بزرگترين مردم در دنيا از نظر جاه و مقام آن كسى است كه براى دنيا ارزش و مقام قائل نباشد...
عقیق: حضرت صادق عليه السّلام فرمودند: «تعجب دارم از كسى كه از چهار چيز مي ترسد و چگونه به چهار چيز ديگر پناه نمي برد؟ كسى كه ترس بر او مستولى شده بايد متوجه باشد كه خدا فرموده: «خداوند ما را كفايت مي كند و او پشتيبانى خوب براى ما هست» و در دنبال اين جمله فرموده اند: «آنها به نعمت خداوند رسيدند و پروردگار از فضل خود آنها را بىنياز ساخت و هرگز بدى به آنان نخواهد رسيد. تعجب دارم از كسى كه اندوه او را فرا گرفته و متوجه اين آيه شريفه نيست كه «نيست خدائى مگر آن خداوند يكتا خداوندا تو پاك و منزهى و من از ستمكاران هستم»، و پروردگار در دنبال آن فرموده: «ما او را اجابت كرديم و از غم و اندوه رهانيديم و همين طور مؤمنين را نيز نجات مي دهيم».ایشان در ادامه فرمودند: «تعجب دارم از كسى كه به او مكر شده و فريبش دادهاند به اين آيه شريفه پناه نمي برد كه: «واگذاشتم همه كارهاى خود را به خداوند و پروردگار به امور بندگان بينا است»، و در دنبال آن فرمودند: «خداوند آن بنده خود را كه امورش را به او واگذار كرده از مكرها و انديشه هاى فاسد آنها حفظ خواهد كرد. تعجب دارم از كسى كه طالب زينتهاى دنيا است چرا به اين آيه شريفه توجه ندارد كه: «نيروئى جز خداوند در جهان حكومت نمي كند و مشيت او در همه امور جارى است»
و در دنباله آن آيه فرمودند: «مرا مي نگرى كه از تو مال و فرزند كمتر دارم و اميد است خداوند بهتر از اين باغت را به من بدهد.»
همچنین، نقل است مردى خدمت حضرت صادق (ع) آمد و عرض كرد: پدر و مادرم فدايت باد اى فرزند رسول خدا مرا موعظه كن، امام (ع) فرمودند: «خداوند ضامن روزى تو هست پس اين فعاليت و حرص و ولع تو براى چيست؟، و اگر روزى تقسيم شده و هر كس به اندازه خود از روزى بهره مي برد پس اين حرص و آزار براى چيست؟. و اگر حساب روز قيامت حق است پس اين خوشحالى چيست؟ و اگر حساب مردم در روز قيامت به خداوند عرضه مي گردد پس مكر و حيله براى چيست؟ و اگر شيطان با مردم دشمنى دارد و آنان را گمراه مي كند پس غفلت مردم براى چيست؟ و اگر عبور مردم از صراط حق است، پس خودپسندى مردم براى چيست؟ و اگر همه امور به حكم خداوند جريان دارد و دنيا گذران و فانى است پس آرامش خواطر براى چيست؟»
حضرت صادق (ع) فرمودند: «من براى سه نفر ترحم مي كنم و شايسته هستند كه مورد ترحم واقع شوند: عزيزى كه ذليل شده باشد و عزت او از بين رفته باشد، ثروتمندى كه بعد از مال دارى نيازمند شده، و عالمى كه مورد استخفاف نادانان شده باشد.»
و نيز فرمودند: «پنج نفر همان طورند كه من مي گويم: شخص بخيل هرگز آسايش ندارد، و آدم حسود از زندگى لذت نمي برد، و حكام وفاء ندارند، دروغگو مردانگى ندارد، و آدم نادان هرگز به مقام بزرگ و سعادت نمي رسد، حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و آله فرمودند: «شما نمي توانيد مردم را با ثروت خود راضى نگهداريد، و ليكن با اخلاق خود مي توانيد آنان را متوجه خود گردانيد.»
و از حضرت صادق (ع) فرموده اند: «مشهور شدن به وسيله عبادت انسان را به ريا نزديك مي كند، پدرم از پدرش از جدش روايت كرد كه حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و آله فرموده اند: «عابدترين مردم كسى است كه واجبات خود را انجام دهد و سخىترين مردم آن كسى است كه زكات مال خود را بپردازد. زاهدترين مردم كسى است كه از حرام دورى كند، و پرهيزكارترين مردم آن كسى است كه كلمه حق را بر زبان جارى سازد و لو بر ضررش باشد و عادلترين مردم آن كسى است كه براى مردم بخواهد آن چه را براى خويشتن ميخواهد، و براى مردم نپسندد آن چه را براى خود نمىپسندد.
باهوشترين مردم كسى است كه از همگان بيشتر در ياد مرگ باشد و آن كس بيشتر از همه مورد غبطه مردم است كه در زير خاك خوابيده و از عقاب پروردگار آسوده و در انتظار ثواب خداوند است، و غافلترين مردم كسى است كه از تغيير اوضاع و احوال دنيا پند نگيرد.
بزرگترين مردم در دنيا از نظر جاه و مقام آن كسى است كه براى دنيا ارزش و مقام قائل نباشد، و داناترين مردم كسى است كه علم و دانش مردم را بر علم و دانش خود بيفزايد، شجاعترين مردم آن كسى است كه بر هواى نفس خود غالب گردد، و با ارزشترين مردم آن كسى است كه علم و دانش او از همگان بيشتر باشد.
بىبهاترين اشخاص آن كسى است كه علم و دانش او از همگان كمتر باشد، كمترين مردم از نظر لذت در زندگى افراد حسود هستند و كمترين مردم از جهت آسايش بخيلان ميباشند، و بخيلترين مردم آن كسى است كه به واجبات خداوند بخل بورزد، و سزاوارترين مردم به حق آن شخص است كه از همگان آشناتر به حق باشد، و كمترين مردم از نظر احترام فاسق است، و بايد براى افراد فاسق ارزش و اعتبارى قائل نبود.
بىوفاترين مردم بردگان ميباشند، و زمامداران در دوستى خود راستگو نيستند، و منافع شخصى و سياسى خود را در نظر ميگيرند، فقيرترين مردم آدم طماع است، و بىنيازترين مردم آن كسى است كه اسير حرص و آز نباشد، با فضيلتترين مردم كسى است كه اخلاق او از همه مردم بيشتر باشد، و گرامىترين مردم كسى است كه از همگان پرهيزكارتر باشد، و بزرگترين مردم از نظر مقام آن شخصى است كه از سخنان بىفائده دورى كند.
باورعترين مردم آن كسى است كه از جدال و ستيزهجوئى پرهيز داشته باشد و اگر چه حق هم با او باشد، كمترين مردم از جهت مروت دروغگو است، و بدبختترين مردم بردگان ميباشند، و نااميدترين مردم متكبران و خودخواهان هستند ميباشند و استوارترين مردم در كوشش و فعاليت آن كسى است كه گناهان را ترك كند، و دانشمندترين مردم آن كسى است كه از نادانان فرار كند.
عاقلترين مردم آن كسى است كه از همگان بيشتر با مردم مدارا كند، و سزاوارترين مردم به تهمت آن است كه با اهل تهمت و افراد مورد سوء ظن جامعه همنشينى نمايد، متجاوزترين مردم آن است كه افراد بىگناه را بدون اينكه بر وى ظلمى كرده باشند به صرف سوء ظن آنان بكشد و يا مضروب سازد، سزاوارترين مردم، به عفو و گذشت كسى است كه توانائى قصاص براى او هست سزاوارترين مردم به گناه و معصيت نادان غيبتكننده است، پستترين مردم كسى است كه مردم را خوار بشمارد، و استوارترين مردم كسى است كه خشم خود را فرو برد، شايستهترين مردم آن كسى است كه براى مردم از همگان شايستهتر باشد و بهترين مردم كسى است كه مردم از وى نفع برند.»
حضرت صادق (ع) می فرمایند: «سكوت گنجى است بى پايان، مردمان بردبار را زينت مي دهد، و جاهلان را از عيب و نقص نگه مى دارد،» و نيز فرمودند: «سخن حق بهتر است از سكوت در باطل»
پی نوشت :
كتاب المواعظ، ترجمه عطاردى
منبع:قدس
211008
