دجال فردي است كه در آخر الزمان و پيش از قيام مهدي (عج) خروج مي كند و غير عادي است و با انجام كارهاي شگفت انگيز جمع زيادي از مردم را مي فريبد و سرانجام به دست عيسي مسيح (ع) در كنار دروازه ”لد“ در منطقه شام به هلاكت مي رسد.
عقیق:علائم ظهور حضرت مهدي (عج) بر دو دسته تقسيم مي شوند:
الف: علائم حتمي و قطعي؛
ب: علائم غير حتمي و غير قطعي كه البته در اين علائم هم ممكن است اختلاف نظر وجود داشته باشد.
علائم غير حتمي فراوان هستند و نوعاً بعضي از آنان به وقوع پيوسته است اما علائم حتمي و قطعي هنوز رخ نداده اند بعضي از اين علائم قطعي عبارتند از:
1. خروج سفياني: پيش از ظهور مردي از نسل ابوسفيان در منطقه شام خروج مي كند و با تظاهر به دينداري گروه زيادي از مسلمانان را مي فريبد و به گرد خود مي آورد و بخش گسترده اي از سرزمينهاي اسلام را به تصرف خويش در مي آورد و بر مناطق پنجگانه شام، حمص، فلسطين، اردن و قنسرين (نام شهري در نزديكي حلب) و منطقة عراق سيطره مي يابد و در كوفه و نجف به قتل عام شيعيان مي پردازد و براي كشتن و يافتن آنان جايزه تعيين مي كند آنگاه كه از ظهور امام زمان باخبر مي شود با سپاهي گران به جنگ وي مي رود كه در منطقه بيداد (بين مكه و مدينه) با سپاه امام (ع) برخورد مي كند و به امر خدا همه لشگريان وي به جز چند نفر در زمين فرو مي روند و هلاك مي شوند. [1]
2. خسف در بيداء: خسف يعني فرو رفتن و پنهان شدن، و بيداء نام منطقه اي در مكه و مدينه است. ظاهراً لشگر سفياني در اين منطقه كه به قصد جنگ با امام عصر(عج) آمده است در زمين فرو مي روند. [2]
3. خروج يماني: سرداري از يمن قيام مي كند و مردم را به حق و عدل دعوت مي كند اين نشانه در منابع عامه نيست ولي در مصادر شيعه روايات فراواني در اين باره وجود دارد. امام صادق (ع) فرمود: قيامهاي سه گانه خراساني، سفياني، يماني در يك سال و يك ماه و يك روز خواهد بود و هيچ پرچمي به اندازه پرچم يماني دعوت حق و هدايت نمي كند و هم فرمود كه يماني از علائم حتمي است. [3]
4. قتل نفس زكيه: زكيه يعني فرد پاك و بي گناه و كسي كه قتلي انجام نداده است و جرمي ندارد. در آستانه ظهور مهدي (عج) در گيرودار مبارزات زمينه ساز انقلاب حضرت مهدي (عج) فردي پاكباخته و مخلص از اولاد حضرت امام حسن مجتبي (ع) در راه امام مي كوشد و در اين راه مظلومانه به قتل مي رسد. روايات گاهي نفس زكيه و گاهي «سيد حسني» گفته اند امام باقر (ع) فرمود: بين ظهور مهدي (عج) و كشته شدن نفس زكيه بيش از پانزده شبانه روز فاصله نيست. [4]
5. صيحه آسماني: منظور از صيحه آسماني صدايي است كه در آستانه ظهور حضرت مهدي در آسمان شنيده مي شود و همه مردم آن را مي شنوند در روايات تعبير به «نداء» «فزعه» «صوت» نيز بكار رفته است كه ظاهر آن نشان مي دهد كه هر يك از اينها نشانه جداگانه اي است كه پيش از ظهور واقع مي شود لكن به نظر مي رسد كه اينها تعبير از يك واقعيت است و ممكن هم هست كه از سه حادثه جداي از هم خبر داده باشند كه اول صداهاي هولناكي برآيد و همه را به خود متوجه كند (صيحه) و به دنبال آن صداي مهيب و هولناكي شنيده شود كه دلهاي مردم را به وحشت اندازد (فزعه) و آن گاه از آسمان صدايي شنيده مي شود كه مردم را به سوي مهدي(عج) فرا مي خواند (نداء) رواياتي كه از اين معنا خبر داده اند از طريق شيعه و سني فراوان هستند. امام باقر (ع) مي فرمايد: ندا كننده اي از آسمان نام قائم را ندا مي كند پس هر كه در شرق و غرب است آن را مي شنود و از وحشت اين صدا خوابيده ها بيدار و ايستادگان نشسته و نشستگان بر دو پاي خويش مي ايستند رحمت خدا بر كسي كه از اين صدا عبرت گيرد و نداي وي را اجابت كند زيرا صداي نخست، صداي جبرئيل روح الأمين است.
آنگاه مي فرمايد: اين صدا در شب جمعه بيست و سوم ماه رمضان خواهد بود در اين هيچ شك نكنيد و بشنويد و فرمان بريد، در آخر روز شيطان فرياد مي زند كه «فلاني مظلوم كشته شد» تا مردم را بفريبد و به شك اندازد. و امام صادق (ع) مي فرمايد: در ابتداي روز گويند ه اي در آسمان ندا مي دهد كه آگاه باشيد كه حق با علي و شيعيان اوست. پس از آن در پايان روز شيطان كه لعنت خدا بر او باد از روي زمين فرياد مي زند كه حق با عثمان و پيروان اوست پس در اين هنگام باطل گرايان به شك مي افتند هرگاه گوينده اي از آسمان نداء بزند كه حق با اولاد محمد(ص) است در آن هنگام ظهور مهدي(عج) به سر زبانها مي افتد به گونه اي كه غير از او ياد نمي كنند. [5]
6. خروج دجال: اين نشانه در كتب اهل سنت از علائم برپايي قيامت شناخته شده است [6] ولي در منابع روايي شيعه از نشانه هاي ظهور است. و اشكال ندارد كه هم علامت ظهور و هم علامت معاد باشد. چون خود ظهور امام عصر (عج) هم از علائم آخرالزمان مي باشد.
دجال فردي است كه در آخر الزمان و پيش از قيام مهدي (عج) خروج مي كند و غير عادي است و با انجام كارهاي شگفت انگيز جمع زيادي از مردم را مي فريبد و سرانجام به دست عيسي مسيح (ع) در كنار دروازه ”لد" در منطقه شام به هلاكت مي رسد. در مورد دجال نظريه هاي متعددي طرح شده است مثلا گروهي آن را فردي ناميده اند و دسته اي آن را جرياني مي دانند و نه شخص معين كه مطرح كردن اين امور مجال ديگري را مي طلبد. [7]
الف: علائم حتمي و قطعي؛
ب: علائم غير حتمي و غير قطعي كه البته در اين علائم هم ممكن است اختلاف نظر وجود داشته باشد.
علائم غير حتمي فراوان هستند و نوعاً بعضي از آنان به وقوع پيوسته است اما علائم حتمي و قطعي هنوز رخ نداده اند بعضي از اين علائم قطعي عبارتند از:
1. خروج سفياني: پيش از ظهور مردي از نسل ابوسفيان در منطقه شام خروج مي كند و با تظاهر به دينداري گروه زيادي از مسلمانان را مي فريبد و به گرد خود مي آورد و بخش گسترده اي از سرزمينهاي اسلام را به تصرف خويش در مي آورد و بر مناطق پنجگانه شام، حمص، فلسطين، اردن و قنسرين (نام شهري در نزديكي حلب) و منطقة عراق سيطره مي يابد و در كوفه و نجف به قتل عام شيعيان مي پردازد و براي كشتن و يافتن آنان جايزه تعيين مي كند آنگاه كه از ظهور امام زمان باخبر مي شود با سپاهي گران به جنگ وي مي رود كه در منطقه بيداد (بين مكه و مدينه) با سپاه امام (ع) برخورد مي كند و به امر خدا همه لشگريان وي به جز چند نفر در زمين فرو مي روند و هلاك مي شوند. [1]
2. خسف در بيداء: خسف يعني فرو رفتن و پنهان شدن، و بيداء نام منطقه اي در مكه و مدينه است. ظاهراً لشگر سفياني در اين منطقه كه به قصد جنگ با امام عصر(عج) آمده است در زمين فرو مي روند. [2]
3. خروج يماني: سرداري از يمن قيام مي كند و مردم را به حق و عدل دعوت مي كند اين نشانه در منابع عامه نيست ولي در مصادر شيعه روايات فراواني در اين باره وجود دارد. امام صادق (ع) فرمود: قيامهاي سه گانه خراساني، سفياني، يماني در يك سال و يك ماه و يك روز خواهد بود و هيچ پرچمي به اندازه پرچم يماني دعوت حق و هدايت نمي كند و هم فرمود كه يماني از علائم حتمي است. [3]
4. قتل نفس زكيه: زكيه يعني فرد پاك و بي گناه و كسي كه قتلي انجام نداده است و جرمي ندارد. در آستانه ظهور مهدي (عج) در گيرودار مبارزات زمينه ساز انقلاب حضرت مهدي (عج) فردي پاكباخته و مخلص از اولاد حضرت امام حسن مجتبي (ع) در راه امام مي كوشد و در اين راه مظلومانه به قتل مي رسد. روايات گاهي نفس زكيه و گاهي «سيد حسني» گفته اند امام باقر (ع) فرمود: بين ظهور مهدي (عج) و كشته شدن نفس زكيه بيش از پانزده شبانه روز فاصله نيست. [4]
5. صيحه آسماني: منظور از صيحه آسماني صدايي است كه در آستانه ظهور حضرت مهدي در آسمان شنيده مي شود و همه مردم آن را مي شنوند در روايات تعبير به «نداء» «فزعه» «صوت» نيز بكار رفته است كه ظاهر آن نشان مي دهد كه هر يك از اينها نشانه جداگانه اي است كه پيش از ظهور واقع مي شود لكن به نظر مي رسد كه اينها تعبير از يك واقعيت است و ممكن هم هست كه از سه حادثه جداي از هم خبر داده باشند كه اول صداهاي هولناكي برآيد و همه را به خود متوجه كند (صيحه) و به دنبال آن صداي مهيب و هولناكي شنيده شود كه دلهاي مردم را به وحشت اندازد (فزعه) و آن گاه از آسمان صدايي شنيده مي شود كه مردم را به سوي مهدي(عج) فرا مي خواند (نداء) رواياتي كه از اين معنا خبر داده اند از طريق شيعه و سني فراوان هستند. امام باقر (ع) مي فرمايد: ندا كننده اي از آسمان نام قائم را ندا مي كند پس هر كه در شرق و غرب است آن را مي شنود و از وحشت اين صدا خوابيده ها بيدار و ايستادگان نشسته و نشستگان بر دو پاي خويش مي ايستند رحمت خدا بر كسي كه از اين صدا عبرت گيرد و نداي وي را اجابت كند زيرا صداي نخست، صداي جبرئيل روح الأمين است.
آنگاه مي فرمايد: اين صدا در شب جمعه بيست و سوم ماه رمضان خواهد بود در اين هيچ شك نكنيد و بشنويد و فرمان بريد، در آخر روز شيطان فرياد مي زند كه «فلاني مظلوم كشته شد» تا مردم را بفريبد و به شك اندازد. و امام صادق (ع) مي فرمايد: در ابتداي روز گويند ه اي در آسمان ندا مي دهد كه آگاه باشيد كه حق با علي و شيعيان اوست. پس از آن در پايان روز شيطان كه لعنت خدا بر او باد از روي زمين فرياد مي زند كه حق با عثمان و پيروان اوست پس در اين هنگام باطل گرايان به شك مي افتند هرگاه گوينده اي از آسمان نداء بزند كه حق با اولاد محمد(ص) است در آن هنگام ظهور مهدي(عج) به سر زبانها مي افتد به گونه اي كه غير از او ياد نمي كنند. [5]
6. خروج دجال: اين نشانه در كتب اهل سنت از علائم برپايي قيامت شناخته شده است [6] ولي در منابع روايي شيعه از نشانه هاي ظهور است. و اشكال ندارد كه هم علامت ظهور و هم علامت معاد باشد. چون خود ظهور امام عصر (عج) هم از علائم آخرالزمان مي باشد.
دجال فردي است كه در آخر الزمان و پيش از قيام مهدي (عج) خروج مي كند و غير عادي است و با انجام كارهاي شگفت انگيز جمع زيادي از مردم را مي فريبد و سرانجام به دست عيسي مسيح (ع) در كنار دروازه ”لد" در منطقه شام به هلاكت مي رسد. در مورد دجال نظريه هاي متعددي طرح شده است مثلا گروهي آن را فردي ناميده اند و دسته اي آن را جرياني مي دانند و نه شخص معين كه مطرح كردن اين امور مجال ديگري را مي طلبد. [7]
پی نوشت:
[1] كمال الدين، ص 651. و بحار الأنوار، ج 52، ص 215؛ و كنز العمال، ج 14، ص 272؛ تاريخ غيبت كبري، ص 518 الي 520.
[2] مراصد الاطلاع، ج1، ص239؛ وافي، ج2، ص 442؛ مسائل العشره چاپ شده در مجموع مصنفات شيخ مفيد، ج 3، ص 122 و غيبت نعماني، ص 252، منتخب الأثر، ص 459؛ كتاب الغيبه نعماني ص 252، تاريخ غيبت كبري ص 499 ـ 520.
[3] تاريخ غيبت كبري، ص 525، كتاب غيبت نعماني 252.
[4] منتخب الأثر، 459، تاريخ الغيبه الكبري، ص 511؛ الارشاد، ج2، ص374؛ اعلام الوري، ص 427.
[5] تاريخ ما بعد الظهور/176 ـ كشف الغمه ج3، ص 260 ، وافي، ج 2، ص 445 ـ 446، كتاب الغيبه، شيخ طوسي، ص 435 و454 و453 – ارشاد، ج2، ص 371؛ كمال الدين / 651 بحار الأنوار، ج52، ص204-288-290؛ منتخب الاثر، ص 459، غيبت نعماني/254.
[6] سنن ترمذي، ج4، ص 507 ـ 519؛ سنن ابي داوود؛ ج4، ص 115؛ صحيح مسلم، ج 18، ص 46 و 81.
[7] بحارالأنوار، ج 52، ص 193و209؛ كمال الدين 525 و 526؛ كشف الغمه، ج 3، ص 281؛ المسائل العشر، چاپ شده در مصنفات شيخ طوسي، ج3، ص 122؛ ارشاد، ج2، ص 371، كنز العمال، ج 14، ص 198ـ200.
منبع:حج
