عقیق: نخستین جلسه از سلسله جلسات شرح و تفسیر روایات کلیدی تربیتی در سال 1393 با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حمید مشهدی آقایی در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شد.

آقایی در ابتدای جلسه، با عرض تسلیت به مناسبت سالروز وفات فاطمه ام‌البنین(ع) و با آرزوی معطر بودن این سال تا به انتها به دلیل مقارن بودن با شهادت بانوی بزرگ اسلام و امید این‌که این تقارن مایه برکت باشد، سخنان خود را آغاز کرد. 

وی سپس با مروری به جلسات گذشته به روایات معروف در خصوص تربیت اشاره کرد و با اشاره به آیه النَّاسُ‏ مَعَادِن کَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّهِ  گفت: برخی از روایات موجود، راهبرد و استراتژی تربیت است. از دل برخی از آن‌ها نیز راهکار به‌وجود می‌آید. البته بیش‌تر روایات و آیاتی که ما در این جلسات مورد بررسی قرار می‌دهیم نازل بر آن راهکارهای موردنیاز برای تربیت است. اگر بتوانیم نگاه‌هایمان را تغییر دهیم، مطمئنا راهکارهای ما نیز تغییر خواهد کرد. به طور مثل در همین آیه شریفه، نوع نگاه یک معلم به شاگرد دیده می‌شود که جنس آن را از نقره و یا طلا می‌بیند و این نگاه  در عمل هم دیده شد.

معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد همچنین با اشاره به روایت «کل مولود یولد علی الفطره حتی یکون ابواه یهوادنه او ینصرانه او یمجسانه» که روایتی  دیگر از حضرت رسول(ص) درباره تربیت است، ادامه داد: هر نوزادی که به دنیا می‌آید با فطرت به دنیا می‌آید و این پدر و مادرش او هستند که او را یهودی یا نصرانی و یا مجوس می‌کنند. روایات دیگری نیز بر این اساس وجود دارد که می‌فرماید: هیچ موجودی نیست مگر بر فطرت الهی. همچنین با اشاره بر کتاب «فطرت» شهید مطهری عنوان شد که خواندن این کتاب برای کسانی که به دنبال کشف رازهایی در خصوص تربیت از منظر الهی و دینی هستند بسیار توصیه می‌شود. ذات و فطرت هر انسان از سوی خداوند به درستی و پاک آفریده شده و از بدی‌ها و انجام گناه  دوری می‌کند و این عوامل بیرونی مانند محیط  و والدین هستند که فرزند‌شان را  با تربیت غلط با مشکل مواجه می‌کنند.

این کارشناس مذهبی درباره معنی کلمه فطرت و همچنین مفهوم اصطلاح فطرت و انواع آن  گفت  لغت فطرت از ریشه «فاطر» و به معنای  شکافتن و گشودن شیء و ظاهر کردن و ابراز آن است. معنی دیگر آن را باید ابتدا و اختراع دانست. از معانی دیگر آن می‌توان به نوع دیگر و یا خاص آفریده شدن هم اشاره کرد. وقتی از واژه «فاطر» استفاده می‌شود به معنای آن است که چیزی در ابتدا وجود نداشته و سپس  خلق شده و یا به وجود آمده است. مثلاً در آیه شریفه فاطر السماوات و الارض به معنای زمین و آسمانی وجود نداشته و این  خداوند بوده که  نبودی را بود کرده است. اولین خالق را فاطر می‌گویند که معمولا آن را به خداوند نسبت می‌دهند.

وی یادآور شد: هرگز نمی‌توان به بشر چنین نسبتی داد؛ زیرا که بشر نمی تواند خلق کند و هرآنچه که خلق آن را به بشر نسبت داده‌اند ابتدا توسط خداوند آفریده شده و انسان فقط آن را کشف  کرده است. همچنین اصطلاح فطرت فقط برای انسان به کار می رود و برای دیگر مخلوقات کاربردی ندارد. فطرت دو نوع است؛ یکی معلومات فطری و دیگری گرایش‌های فطری. معلومات فطری شامل چیزهایی می شود که انسان بدون این‌که در آن مورد آموزش خاصی دیده باشد به آن گرایش دارد.

 معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد افزود: به طور مثال عدم پذیرش اجتماع تناقضات، جزو معلومات فطری انسان است. با تربیت و آموزش می توان معلومات فطری را پرورش و از آن استفاده کرد. گرایش‌های فطری انسان هم شامل کمال‌خواهی، زیبایی‌خواهی و مطلق‌خواهی است. اگرانسان قدر خود را بشناسد و پرداخت مناسبی هم داشته باشد به راه درستی در زندگی خواهد رفت. نکته دیگر آن که امور فطری از جمله گرایش‌های فطری انسان سه ویژگی مهم دارد؛ یکی این که اکتسابی نیست دوم آن که فراگیر است و سوم این که تغییرناپذیر است.

آقایی همچنین گفت: انسان ذاتا دین‌پذیر است و به دنبال آن می رود و همچنین انسان را اگر به حال خود رها کنی  ذاتا به سمت خدا می‌رود. انسان در زمان سختی مانند بیماری، اضطراب  و نگرانی ها رو به فطرت اصلی خود می آورد و از خدا طلب کمک می‌کند. هرکس بالاخره به اصل خویش باز می گردد و آن هم در زمان سختی ها و تنگناهاست. به دنبال دین و خدا رفتن ربطی به هیچ چیز ندارد و در بین همه انسان‌ها برابر است. فطرت تبدیل نخواهد شد و به هیچ وجه تغییر نخواهد کرد؛ فقط  تقویت و یا ضعیف می‌شود.  هنگامی که فرعون به دنبال حضرت موسی(ع) و یارانش بودند به خواست خداوند رود نیل شکافته شد و موسی(ع) و یارانش عبور کردند. فرعون هنگامی که به دنبال ایشان از شکاف آب عبور می‌کرد ناگهان آب او و یارانش را فراگرفت. در این هنگام بود که فرعون به ذات اصلی و فطرت خود بازگشت و فریاد زد: «به خدای موسی و هارون ایمان آوردم.» اما دیگر بسیار دیر شده بود و این مرگ بود که باعث شد فرعون تغییر کند و به ذات اصلی خود بازگردد.

وی در پایان  گفت: تربیت فطری به آن معناست که خداوند گوهری را در وجود همه نهفته است و متعلق به همه است.اگر بتوانیم فرزندان‌مان را بر تربیت فطری سوق بدهیم تمام مشکلات ما تربیتی جامعه حل خواهد شد. تربیت در اسلام بر اساس تربیت حیوان ناطق نیست چون اسلام، انسان را موجود «زنده خداجو» می‌داند. در قرآن اکثر آیات بر همین  اساس نازل شده است.

جلسات آموزشی «تربیت اسلامی در آیینه روایات(شرح و تفسیر روایات کلیدی تربیتی)»، یک‌شنبه هر هفته قبل از نماز مغرب و عشاء در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار می شود و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.