کتاب «قوانین ارث در اسلام The Laws Of Inheritance In Islam» به مطالعه و بررسی پیرامون توزیع ارث در اسلام و مفاهیمی همچون عدالت و انصاف اختصاص دارد.
عقیق: مطالعه حقوق در بستر تاریخی و فرهنگی دوره پیدایش قواعد ویژه یک گفتمان حقوقی به نوبه خود می تواند مورد توجه استادان و پژوهشگران دانش حقوق قرار گیرد.نویسنده کتاب «قوانین ارث در اسلام» را با رویکردی تاریخی ـ جامعه شناختی به رشته تحریر درآورده است. هم از این روی وی ذیل تلاشی تاریخی به بازخوانی منابع حقوق لامی در خصوص قوانین مرتبط با ارث می پردازد. به باور نویسنده قوانین ارث در حقوق اسلامی را، به جهت نوآوری ها و توجهات تازه ای که ارائه نموده است، می توان انقلابی در حقوق و قواعد مسلط در دوره پیدایش به شمار آورد.
با توجه به کتابهای فقهی و حقوقی باید گفت که مباحث مرتبط با ارث عموما بخشی جداگانه و طولانی در کتابهای حقوقی اسلام است. قوانین اسلامی ارث در تعدادی از آیات قرآن و برخی روایات مطرح گردیده است. از سوی دیگر موضوع قوانین ارث با مباحث حقوقی مرتبط با دولت و خانواده در حقوق اسلامی همپوشانی دارد. به عبارت دیگر قوانین ارث در اسلام به عنوان بخشی از یک سیستم حقوقی مربوط به حمایت از خانواده قابل مطالعه است.
در واقع حقوق ارث مباحث مالی و غیر مالی گنجانده شده در محدوده میان حقوق خانواده و دولت در حقوق اسلامی است که بدون دخالت دولت امکان عملی شدن آن وجود ندارد. قوانین مربوط به ارث را می توان در مجموعه قواعد و قوانین مندرج در حقوق اسلامی که در حقوق خانواده، قواعد ازدواج، قواعد وصیت و حقوق ارث سرغ گرفت.
نویسنده در بررسی تفاوت میزان ارث دختر و پسر به اصل انصاف تمسک می جوید. به باور وی توجه به مسئولیتهای مالی گستره مرد در عرف جامعه را می توان به مثابه اصل انصاف در رابطه با تفاوت میزان ارث زن و مرد در نظر داشت هر چند این وضعیت در دوره های زمانی متغیر بوده است اما به طور عمومی وضعیتی مشابه در هر زمان را می توان برای مرد متصور بود.
تفاوت میزان ارث در حالی در حقوق اسلامی مطرح شده است که یک مرد در عرف جامعه آن زمان حامعه اسلامی عهده دار مسئولیتهای فراتر از یک خانواده هسته ای بوده و طبق عرف و آداب و رسوم آن دوره تفاوت در میزان زن و مرد نزدیک به فهم عمومی در آن دوره از عدالت بوده است.
نویسنده در ادمه آیاتی از قرآن کریم را که به موضوع ارث مرتبط است ذکر نموده و به توضیح بیشتر در خصوص وصیت و نقش آن در تقسم ارث پرداخته است.
کتاب «قوانین ارث در اسلام» را می توان مجموعه ای مناسب از قوانین ارث در حقوق اسلامی دانست که تلاش دارد به زوایای ارتباطی آن با سایر حوزه ها و شاخه های حقوق اسلامی نیز دقت داشته باشد. مطالعه کتاب هایی از این دست جهت آشنایی هرچه بیشتر با حقوق اسلامی به شیوه ای تخصصی می تواند مثمر ثمر واقع گردد.
منبع:مهر
