عقیق:عجله و شتاب از صفات آدمی است که گرچه می تواند هم در برخی زمینه ها سبب
خیر باشد اما به طور کلی آسیب رسان است و از آن نهی می شود؛ روایات در این
باره و کارکردهای تعجیل در امور نگاه جالب و قابل تاملی دارند.
خداوند در آیه 11 سوره مبارکه اسراء می فرماید: «و آدمى به دعا شرّى را مى طلبد، چنان كه گويى به دعا خيرى را مى جويد و آدمى شتابكار است».
پيامبر خدا (ص) می فرمایند: «مردم را، در حقيقت، شتابزدگى به هلاكت افكنده است. اگر مردم آرام و از شتاب كارى به دور بودند هيچ كس هلاك نمى شد.»
ایشان همچنین در نکوهش عجله می فرمایند: «هر كه تأنّى ورزد به مطلوب رسد، يا به آن نزديك شود و كسى كه شتاب كند به خطا رود، يا در آستانه خطا قرار گيرد.»
و از رسول خدا (ص) است که فرمودند: «درنگ از [صفات] خدا است و شتاب كارى از [خصلت هاى] شيطان.»
امیرمومنان امام علی (ع) نیز می فرمایند: « شتاب كارى، موجب لغزش است.»
ایشان همچنین فرموده اند: «كسى كه با آرامش كار كرد به مطلوب رسيد، يا بدان نزديك شد. شتابكار به خطا رفت، يا بدان نزديك شد.»
و نیز از آن حضرت (ع) است که فرمودند: ««شتاب كردن پيش از توانايى يافتن بر كارى، موجب اندوه است.»
علاوه بر این، مولای متقیان (ع) در فرمان ولايت مصر به مالك اشتر فرمودند: «در پذيرفتن سخنان سعايت كننده، شتاب به خرج مده؛ زيرا سعايت كننده بدخواه است، هر چند خود را خيرخواه جلوه دهد.»
اگرچه در روایات از تعجیل در کارها نهی شده و آثار سوئی برای آن بیان می شود اما هستند اموری که شتاب در آنها نیک و مورد توصیه است.
پيامبر خدا (ص) در این باره می فرمایند: «خداوند كار خيرى را كه با شتاب صورت گيرد، دوست دارد.»
و از حضرت باقر (ع) است که: «هر كه قصد كار خيرى كند، زود آن را انجام دهد؛ زيرا در هر چيز كه تأخير افتد، شيطان در آن مهلتى پيدا كند.»
همچنین، امام صادق (ع) می فرمایند: «هر گاه يكى از شما آهنگ كارى نيك يا بخششى كند، در طرف راست و چپ او دو شيطان قرار گيرند؛ پس بشتابد كه آن دو شيطان او را از تصميمش باز ندارند.»
و از امیرمومنان امام علی (ع) است که فرمودند: «درنگ كردن بهتر از شتاب كارى است، مگر در فرصت هاى كار خير. شتابزدگى در هر كارى نكوهيده است، مگر براى دور كردن بدى.»
ایشان همچنین فرموده اند: «عطا كردن به نيازمند را به فردا مينداز؛ زيرا نمى دانى كه فردا براى تو و او چه پيش خواهد آمد.»
اما روایات به کراهت عجله در برخی کارها نیز تصریح دارند.
امیرمومنان امام علی (ع) می فرمایند: «از شتاب كردن در كارها، پيش از فرا رسيدنِ زمان آنها، و كوتاهى كردن در آنها وقتى زمانشان فرا رسيد، دورى كن.»
پی نوشت:
المحاسن: 1/340/697.
كنز العمّال : 5678 و 5674.
المحاسن : 1/340/698.
غرر الحكم : 432؛ 1290 و 1310 ـ 1311، 1333.
الكافي : 2/143/3،4،8،9.
غرر الحكم : 10364.
تحف العقول : 147.
میزان الحکمه/7/84.
منبع:قدس
