تفاوت سادات و امام‌زادگان در اطاعت از خدا

هرچند که نزدیکی و قرابت خویشاوندی با ائمه سادات سبب به وجود آمدن جایگاهی ارزشمند و قابل احترام در میان مردم می‌شد، اما می‌توان از برخی از امام‌زادگان و سادات نام برد که نقطه مقابل یکدیگر در فضایل، علم و معرفت دینی بودند. 
 
 در این میان می‌توان به سادات و امام‌زادگانی همچون حضرت ابوالفضل العباس، حضرت معصومه و سید عبدالعظیم حسنی اشاره کرد که در میان شیعیان از جایگاهی خاص و ویژه برخوردار هستند. در تقطه مقابل، تاریخ در میان سادات و امام‌زادگان شاهد وجود افرادی همچون جعفر کذاب، عموی حضرت مهدی(عج) است که مورد برائت و لعن آن جناب قرار گرفته است.
 

مقام حضرت معصومه تنها به دلیل خویشاوندی با امام رضا (ع) نیست

برخی از محبین در باب شأن و مقام ساداتی همچون حضرت معصومه (س) می‌پندارند که جایگاه و مقام بی نظیر ایشان صرفا ناشی از قرابت و خویشاوندی با امام رضا(ع) و امام موسی کاظم است. اما با بررسی دقیق تاریخ می‌توان متوجه شد که آیا زیارت‌نامه و احادیث گوناگونی که بر شأن حضرت معصومه دلالت دارد صرفا از جهت خویشاوندی است یا خیر.
 
 راوی نقل می‌کند، از امام رضا (ع) پرسیدم: کسى که فاطمه دختر امام کاظم (ع) را زیارت نماید، چه ثوابى دارد؟ فرمودند: کسى که او را زیارت کند، بهشت از آن اوست.
 

چرا دیگر امام‌زادگان به مقام حضرت معصومه نائل نشدند؟
  
در مقایسه با حضرت معصومه که زیارت ایشان بارها مورد تاکید اهل بیت علی‌الخصوص امام رضا (ع) قرار گرفته است، این سوال مطرح می‌شود که چرا دیگر امام‌زادگان به این مقام و جایگاه رفیع نائل نشده‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش می‌توان به یکی دیگر از براداران امام رضا (ع) معروف به زیدالنار اشاره کرد. وی که فردی آشوب طلب بود در زمان مامون قیام کرد و سبب کشته شدن افراد بسیاری شد تا آن جا که به وسیله مامون دستگیر شد.

امام رضا (ع) جملات بسیار تامل برانگیزی را خطاب به برادر خویش بیان می‌دارند که می‌تواند روشن کننده اسرار بسیار عمیقی باشد. حسن‏ بن‏ جهم‏ گفت:‏ خدمت‏ حضرت‏ رضا بودم، زید برادرش‏ نیز آنجا بود، حضرت به او می‌فرمود: «زید! از خدا بترس،‏ ما به این‏ مقام‏ که‏ رسیده‏ایم‏ از تقوى‏ و پرهیزگارى‏ است،‏ هر کس‏ با تقوى‏ و پرهیزگار نباشد از ما نیست‏ و ما از او بیزاریم.‏ مبادا سبب‏ شوى‏ که‏ خون‏ شیعیان‏ ما ریخته‏ شود که‏ ارزش‏ تو از بین‏ می‌رود. مردم‏ خون‏ و مال‏ شیعیان‏ ما را حلال‏ می‌دانند و با آنها دشمنند بواسطه‏ محبتى‏ که‏ با ما دارند و اعتقاد بولایت‏ ما خاندان‏ اگر تو به آنها بدى‏ کنى‏ به خود ستم‏ کرده‏اى‏ و باعث‏ از بین‏ رفتن‏ حق‏ خود شده‏اى»‏.
 
 در این موقع، روى به من نموده فرمود: «پسر جهم! هر کس مخالف دین خدا باشد من از او بیزارم هر که میخواهد باشد و از هر قبیله‏اى باشد و هر کس با خدا دشمنى بورزد ما به او علاقه نداریم از هر قبیله‏اى باشد و هر کس باشد. عرض کردم: «آقا چه کسى دشمن خدا مى‏شود»؟ فرمود: «هر کس معصیت خدا را بکند».
 
 علت تقرب حضرت معصومه به امام رضا (ع)
 
 با عنایت به حدیث مفصل امام رضا(ع) در برابر برادر خویش می‌توان دانست که علت تقرب و نزدیکی به اهل بیت تقوی و پرهیزکاری است. امام رضا (ع) شرط رستگاری را اطاعت از خداوند و دوری از معصیت می‌دانند؛ چنان‌چه در بیان دیگری خطاب به زید می‌فرمایند: «تو برادر منى‏ تا وقتى‏ که‏ مطیع‏ خدا باشى‏ وقتى معصیت کار شدى دیگر برادرى بین ما نیست».
  
با تامل در سخنان امام رضا(ع) می‌توان دانست که علت قرب و نزدیکی حضرت معصومه در بارگاه حضرت حق علتی به جز تقوی و پرهیزکاری ایشان ندارد. حضرت معصومه (س) نه صرفا به علت خویشاوندی با امام رضا (ع) به این مقام رسیده‌اند که زیارت ایشان سبب وجوب بهشت برای زائر می‌شود؛ بلکه بدان جهت است که ایشان در اطاعت و مقام تسلیم در ولایت معصوم زمان خویش از دیگر عرفا و دانشمندان پیشی گرفته بودند.
 
 مقام خاص حضرت معصومه به عنوان راوی حدیث و خواهر امام رضا(ع) ناشی از تسلیم و اطاعت محض ایشان از مقام ولایت معصوم بوده است؛ چه بسا که ما شاهد مقام والایی نیز برای حضرت ابالفضل العباس هستیم و این جایگاه بی شک به میزان تقوی و پرهیزکاری و اطاعت ایشان از ولایت معصوم باز می‌گردد.
  
با عنایت به سخنان اهل بیت می‌توان نتیجه گرفت که تفکرات و اعمال یک فرد تعیین کننده رتبه و جایگاه وی در نزد اهل بیت است؛ چنان که حضرت معصومه با تقوی و معرفت و تسلیم ولایت معصوم بودن به جایگاهی رسید که ثواب زیارت ایشان برابر با تملک بهشت شد و دیگری همچون زیدالنار به موقعیتی تنزل پیدا کرد که امام رضا (ع) وی را به عنوان برادر خویش نپذیرفتند.

در نتیجه، محبین و دوستداران حضرت معصومه نیز با رفتار و کردار خود در اطاعت از معصومین می‌توانند خود را مقرب درگاه ایشان نمایند و مقامات و درجات عرفانی را طی کنند؛ وگرنه با ادعای بدون عمل نمی‌توان به جایی راه یافت.

منبع: خبرگزاری دانشجو

211001