عقیق:فلسفه زیارت قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) چیست و چه آثارى دارد؟

پاسخ: بطور کّلى مى توان گفت زیارت قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امامان(علیهم السلام) و شهدا و شایستگان، نتایج سازنده اى دارد که به آن اشاره مى کنیم. و نیز احادیثى را یاد مى کنیم که درباره زیارت قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) است، تاپاسخ هم آمیخته به تحلیل باشد، هم همراه دلیل.

امّا تحلیل: زیارت قبور این شخصیت ها نوعى سپاس و تقدیر از فداکارى هاى آنان است، واعلام به نسل حاضر است تا بدانند که این، پاداش کسانى است که راه حق و هدایت و فضیلت و دفاع از عقیده را مى پویند. این هدف، نه تنها ما را به زیارت قبورشان برمى انگیزد، بلکه به ماندگارى نام و خاطره هاى آنان و حفظ آثار و برپایى جشن ها و مراسم به یاد میلادشان مى انجامد و برپایى مجالس و ایراد سخنرانى هاى سودمند در ایام رحلتشان را در پى دارد و این نکته بر هر عاقل هوشیارى روشن است.

از همین جاست که ملت هاى زنده، به زیارت مدفن پیشوایان و شخصیت هاى خود مى شتابند که جان و مالشان را در راه نجات مردم و آزادى آنان از چنگال استعمارگران و ستمگران فدا کرده اند و براى زنده نگه داشتن یاد آنان مجالس برپا مى کنند و بر ذهن هیچ کدامشان نمى گذرد که اینگونه بزرگداشت ها پرستش آنان است. بزرگداشت خاطره شخصیت ها کجا و پرستش آنان کجا؟ این بزرگداشت، ارج نهادن به تلاش هاى آنان است، ولى عبادت، خدا شمردن و ربّ گرفتن آنان است، آیا کسى از ما یا دیگران هست که این دو را در هم آمیزد؟ هرگز، به شرط آنکه در مقوّمات و مفهوم اصلى عبادت و تعریف آن نیک بنگرد.

اینک که آثار سازنده زیارت قبور به نحو مطلق و زیارت قبور اولیا و نیکان روشن شد، به روایاتى مى پردازیم که به زیارت پیامبر اعظم(صلى الله علیه وآله) تشویق مى کند: پیشوایان مذاهب چهارگانه و راویان و حدیث نگاران آنان در مجموعه هاى حدیثى، روایات فراوانى درباره زیارت قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل کرده اند که به پاره اى از آنها اشاره مى شود:(1)

1. عبدالله بن عمر روایت کرده است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هرکس قبر مرا زیارت کند، شفاعتم براى او واجب مى شود.
2. عبدالله بن عمر: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر که مرا زیارت کند و جز زیارت من انگیزه اى نداشته باشد. بر من است که او را روز قیامت شفیع باشم.
3. عبدالله بن عمر: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس حج گزارد و قبر مرا پس از وفاتم زیارت کند، همچون کسى است که مرا در حال حیاتم زیارت کرده است.
4. عبدالله بن عمر: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر که خانه خدا را زیارت کند و مرا زیارت نکند به من جفا کرده است.
5. عمر: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس قبر مرا یا مرا زیارت کند، شفیع او یا گواه او خواهم بود.

7. ابوهریره: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس پس از وفاتم مرا زیارت کند، گویا مرا در حال حیات زیارت کرده است و هرکه مرا زیارت کند، روز قیامت شفیع یا شاهد و گواه او خواهم بود.

8. انس بن مالک: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس در مدینه به خاطر خدا مرا زیارت کند، شفیع او خواهم بود.
9. انس بن مالک: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس مرا در حال ممات زیارت کند، گویا مرا در حال حیات دیدار کرده است و هرکس قبر مرا زیارت کند، شفاعت او در روز قیامت بر عهده من است و هیچ کس از امتم که وسعت و توان مالى داشته باشد ولى مرا زیارت نکند، معذور نیست.

10. ابن عباس: پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس مرا در حال مرگم زیارت کند، چونان کسى است که مرا در حال حیات دیدار کرده است و هرکس مرا زیارت کند تا آنجا که به قبر من برسد، روز قیامت، شاهد یا شفیع او خواهم بود.

این ده حدیث را حدیث نگاران روایت کرده اند و اسناد همه را تقىّ الدین سبکى (متوفاى 756 هـ) در کتاب «شفاء السقام» خود آورده و آن ها را صحیح دانسته است. هرکه جویاى تفصیل است به آنجا رجوع کند.(2)

پی نوشت ها:

(1). این احادیث به صورت مرفوعه، از قول پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل شده است.
(2). شفاء السّقام فى زیارة خیر الأنام، باب اول، احادیث زیارت پیامبر(صلى الله علیه وآله)؛ نیز ر.ک: وفاء الوفا بأحوال دار المصطفى: ج 4، ص 1336.

سیماى عقاید شیعه، آیت الله جعفر سبحانی، مترجم: جواد محدثی، نشر مشعر، چاپ: دارالحدیث، بهار 1386، ص 116.

 منبع:جام

211008