اگرچه صفات مذموم آدمی که مسیر او رابه سمت سقوط و شقاوت هموار می کنند متعددند اما هستند برخی صفات و اعمال که به تعبیر روایات آبروی آدمی را بر باد می دهند.
عقیق:بخل از صفات مذموم آدمی است که هم به او و هم به دیگران عواقب سوئی را تحمیل می کند و مانع از رشد و تعالی او می شود. برای همین است که خداوند بخیلان را به عذاب وعده می دهد و در آیه 37 سوره مبارکه نساء می فرماید: «آنان كه بخل مى ورزند و مردم را به بخل فرمان مى دهند و آنچه را كه خداوند از فضل خويش به آنان داده است پوشيده نگه مى دارند. و ما براى كافران عذابى خوار كننده فراهم آورده ايم».علاوه بر تذکر صریح قرآن نسبت به پدیده مذموم بخل، به تصریح روایات معصومین (ع) این صفت همه بدی ها را در خود نهفته دارد و سرآغازی است برای ورود انسان به ورطه گناه و بدی ها.
امیرمومنان علی (ع) در این باره می فرمایند: «بخل، در بردارنده همه بديها است و افسارى است كه [بخيل] به وسيله آن به سوى هر بدى كشانده مى شود.»
همان حضرت (ع) فرموده اند: «بخل همنشين خود را خوار مى دارد و كناره گير از خود را ارجمند مى سازد.»
علاوه بر این، بخل از عوامل بر باد رفتن آبروی انسان یاد می شود که هر کس آن را کنار بگذارد به شرافت و مرتبه های بالای انسانی دست می یابد. امام رضا (ع) در حدیثی می فرمایند: «بخل، آبرو را بر باد مى دهد.»
جالب آنکه مرور بر آموزه های روایی نشان می دهد بخل تا جایی نکوهیده و ناپسند است که در مقابل ایمان قرار می گیرد؛ آنچنان که در فقه الرضا (ع) روایت شده: «از بخل بپرهيزيد كه بخل آفت است و نه در انسان آزاده و نه در مؤمن يافت نمى شود. بخل با ايمان ناسازگار است.»
امیرمومنان علی (ع) نیز در این باره فرموده اند: «بخيل بيشتر از آنچه نگه مى دارد، آبروى خود را از بين مى برد.»
از دیگر آثار سوء بخل ورزیدن نداشتن دوست و همراه است چراکه انسان ها از آدم بخیل دوری می جویند همچنین، عدم آرامش از دیگر آثار سوء بخل است.
البته باید توجه داشت بخل انواع و اقسامی دارد، بعضا مادی است و گاه معنوی به عنوان مثال پرهیز از سلام کردن به دیگران، ادای واجبات الهی، درود نفرستادن بر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) نیز از مصادیق بخل ورزیدن حتی بدتر از نوع مادی آن به شمار می رود.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «بخيل حقيقى كسى است كه نام من نزد او برده شود و بر من درود نفرستد.»
همان حضرت (ص) فرموده اند: «بخيل ترين مردم كسى است كه در سلام كردن بخل ورزد.»
امام کاظم (ع) نیز در حدیثی فرموده اند: «بخيل كسى است كه در پرداخت آنچه خدا بر او واجب فرموده بخل ورزد.»
پی نوشت ها:
بحارالانوار
غررالحکم
میزان الحکمه
منبع:قدس
211008
