؟

 ترويج سبك زندگي جهادي، اصلاح نظام تبليغات، راههاي تحقق نقش آفريني مردم در عرصه اقتصاد و گفتمان سازي  مرتبط با اقتصاد مقاومتی مد نظراست. این آموزش­ها شامل دانش و اطلاعاتی درباره شناخت مواد غذایی و تهیه و نگهداری غذا و تغذیه،  پوشاک و خیاطی، طراحی داخلی منزل، استفاده صحیح از وسایل و لوازم خانگی، آشنایی با  شوینده­‌ها و کاربرد آن­ها، آموزش­های زیست­ محیطی استفاده از آب، انرژی، سوخت، آشنایی با اقتصاد و مدیریت منابع خانواده و برنامه­ریزی مالی، پس­انداز، وام و بدهی، قدرت خرید و تورم، چگونگی صرفه­‌جویی و کاهش هزینه­‌ها و کسب درآمد و تولید خانگی برای مصرف و فروش و موضوعاتی از این قبیل است، آشنایی افراد با این موضوعات و حمایت از کاربرد این شیوه‌­ها می‌­توانند نقش موثری در موفقیت اقتصاد مقاومتی داشته باشد.

اعتماد سازي مردم به ضرورت گفتمان اقتصاد مقاومتي ضروري است اقتصاد مقاومتي يك سير تكاملي مي خواهد اقتصاد مقاومتي بستر ساز اقتصاد اسلامي است و اقتصاد مقاومتي بر اساس توليد است تشكلها در مثلث توليد، عرضه و تقاضا بجز توليد دو محورعرضه و تقاضا را هم بر عهده دارند.

*کمی عملی تر به موضوع بپردازیم، در حیطه خودتان- یعنی تشکلهای دینی و هیئات مذهبی- چه کارهایی می توان انجام داد؟

ر مرحله اول «خود حفظي» اقتصاد مقاومتي توسط مسئول هيات و مداح و در مرحله بعد «ديگر حفظي» باید مد نظر باشد و همچنین شعار سالبايد گفتمان همه بويژه نخبگان شود بويژه اينكه تشكلهاي ديني سفر انتاليا نمي روند مشهد و كربلا ميروند اقتصاد مقاومتي در ماهيت تشكلهاست.

هيئات مذهبي با تلطيف قلوب مخاطبين و تربيت افراد مومن اخلاق و احكام اسلامي را نهادينه مي كنند و كاهش آمار بزهكاري و جرم و جنايت، معاضدت در تحقق اقتصاد مقاومتي می باشد و همچنین فرهنگ سازی در كار، در مصرف، در استفاده از توليدات داخلي موجب نیل سریع تر به اقتصاد مقاومتی می شود.

امروزه هيئات مذهبي بجز تعظيم شعائر مذهبي كاركرد اجتماعي خوبي پيدا كرده اند مثل مساعدت، دستگيري و انفاق لذا كاركرد اجتماعي هيئات مي تواند ۵ ميليارد دلار واردات دخانيات و واردات لوازم آرايشي را كاهش دهد حرکت بسوی لوكس كردن هيئات را كم رنگ كند چرا که متاسفانه در بعضی هیئات هزينه پذيرايي خاص از ۱۰۰ نفر به اندازه ۱۰۰۰ نفر شده است.

*در آخر نظر شما به عنوان یک مدیر فرهنگي در عرصه فرهنگ، در رابطه با اقتصاد فرهنگی چیست؟

دستگاهاي فرهنگي وظيفه تعييني، تبييني، تحليلي، ترويجي و تبليغي در اشاعه گفتمان اقتصاد مقاومتی دارند نه وظیفه ی تزييني و مصنوعی، چرا که تلاش آن ها فرهنگ سازي يعني گفتمان سازي و باورسازي و باور پذيري براي مخاطب بايد باشد وظيفه آن ها نهادينه سازي فرهنگ اقتصادي واقتصاد فرهنگي است. که اقتصاد فرهنگي خود شامل توليدات فرهنگي (نشريات، هنرهاي نمايشي، هنرهاي تجسمس، پويا نمايي) و خدمات فرهنگي(نمايش و اردوها و...) مي شود.

نکته دیگر اینکه اقتصاد مقاومتي منحصرا براي يكسال نيست بلکه براي آينده است و نباید آن را برنامه ای یک ساله یا دوساله دانست.

اقتصاد فرهنگی يعني اينكه بتوانيم از فرهنگ درآمد زايي كنيم و براي اين مهم برگزاري دوره هاي آموزشي اقتصاد و فرهنگ مقاومتي براي دستگاهها و تشكلها امری ضروري ا ست.

شاید بتوان گفت منظور از فرهنگ سازي، مديريت فكر، مديريت استراتژيك، مديريت تغيير، مديريت اجتماعي سازي، مديريت فراگير سازي و رفتار سازي است.

فضا بايد براي مردمي شدن اقتصاد آماده شود و مردم هم آمادگي اقدام داشته باشند و حسن ختام كلامی از رهبر معظم انقلاب:

اینجاست که مسئولین باید زمینه‌ها را، مدلها را، فرمولهای عملی و قابل فهم عموم را، فرمولهای اعتمادبخش را برای مشارکت مردم فراهم کنند. در هر بخشی میشود این کارها را کرد. هم قوه‌ی مجریه، هم قوه‌ی قضائیه، هم قوه‌ی مقننه به شیوه‌ی خاص خود میتوانند این را تأمین کنند؛ از ابتکار مردم، از فکر مردم، از نیرو و انگیزه‌ی مردم، از نشاط جوانىِ جوانان ما - که قشر عظیم و وسیعی هستند - میتوانند استفاده کنند؛ این جزو کارهائی است که باید ان‌شاءاللَّه با سازوکار شفاف از سوی مسئولین انجام بگیرد.