آثار سوء برخى از اعمال بر روابط انسان با دیگران بسیار آشكار است و از جمله اعمالى كه روابط انسانها را سست و سرد مىكند و منشأ گناهان دیگر مىگردد غیبت است.
عقیق:خداوند متعال می فرماید: يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجتَنِبُوا كثَيراً مِنَ الظَّنِّ إنَّ بَعضَ الظَّنِّ إثمٌ وَ لاتَجَسَّسُوا وَلايَغتَبْ بَعضُكُم بَعضاً أيَحِبُّ أحَدَكُم أنْ يَأكُلَ لَحمَ أخيهِ مَيتاً فَكَرِهتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّه َ إنَّ اللّه َتَوّابٌ رَحيمٌ؛ اى كسانى كه ايمان آورديد! از بسيارى از پندارها اجتناب كنيد زيرا برخى از پندارها گناه است و تجسس نكنيد و غيبت يكديگر را روا مداريد، آيا فردى از شما دوست دارد گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ كه البته از آن بدتان مى آيد و از خدا بترسيد و توبه كنيد كه خدا توبه پذير و بخشاینده است.
غیبت عبارت است از یاد كردن دیگرى به نوعی كه اگر با خبر شود رنجیده می گردد؛ یعنى نقص كسى را نزد دیگران به قصد نكوهش ذكر كردن. این نقص ممكن است جسمانى، اخلاقى یا رفتارى باشد؛ البته باید در نزد عرف نقص قلمداد شود. غیبت صرفاً به وسیله گفتار و زبان نیست، بلكه نوشتن و اشاره كردن نیز مشمول عنوان غیبت است. پر واضح است که اگر غیبت در بین جمعیتی رایج شود، موجب کینه و حسد و بغض و عداوت شده و ریشه در جامعه می دواند و درخت دو رویی را بارور می کند و وحدت و اتّحاد جامعه را گسسته و پایه دیانت را سست می کند. از سویی این عمل عقوبات اخروی شدیدی را به همراه دارد، چنانکه در این باره امام صادق (ع) می فرمایند: مِنِ اغتابَ أخاهُ المُؤمِنَ مِن غَيرِ تِرَةٍ بَينَهُما فَهُوَ شَرَكَ الشَّيطانَ؛ كسى که بدون اينكه برادر مؤمنش به او ظلمى كرده باشد غيبت او را بكند شريك شيطان است. نیز بیان می دارند: غیبت، حسنات (خوبی ها و نیکی ها) را از بین می برد همانطور که آتش هیزم را از بین می برد. خداوند بزرگ به موسی وحی می فرمود: غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت میشود و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می گردد.
علاوه بر این حضرت محمد (ص) در مورد حال و روز غیبت کنندگان در قیامت و در هنگام رسیدگیی به اعمال آنان می فرمایند: يُؤتى بِأَحَدٍ يَومَ القِيامَةِ يُوقِفُ بَينَ يَدَىِ اللّه ِ وَ يُدفَعُ إلَيهِ كِتابَهُ فَلايُرى حَسَناتِهِ، فَيَقُولُ: إلهى لَيسَ هذا كِتابى، فَأنى لا أرى فيها طاعَتى، فَيُقالُ لَهُ: إنَّ رَبَّكَ لايَضِلُّ وَ لايَنسى، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغتِيابِ النّاسِ؛ روز قيامت فرد را مى آورند و در پيشگاه خدا نگاه مى دارند و نامه علمش را به او مى دهند و او حسنات خود را در آن نمى بيند، مى گويد: خدايا اين نامه عمل من نيست، زيرا طاعات من در آن نيست، به او گفته مى شود پروردگار تو فراموش نمى كند و جا نمى گذارد، همانا عمل تو با غيبت مردم كردن از بين رفته است. نیز بیان می دارند: مَنِ اغتابَ إمرَءً مُسلِماًبَطَلَ صَومُهُ، وَ نَقَضَ وُضُوئَهُ وَ جاءَ يَومَ القِيامَةِ يَفُوحُ مِن فيهِ رائِحَةٌ أنتَنُ مِنَ الجيفَةِ يَتَأَذى بِهِ أَهلُ المَوقِفِ؛ كسى كه غيبت مسلمانى را نماید، روزه اش باطل مى شود، وضويش مى شكند و روز قيامت درحالى حاضر می شود كه از دهانش بويى متعفن تر از مردار بيرون مى آيد كه اهل قيامت از آن بو رنج مى برند.
همچنین نبی مکرم اسلام با اشاره به حال و روز جهمنمیان در شب معراج می فرمایند: لَمّا عَرَجَ بى رَبّى عَزَّ وَ جَلَّ ، مَرَرتُ بِقُومٍ لَهُم أَظفارٌ مِن نُحاسٍ يَخمِشُونَ وُجُوهَهُم، وَ صُدُورَهُم، فَقُلتُ مَن هؤُلاءِ يا جَبرَئيلُ؟ فَقالَ هؤُلاءِ الّذينَ يَأكُلُونَ لُحُومَ النّاسِ، وَ يَقَعُونَ فى أعراضِهِم؛ هنگامى كه پروردگارم مرا به معراج برد به گروهى برخوردم كه ناخنهايى از مس داشتند، صورت و سينه خود را با آنها مى تراشيدند. گفتم: جبرئيل اينها چه كسانى اند؟ گفت: اينان كسانى اند كه گوشت مردم را مى خوردند (غیبت نموده) و آبروى آنانرا مى برند.
علاوه بر این رسول خدا (ص) در گفتاری خطاب به ابوذر بیان می دارند: ای ابوذر؛ از غیبت بپرهیز، همانا غیبت، شدیدتر از زنا می باشد. پس ابوذر با تعجب پرسید چرا بدتر، ای رسول خدا؟ حضرت فرمودند: چونکه زناکار، از معصیت خویش توبه می کند و روی به درگاه خدا می آورد، خدای بخشنده هم توّاب و آمرزنده است؛ ولی غیبت، آمرزیده نمی شود، مگر آن که فرد غیبت شده ببخشاید.
پی نوشت ها:
1-قرآن کریم، سوره حجرات: آیه 12.
2-مجلسی، بحارالانوار، ج 75: 25، 257.
3-شعیری، جامع الاخبار: 412.
4-متقی هندی، کنزالعمال، ج 3: 587.
5-حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 8: 599.
6-محدثی، مواعظ حضرت رسول (ص) به ابوذر غفاری: 24.
منبع:قدس
211008
غیبت عبارت است از یاد كردن دیگرى به نوعی كه اگر با خبر شود رنجیده می گردد؛ یعنى نقص كسى را نزد دیگران به قصد نكوهش ذكر كردن. این نقص ممكن است جسمانى، اخلاقى یا رفتارى باشد؛ البته باید در نزد عرف نقص قلمداد شود. غیبت صرفاً به وسیله گفتار و زبان نیست، بلكه نوشتن و اشاره كردن نیز مشمول عنوان غیبت است. پر واضح است که اگر غیبت در بین جمعیتی رایج شود، موجب کینه و حسد و بغض و عداوت شده و ریشه در جامعه می دواند و درخت دو رویی را بارور می کند و وحدت و اتّحاد جامعه را گسسته و پایه دیانت را سست می کند. از سویی این عمل عقوبات اخروی شدیدی را به همراه دارد، چنانکه در این باره امام صادق (ع) می فرمایند: مِنِ اغتابَ أخاهُ المُؤمِنَ مِن غَيرِ تِرَةٍ بَينَهُما فَهُوَ شَرَكَ الشَّيطانَ؛ كسى که بدون اينكه برادر مؤمنش به او ظلمى كرده باشد غيبت او را بكند شريك شيطان است. نیز بیان می دارند: غیبت، حسنات (خوبی ها و نیکی ها) را از بین می برد همانطور که آتش هیزم را از بین می برد. خداوند بزرگ به موسی وحی می فرمود: غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت میشود و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می گردد.
علاوه بر این حضرت محمد (ص) در مورد حال و روز غیبت کنندگان در قیامت و در هنگام رسیدگیی به اعمال آنان می فرمایند: يُؤتى بِأَحَدٍ يَومَ القِيامَةِ يُوقِفُ بَينَ يَدَىِ اللّه ِ وَ يُدفَعُ إلَيهِ كِتابَهُ فَلايُرى حَسَناتِهِ، فَيَقُولُ: إلهى لَيسَ هذا كِتابى، فَأنى لا أرى فيها طاعَتى، فَيُقالُ لَهُ: إنَّ رَبَّكَ لايَضِلُّ وَ لايَنسى، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغتِيابِ النّاسِ؛ روز قيامت فرد را مى آورند و در پيشگاه خدا نگاه مى دارند و نامه علمش را به او مى دهند و او حسنات خود را در آن نمى بيند، مى گويد: خدايا اين نامه عمل من نيست، زيرا طاعات من در آن نيست، به او گفته مى شود پروردگار تو فراموش نمى كند و جا نمى گذارد، همانا عمل تو با غيبت مردم كردن از بين رفته است. نیز بیان می دارند: مَنِ اغتابَ إمرَءً مُسلِماًبَطَلَ صَومُهُ، وَ نَقَضَ وُضُوئَهُ وَ جاءَ يَومَ القِيامَةِ يَفُوحُ مِن فيهِ رائِحَةٌ أنتَنُ مِنَ الجيفَةِ يَتَأَذى بِهِ أَهلُ المَوقِفِ؛ كسى كه غيبت مسلمانى را نماید، روزه اش باطل مى شود، وضويش مى شكند و روز قيامت درحالى حاضر می شود كه از دهانش بويى متعفن تر از مردار بيرون مى آيد كه اهل قيامت از آن بو رنج مى برند.
همچنین نبی مکرم اسلام با اشاره به حال و روز جهمنمیان در شب معراج می فرمایند: لَمّا عَرَجَ بى رَبّى عَزَّ وَ جَلَّ ، مَرَرتُ بِقُومٍ لَهُم أَظفارٌ مِن نُحاسٍ يَخمِشُونَ وُجُوهَهُم، وَ صُدُورَهُم، فَقُلتُ مَن هؤُلاءِ يا جَبرَئيلُ؟ فَقالَ هؤُلاءِ الّذينَ يَأكُلُونَ لُحُومَ النّاسِ، وَ يَقَعُونَ فى أعراضِهِم؛ هنگامى كه پروردگارم مرا به معراج برد به گروهى برخوردم كه ناخنهايى از مس داشتند، صورت و سينه خود را با آنها مى تراشيدند. گفتم: جبرئيل اينها چه كسانى اند؟ گفت: اينان كسانى اند كه گوشت مردم را مى خوردند (غیبت نموده) و آبروى آنانرا مى برند.
علاوه بر این رسول خدا (ص) در گفتاری خطاب به ابوذر بیان می دارند: ای ابوذر؛ از غیبت بپرهیز، همانا غیبت، شدیدتر از زنا می باشد. پس ابوذر با تعجب پرسید چرا بدتر، ای رسول خدا؟ حضرت فرمودند: چونکه زناکار، از معصیت خویش توبه می کند و روی به درگاه خدا می آورد، خدای بخشنده هم توّاب و آمرزنده است؛ ولی غیبت، آمرزیده نمی شود، مگر آن که فرد غیبت شده ببخشاید.
پی نوشت ها:
1-قرآن کریم، سوره حجرات: آیه 12.
2-مجلسی، بحارالانوار، ج 75: 25، 257.
3-شعیری، جامع الاخبار: 412.
4-متقی هندی، کنزالعمال، ج 3: 587.
5-حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 8: 599.
6-محدثی، مواعظ حضرت رسول (ص) به ابوذر غفاری: 24.
منبع:قدس
211008
