عقیق:با توجه به روایات موجود از اهل بیت علیهم السلام، اجابت حاجت و دعا
کردن آداب و شرایط خاصی دارد که بنده در مقابل مولی و پروردگار ملزم به
رعایت آنها است؛ از جمله این آداب می توان به حضور قلب، خضوع و فروتنى،
اميدوارى، شناخت خدا و اعتقاد به قدرت او و علم به نياز، اميدوارى به خدا و
قطع اميد از ديگران، پرهيز از گناه و ... اشاره کرد. در این میان گناه
نکردن نکته ای است که نباید از اهمیت آن غافل شد. اما اینکه انسان موجودی
ممکن الخطا بوده و احتمال لغزش و گناه در رفتار او و رابطه اش با خدا امری
است غیرقابل انکار، این امر چگونه با پروسه استجابت دعا او قابل جمع است.
به عبارت دیگر هر انسانی ممکن است در زندگی خود خواسته و ناخواسته دچار خطا
و گناه در مقابل پررودگار شود و قطعا همه ما انسان ها نیازمند به رحمت
الهی هستیم و استجابت دعای ما نیز در گرو گناه نکردن است. با این رویکرد،
یعنی اینکه بالاخره هر انسانی در زندگی خود دچار گناه می شود، از سوی دیگر
همه ما انسان ها نیازها و دعاهایی به درگاه خداوند داریم، بنابراین، به
دلیل اینکه گناه می کنیم، دعای ما هیچ گاه مستجاب نخواهد شد و این امر به
لحاظ عقلی ممتنع است. در این خصوص با یک کارشناس کلام و حدیث به گفتگو
نشسته ایم که از نظرتان می گذرد:
حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار، رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که هر انسانی در زندگی خود قطعا دچار گناه خواهد شد و یکی از آداب دعا با توجه به روایات، پرهیز از معصیت است، بنابراین آیا می توان نتیجه گرفت انسانی که دچار لغزش می شود هیچ گاه دعای او مستجاب نمی شود، و آیا این ادعا صحیح است، گفت: در حقیقت معنایی که از آداب دعا کردن و دوری از گناه روایت شده، امری فراتر از این ادعاست.
وی ادامه داد: در واقع منظور از عدم استجابت فردی که گناه می کند آن است که وقتی بنده ای به درگاه الهی اظهار نیاز می کند، در همان حین با گناه خود به جنگ با خدا برود به دلیل آن که گناه کردن همچون جنگ با خدا توصیف شده است.
حجت الاسلام برنجکار تصریح کرد: برای روشن شدن مطلب می توان گفت این امر همانند آن است که ما از فردی خواسته ای داشته باشیم اما همزمان با او به دشمنی و نزاع بپردازیم که در این صورت قطعا آن فرد دست رد به سینه ما خواهد زد.
استاد دانشگاه تهران عنوان کرد: اما منظور از این قسم از آداب دعا آن است که فرد ضمن توبه و بازگشت از گناهان گذشته خود، اصراری بر تکرار گناه نکند و بنای ارتکاب نافرمانی در برابر خداوند را نداشته باشد.
وی افزود: در حقیقت فردی که دائم در حال ارتکاب گناه است و همزمان دعا نیز می کند، ممکن است دعای او مستجاب نشود و این بدان معنا نیست که گناهان گذشته فرد موجب عدم استجابت خواهد شد بلکه در گام اول باید با توبه به درگاه خدا و طلب بخشش، مقدمه رسیدن به دعای خود را فراهم کند.
حجت الاسلام برنجکار ابراز کرد: در این میان آنچه مهم قلمداد می شود آن است که اولا بنده همیشه حالت درخواست و اظهار نیاز را به درگاه خدا داشته باشد و در گام بعد از گناهان گذشته خود توبه کرده و سپس بنای بر ادامه آن را نداشته باشد تا دعای او مستجاب شود و روال طبیعی آن است که دعای فردی که گناه می کند مستجاب نشود اما باید دانست هیچ انسانی از حکمت و رحمت خداوند آگاه نیست و ممکن است خداوند خلاف این قاعده نیز عمل کند یعنی حتی ممکن است دعای فرد گناهکار نیز مستجاب شود و نمی توان سخنی صد در صد و قطعی در خصوص این مساله ذکر کرد.
حجت الاسلام برنجکار بیان کرد: بنابراین، آنچه در این میان و در پروسه استجابت دعا مهم است، اصرار نکردن بر گناه است و البته نباید فرد گناهکار نیز ناامید شده و این طور بیندیشد به دلیل گناهانش، دعای او مستجاب نمی شود که این خود گناهی بزرگ است همان طور که خدا در قرآن فرموده است ناامیدی و یأس از بزرگترین گناهان، بلکه کفر است. لذا گناه مانعیت در استجابت دعا پیش می آورد اما اینکه دعای فرد گناهکار مستجاب نشود، امری قطعی نیست.
رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه و استاد دانشگاه تهران یادآور شد: اما گناهانی که در عدم استجابت دعا نقش دارند، اغلب به حق الناس باز می گردند که خداوند آنها را نمی بخشد مگر آنکه فرد مورد ظلم، ظالم را ببخشد، همچنین بسته به شدت گناه، مانعیت در استجابت دعا نیز تاثیر خاص خود را خواهد داشت.
منبع:شبستان
