عقیق:ضمن اینکه یکی از مهمترین اهداف رسالت پیامبر اکرم(ص) تهذیب و تزکیه نفس بوده و ایشان بر این امر تأکید بسیار داشته اند، همان طور که مسجد به عنوان پایگاه عبادت و یاد خدا برای تعلیم و تعلم مسلمانان از صدر اسلام تا کنون بوده است.
چنانکه نبی مکرم اسلام(ص) در این زمینه فرمودند:‌ «مساجد خانه‌های پارسایان است و هر که را مسجد خانه وی باشد، به حفظ و نگهداری خانه خویش می کوشد و خانه خویش را از وجود آلودگی ها پاک و منزه می گرداند که در این شرایط خداوند نیز پایان امر او را رفاه و راحتی قرار داده و او را از صراط به سوی بهشت برین خواهد گذراند.»
آراستگی و پاکیزگی این مکان مقدس بر عهده تک تک مسلمانان است، اما همزمان با آغاز دهه بهداشت و نکوداشت مساجد برای تبیین اهمیت بهداشت و پاکیزگی این پایگاه های دینی با حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی جاودان، پژوهشگر تاریخ اسلام، استاد حوزه و کارشناس معارف اسلامی گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید.

جناب جاودان! چرا در دین مبین اسلام به حفظ نظافت و پاکیزگی مساجد توصیه شده است؟
- همان طور که می دانید اسلام برای همه ابعاد زندگی انسان اعم از فردی و اجتماعی برنامه کاملی ارایه کرده و حفظ نظافت و آراستگی مساجد نیز به عنوان یکی از ارکان دینی و اجتماعی مسلمانان توصیه موکد اسلام و معصومین(ع) است. در اسلام برای مساجد حرمت ویژه ای مطرح شده، چنانکه از این اماکن به عنوان پایگاه های دینی، اعتقادی، فرهنگی و وحدت آفرین یاد می‌شود. از این جهت به حفظ آراستگی و نظافت این اماکن توصیه فراوان شده است. چنانکه رسول خدا(ص) پس از حضور در مدینه نخستین رکن ساختن جامعه مدنی و دینی را در ساختن مسجد برشمردند و به حفظ نظافت و آراستگی آن توصیه مؤکد فرمودند.

برخی آیات قرآن به توسعه مساجد تاکید دارد، چه ارتباطی میان حفظ آراستگی و بهداشت مساجد با امت اسلامی برداشت می شود؟
- به نکته خوبی اشاره داشتید زیرا پویایی، همگرایی و وحدت جامعه اسلامی ارتباط ویژه ای با توسعه آبادانی و مساجد دارد. آنچه امت اسلام را گرد هم می آورد حضور در مساجد و پایگاه های دینی است و این مساله تنها فرصت حضور در مساجد و عبادت نیست، بلکه فرصتی است برای توسعه و آبادانی مساجد که مردم با حضور خود نقش ویژه ای در از میان بردن کمبودها و خلأهای مساجد ایفا می کنند. در فرهنگ قرآنی نیز تأکید شده عمران و آبادانی مساجد با ایمان و عقیده مردمان مؤمن و متدین ارتباط تنگاتنگ دارد، همچنان که شرک و کفر، الحاد و نفاق با شالوده مسجد کاملاً در تضاد بوده و خرابی ظاهری و باطنی آن را به دنبال دارد. چنانکه قرآن کریم در این زمینه می فرماید:‌ «و ما از ابراهیم و اسماعیل پیمان گرفتیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و نمازگزاران از هر پلیدی پاکیزه کند.» بنابراین از مضمون این آیه چنین برداشت می شود که خداوند به پاکیزگی خانه خود سفارش اکید کرده است.

اما از دیدگاه معصومین(ع) حفظ بهداشت و آراستگی مساجد چه جایگاهی دارد؟
- یکی از مهمترین توصیه ها و سفارشهای اخلاقی معصومین(ع) توجه به حفظ آراستگی و نظافت مساجد است، چنانکه امام صادق(ع) در باب اهمیت پاکیزگی مساجد فرمودند: «کسی که اخلاط سر و سینه خود را به احترام مسجد در مسجد نیندازد بر دردی گذر نکند مگر آنکه خدا آن درد را از او برمی‌دارد.» پیامبر اکرم(ص) نیز در همین زمینه توصیه فرمودند: «همه برای حفظ نظافت مساجد بکوشند زیرا مسجد، سنگر خداپرستانِ خداجوست و باید پاکیزه باشد.» ایشان درادامه تأکید فرمودند: «اگر فضای مسجد پاکیزه و جذاب باشد تمایل به حضور در آنها میان امت اسلامی افزون خواهد شد.»
ضرورت این پاکیزگی برای حضور مؤمنان در مساجد، زمانی بیشتر احساس می گردد که مهمانی خدا نزدیک باشد. ماه رمضانْ ماه رحمت و غفران و ماه غبار روبی دل و جان است؛ پس چه بهتر که پیش از شروع این ماه عزیز، با غبارروبی مساجد، با اطمینان و آرامشی دو چندان در ماه خدا به منزل و مأوای او پناه برده، به شست وشوی باطن بپردازیم.
پیامبر(ص) همچنین در این باره فرمود: کسی که مسجدی را بروبد خدا در برابر آن برایش ثواب آزادکردن بنده‌ای را می‌نویسد و کسی که خاشاکی اندک به اندازه‌ای که در چشم فرو رود از مسجد بیرون برد، خدا برایش رحمت دنیا و آخرت می‌نویسد و نیز فرمود که روز پنج‌شنبه (شب جمعه) بخشوده می‌شود.

همه ساله در آستانه ماه مبارک رمضان ماه میهمانی خدا، روزهایی برای غبارروبی مساجد معین شده است، توصیه ائمه هدی(ع) در این زمینه چیست؟
- ‌ همان گونه که پیش از این اشاره داشتم مسجد به عنوان خانه خدا در جامعه مسلمین باید مورد توجه ویژه قرار داشته باشد، زیرا مسجد کانون عبادت خدا و مدرسه انسان سازی است و شایسته است که همیشه آراسته و پاکیزه باشد. و از اعمالی که برای مؤمنان یک تکلیف اخلاقی به شمار می آید، شرکت آنها در پاکیزه سازی مساجد است، همان طور که مؤمنان نظافت و پاکیزگی را برای خانه خود می پسندند محیط مقدس مسجد را که عبادتگاه بندگان خالص خداست، باید پاک و آراسته باشد. بنابراین غبارروبی و پاکیزه کردن مساجد در آستانه ورود به ماه مبارک رمضان، بهانه خوبی برای رهایی از گناهان محسوب می شود.

مسجدی که بمب اتم آن را ویران نکرد!

«کوبه» نخستین مسجد ساخته شده در ژاپن است. این مسجد در سال 1928 در ناکایاماته دوری، چو-کو ساخته شده است. «کوبه» به معنی دروازه خدا است.
این مسجد به سبک هندی سنتی و به دست «یان یوزف اشواگرا» ساخته شده است.
وبسایت «امیزینگ نوتز» نوشت: حمله اتمی آمریکا به دو شهر ناکازاکی و هیروشیما باعث شد منطقه کوبه نیز طی این حملات آسیب شدیدی ببیند و تا حد زیادی ویران شد.
در حالی که ساختمانهای اطراف مسجد کوبه تقریبا با خاک یکسان شدند، این مسجد مستحکم و پابرجا ماند و تنها ترکهایی روی دیوارهای بیرونی اش ایجاد شد و شیشه‌های آن شکست. نمای بیرونی مسجد بر اثر بمباران سیاه شد.
سربازان ژاپنی که در زیرزمین این مسجد پناه گرفتند از خطر بمباران جان سالم به در بردند. این مسجد به پناهگاهی برای قربانیان جنگ تبدیل شد. پس از اتمام جنگ، برخی دولتهای اسلامی هزینه تعمیر و نوسازی مسجد را بر عهده گرفتند. این مسجد در یک حادثه دیگر نیز استحکام خود را ثابت کرده است. زلزله ای که 17 ژانویه 1995 با نام زلزله «هانشین» رخ داد، تنها 20 ثانیه به طول کشید و حدود 6433 ژاپنی را به کام مرگ کشاند و که بیشتر آنها ساکنان شهر کوبه بودند. اما مسجد کوبه در این زلزله ویران نشد.