بحث راجع به بررسی روایاتی است مبنی بر اینکه بعد از حکومت امام زمان(ع) حاکمیت هایی است. در مقابلش روایاتی است که بعد از امام زمان(ع) دوباره هرج و مرج تا 40 روز وجود دارد. همچنین در روایات عامه آمده بعد از امام زمان(ع) 100 سال هرج و مرج می شود که ما همه این روایات را رد کردیم.

بنابراین روایات ائمه اثنی عشری و امام مهدی که امامی بعد از حضرت نیست با روایاتی که مفادش این است که بعد از امام زمان 12 مهدی داریم، خلاف مشهور است.

یک روایت شیخ طوسی را بررسی سندی کردیم که مورد دستاویز و سوء فهم بود. مبنی بر اینکه پیامبر(ص) شب رحلت وصیت کردند و فرمودند: بعد از امام زمان(ع) مهدیونی هستند که اولشان فرزند حضرت است. این روایت مشکل سندی داشت، مهمل بود و خود شیخ طوسی نیز می فرماید این روایت در طرق روایات ما نیست.

مرحوم طبرسی نیز می فرماید: ما روایات صحیحی داریم که بعد از حکومت امام زمان(ع) دولت و حکومتی برای احدی نیست. مگر آنچه از قیام فرزندان حضرت روایت شده که این روایات حاکمیتی است و قطعی نیست.

بسیاری از روایات مفادشان این است که امام زمان(ع) از این دنیا رخت بر نمی بندند. مگر 40 روز تا قیامت و زمانی نمی ماند برای دنیا که حکومت فرزندان شان آغاز شود، در این 40 روز هم مقدمات بعث و نشور است و قیامت می شود.

مرحوم نباطی بیاضی در الصراط المستقیم جلد دوم اشاره دارد به این روایت که پیامبر(ص) در شب رحلتشان اسم خلفا را بیان کردند و فرمودند هر کدام وفاتش برسد باید تحویل دیگری دهد تا امام زمان(ع) بعد فرمودند: 12 مهدی است که اولشان فرزند ایشان است. باید متذکر شد که  این روایت اشکال سندی دارد.

از آقای نباطی بیاضی نقل است: روایاتی که می گویند بعد از امام زمان(ع) دوازده مهدی داریم، شاذ است و با روایات صحیح و متواتر و مشهور مخالف است. ادامه می دهد: این مساله اقتضای بعدیت زمانی ندارد و هیچ منافاتی با این ندارد که همزمان باشد. یعنی این 12 مهدی همزمان با امام بوده و نایبان امام زمان(ع) هستند. مگر روایت نداریم که عده ای رجعت می کنند. بنابراین اینها جانشینان و نواب امام هستند. پس این روایت هم یعنی همزمان با امام نوابی در همه کشورها هستند.

بعد خودشان توجیه می کنند و ادامه می دهند: مگر نه اینکه این روایت می گوید اگر رحلت امام فرا رسید، تحویل صورت می گیرد. پس نشان می دهد بعدیت زمانی است که این اشکال را می پذیرد و در توجیهه دوم آورده است: اگر بعدیت زمانی هم باشد، پس فرزند امام وصیت را می گیرد، بعد خودش زود فوت می شود، ولی ما توجیه سوم مرحوم نباطی را می پذیریم که کسانی هستند بعد از امام زمان(ع) که در عرض امام هستند و دعوت به حکومت و زعامت امام می کند و اگر این باشد، هیچ منافاتی با ائمه اثنی عشر ندارد. بنابراین این دوازده مهدی دعوت به حکومت امام می کنند و خودشان حکومت جدید ندارند.

آقای نباطی بعد از اینکه این روایت را سه توجیه می کند، حرفی را از سید مرتضی نقل می کند که: بعد از امام زمان(ع) جهانی و مردمی هستند. آیا این جهان بلاتکلیف می ماند؟ پس ائمه ای هستند و مهدیونی هستند که قیام می کنند. برای حفظ دین و منافاتی با ائمه اثنی عشری ندارند و ما مکلف هستیم به ائمه اثنی عشری اعتقاد پیدا کنیم. این برای ما مورد تکلیف است و ما به عنوان مذهب شیعه باید اعتقاد به این دوازده ائمه داشته باشیم.

سخن مرتضی را نقل می کند و آورده است: این روایات آحاد است و حداکثر موجب ظن است. ما به ظن و گمان نمی توانیم اعتقادی داشته باشیم. قطعی نیست که بعد از امام زمان(ع)، دوزاده امام باشد و لازم هم نیست ما به این اعتقاد پیدا کنیم. اصلا این حرف هایی که در روایت شیخ طوسی بود، شاذ است و شاذ که باشد با روایات منتشر شده، معارضه می کند.

بحث دیگری که با بررسی این روایات مطرح می شود، مساله اولاد داشتن امام زمان(ع) است و باید ببینیم آیا این مساله ثابت است که امام زمان(ع) ازدواج می کنند و اولاد خواهند داشت؟

منبع:شبستان