عقیق

تکلیف افرادی که مسلمان به دنیا نیامده اند چیست؟

از آیه «فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا» (سوره روم، آیه 30) و حدیث «كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ حَتَّى يَكُونَ أَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ‏ وَ يُنَصِّرَانِهِ و یمجسانه‏» دانسته می شود هر انسانی در بدو تولد فطرتا مسلمان است هرچند تحت تاثیر تربیت به ادیان، مذاهب و یا فرق دیگر گرایش یابد. همچنین طبق آیه «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام‏» (آل عمران، آیه 19)، همه انسان ها ذاتا، فطرتا و باطنا مسلمان هستند، البته در اثر تربیت پدر و مادر، حضور در جامعه و همچنین همنشینی با دیگران ممکن است یهودی، مسیحی و یا حتی ضد دین شود.

کسی که غیر مسلمان باشد از جمله اینکه کافر اهل کتاب است مثلا یهودی به دنیا آمده و یا اصلا دین ندارد و هیچگونه آشنایی با اسلام نداشته است، قاصر است؛ و اگر کسی دسترسی به مبلغ و کتب داشته ولی عمل نکرده و یا به دنبال اطلاع و آگاهی نبوده است، مقصر است.

تکلیف قاصرین و مقصران در آخرت چیست؟

کسانی که جاهل قاصر هستند یعنی هیچگونه دسترسی به مبلغ و یا روحانی ندارند نه به جهنم می روند و نه بهشت بلکه در مکانی دیگر زندگی خواهند کرد برای مثال دیوانگان که از نظر عقلی امکان اطلاع یابی از احکام دین را ندارند جاهل قاصر هستند اما جایگاه مقصر در جهنم است زیرا سستی و غفلت کرده است. شاید اگر مقصر بگوید نمی دانستم چکار باید بکنم از او خواهند پرسید چرا سوال نکردی در حالی که در شهر یا آبادانی ای حضور داشتی که عالم، مجتهد یا نایب مجتهد حضور داشته است در همین ارتباط روایت می گوید طلب العلم فریضه العلم علی کل مسلم و مسلمه.

تکلیف اشخاصی مانند ادیسون که خدمات بسیاری که به جامعه بشریت کرده اند اما مسلمان نبوده اند، چیست؟

اشخاصی مانند ادیسون که خدمات بسیاری به بشریت کرده اند اولا از سوی خدا در دنیا صاحب مقام و آبرو می شوند و همچنین در آخرت نیز در عذاب آنها تخفیف داده می شود با این وجود وارد آن بهشتی که خداوند به مسلمان ها وعده داده است، نخواهند شد.

آیا چنین اقدامی برخلاف عدالت خداوند نیست؟

خداوند عادل است لذا به دلیل عدالتش اجری به کسانی که خدمات به بشریت داشته اند خواهد داد اما بهشتی که خداوند وعده کرده تنها متعلق به مسلمانان خواهد بود. عدالت یعنی قرارگرفتن هر چیزی در جای خودش؛ لذا اگر کسی خدمتی به بشریت کرده در همین دنیا، اجرش را خواهد دید و در آخرت نیز در عذاب وی تخفیف داده میشود؛ و در واقع عدالت خداوند بدین شکل در مورد چنین اشخاصی تحقق می یابد.

اگر کسی قبل از تکلیف از دنیا برود چه وضعیتی در آخرت خواهد داشت؟

طبق روایت عذاب و عقابی متوجه انسان نیست تا اینکه به سن تکلیف برسد لذا اگر کودک یا نوجوانی قبل از این سن از دنیا برود در حالی که مرتکب اعمال ناشایستی شده باشد عقابی متوجه او نیست برای مثال اگر کودکی خطایی کرده باشد تا قبل از سن تکلیف جبران آن بر عهده ولی اوست و اگر این کودک قبل از سن تکلیف مرد به خاطر این خطا عذاب خواهد شد و حتی از او حسابرسی نمی شود. امام علی (ع) می فرماید: «ان القلم یرفع عن ثلاثة: عن الصبی حتی یحتلم وعن المجنون حتی یفیق وعن النائم حتی یستیقظ»: به درستی که قلم تکلیف از سه گروه برداشته شده است: از کودک تا زمانی که محتلم شود، از دیوانه تا زمانی که عاقل گردد و از کسی که در خواب است تا زمانی که بیدار شود.

اگر  فردی بر اثر ادله عقلی به این نتیجه نرسید که اسلام، دین حق نیست و بر اعتقاد خود باقی ماند، تکلیف چیست؟

چنین شخصی علاوه بر ادله عقلی باید تحقیق کند تا اینکه بر اثر مباحثه و مناظره با علما و متخصصان به حق نایل شود.

اگر کسی بگوید فرصت تحقیق ندارم و اگر برای تحقیق اقدام کنم در امرار معاش دچار مشکل خواهم شد تکلیفش چیست؟

انسان باید ساعاتی از شبانه روز را برای دین قرار دهد. همچنان که روایت می فرماید شبانه روز خود را به سه هشت ساعت تقسیم کنید، هشت ساعت برای استراحت، هشت ساعت برای کار و دنیا و هشت ساعت برای عبادت؛ لذا هر فرد باید در هشت ساعتی که مختص به عبادت است به تحقیق درباره دینش بپردازد.

ذکر این نکته مهم است که عبادت صرفا به نماز و روزه نمی شود بلکه تحقیق درباره دین نیز در زمره عبادت است.

اگر کسی در خانواده مسلمانی به دنیا آمد که اعضای آن خانواده قیدی در امور دینی نداشتند مثلا تارک الصلوه هستند و یا دچار فساد، آنگاه تکلیف این شخص چیست؟

هر فردی که مادامی که بالغ نشده است تکلیفی ندارد اما به محض رسیدن به سن تکلیف باید تحقیق کند و اگر در این زمینه غفلت و سستی کند مسئولیت دارد اگر چنین فردی به دلیل سکونت مثلا در روستای دورافتاده هیچگونه امکان دسترسی به عالم و روحانی ندارد تا تکلیف خود را بپرسد، قاصر است.

منبع:شبستان