(طه، قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به رنج افتی؛ جز اینکه برای هر که ]از خدا و قیامت[ می‌ترسد، تذکری باشد. ]کتابی[ نازل شده از جانب آنکه زمین و آسمان‌های بلند را آفریده است.)
پیامبر اکرم(ص) برای هدایت مشرکین رنج‌ها و دشواری‌های بسیاری را تحمل می کرد و شب و روز برای راهنمایی و رستگاری آنان می‌کوشید. اما آنان همچنان به انکار و عناد و دشمنی خویش ادامه می‌دادند. آن حضرت از ایمان نیاوردن مشرکین و اینکه آنان اهل دوزخ خواهند شد بسیار غمگین و آزرده می‌شد.
90 آیه از 135 آیه این سوره یعنی دو سوم آن به داستان حضرت موسی(ع) می‌پردازد که رنج‌های بسیاری را در راه رسالت الهی متحمل شد. این آیات چهار بخش از زندگی آن حضرت را بیان می‌کند:
1- چگونگی برگزیدن حضرت موسی(ع) به رسالت در کوه طور و روانه کردن او به سوی فرعون
2- دعوت فرعون به توحید، با معجزات الهی و اتمام حجت بر او
3- بیرون رفتن آن حضرت با بنی‌اسرائیل از مصر؛ نجات بنی‌اسرائیل و غرق شدن فرعون و لشگریانش در رود نیل
4- گوساله پرسنی بنی‌اسرائیل، عاقبت سامری و گوساله‌اش و سرانجام قوم بنی‌اسرائیل.
بخش اول بدینگونه آغاز می‌شود:
هنگام مراجعت حضرت موسی(ع) از «مدین» به سوی مصر در حالی که خانواده‌اش نیز با او بود نزدیک وادی «طوی»(1) در طور سینا در شبی سرد و تاریک راه را گم کردند. در این حال موسی(ع) آتشی از دور دید! با خود اندیشید که شاید در آنجا کسی باشد که بتواند راه را از او بپرسد و اگر کسی هم نبود لااقل از آن آتش قدری بیاورد تا گرم شوند.
ادامه داستان چنین است:
( پس چون بدان ]آتش[ رسید، ندا داده شد که: «ای موسی، این منم پروردگارِ تو! پای‌پوش خویش بیرون آور که تو در وادی مقدس«طوی» هستی و من تو را برگزیده‌ام. پس بدانچه وحی می‌شود گوش فراده. همانا من خداوندم که جز من خدایی نیست. پس مرا پرستش کن و به یاد من نماز برپادار. در حقیقت، قیامت روی آور است ]و قطعا فرا می‌رسد[ می‌خواهم آن را پوشیده دارم تا هر کسی به ]موجب[ آنچه می‌کوشد، جز یابد. پس هرگز نباید کسی که به آن ایمان ندارد و از هوی و هوس خویش پیروی کرده است تو را از ]یادِ[ آن بازدارد که هلاک خواهی شد.» )(2)
خداوند در این سوره با بازگو کردن رنج‌ها و دشواری‌های بسیاری که حضرت موسی(ع) در مسیر رسالت خویش از سوی فرعون و فرعونیان و قوم خویش متحمل شد و نیز کمک‌ها و امدادهای الهی در تمامی آن مراحل، دشواری‌های رسالت را بر پیامبر اکرم(ص) تا حدی آسان می‌کند.

پی نوشت:

1-«طوی» اسم جلگه‌ای است که در دامنه «طور سینا» یعنی کوه سینا قرار دارد و «وادی طوی» همانجاست که خداوند آن را وادی مقدس نامیده است.
2- سوره طه، آیات 11 تا 16.
کتاب گلستان سوره‌ها – ص 123
محمد حسین جعفری

منبع:تسنیم