عقیق: اما این صفت زیبا به گونه‌ای غیرقابل وصف در وجود مقدس همه معصومین(ع) متجلی شده و از این بابت مورد تکریم همه هستی قرار دارند. امام رضا(ع) نیز به عنوان امام مهربانی‌های بی‌‌انتها در میان محبان و دوستداران خویش شهرت یافته‌اند و چه بسیار حکایتها و روایاتی که از مهربانی ایشان شنیده‌ایم و می‌شنویم. بهار و نو شدن طبیعت فرصتی مغتنم است تا ما هم مهربانی هایمان به دیگران را تجدید کنیم. اما مقصود از مهربانی چیست و این صفت ارزشمند در سیره امام رضا(ع) چگونه ترسیم شده است؟ دکتر سید محسن میرباقری استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر مباحث معارفی در این زمینه می‌گوید: مهربانی، صفت والای خداوند متعال است که در خلقت همه موجودات هستی به اوج خود رسیده است. خدای مهربان همه ما را به نیکویی آفریده و نیازهای مادی و معنوی ما را در نهایت محبت و رافت برآورده می‌کند.

مهربانی خداوند؛ معجزه عالم خلقت
وی ادامه می‌دهد: در وصف مهربانی خداوند، تنها معصومین(ع) هستند که حقایق را بیان کرده اند، زیرا همه آنها جلوه‌ای از نور محبت حق تعالی را در زمین منتشر کرده‌اند؛ چنانکه رسول خدا(ص) در این زمینه می‌فرماید: خدا را صد رحمت است، از آن صد رحمت یکى را در دنیا جلوه داد و در میان بندگان پراکنده کرد و 99تای دیگر را در خزانه احسان خود نگاه داشت تا در آخرت آن یک را به این 99تای اضافه کند و بر بندگان نثار فرماید. بنابراین می‌بینیم که مهربانی یکی از مهمترین معجزه‌های خداست که هستی را بر پایه آن بنا نهاده است.این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه مهربانی خداوند تنها شامل دوران حیات انسان نیست، ادامه می‌دهد: در روایات قدسی و همین طور تعالیم اهل بیت(ع) بسیار خوانده ایم که رحمت و محبت خدا در تمام حالات زندگی دنیا و حتی عالم پس از مرگ نیز شامل مخلوقاتش می‌شود از جمله زمانی که مؤمن را در قبر گذارند و سر قبر را بپوشانند و دوستان و رفیقان برگردند و او را در کنج لحد تنها گذارند، حضرت حق از روى لطف و رحمت به او خطاب کند: «بنده من در این تاریکى تنها ماندى و آنان که به خاطر خوشنودیشان معصیت مرا کردى و رضاى آنان را به رضاى من برگزیدى از تو جدا شدند و تو را تنها گذاشتند و رفتند، امروز تو را به رحمت واسعه خود بنوازم چنانکه خلایق تعجب کنند. پس به فرشتگان خطاب شود: اى فرشتگان من ! بنده ام غریب و بى کس و بى یاور و دور از وطن است اکنون در این لحد مهمان من است، بروید او را یارى کنید و درى از بهشت به رویش بگشایید و انواع ریاحین و طعام نزدش حاضر کنید و پس از آن او را به من واگذارید که مونس او تا قیامت خواهم بود.»

مهربانی امام رضا(ع) عالمگیر است
دکتر میرباقری، مهربانی خدا را متجلی در وجود معصومین(ع) بر می‌شمارد، اما این صفت در سیره رضوی چگونه تبیین شده است؟ این استاد دانشگاه در این زمینه تصریح می‌کند: مهربانی، نخستین خصلت نیکویی است که همه معصومین(ع) بر آن آراسته شده اند؛ اما مهربانی امام رضا(ع) شهرتی ویژه دارد و همه ما آن امام همام را به رأفت و محبت بی‌‌انتها می‌شناسیم.
وی ادامه می‌دهد: امام رضا(ع) در زمان حیات مبارک خویش کانون مهر و عاطفه نسبت به مردم و مظهر عشق و محبت نسبت به آنها بودند و این مهربانی در تک تک زوایای زندگی و برخورد ایشان با آحاد مردم جامعه آن روز به روشنی مشهود است.
دکتر میرباقری تصریح می‌کند: همنشینی و همسفره شدن امام هشتم(ع) با خادمان، غلامان و فقرا نشانه مهمی بر این خصلت نیکو در حضرت است و ایشان افراد زیردست جامعه را بیش از دیگران بر محبت و مهربانی مقدم می‌شمردند.
این استاد اخلاق و معارف اسلامی با اشاره به یکی از روایات در باب مهربانی ثامن الحجج(ع) اظهارمی دارد: ابن شهر آشوب روایتی را از موسی بن سیار مطرح کرده که دلیل روشنی بر محبت حضرت است. موسی بن سیار در این روایتی می‌گوید: من با حضرت امام رضا(ع) بودم و با آن حضرت به شهر توس نزدیک شده بودیم که صدای فغانی را شنیدیم در پس صدا رفتیم ناگاه به جنازه‌ای برخوردیم چون نگاهم به جنازه افتاد دیدم آقایم پا از رکاب خالی کرد و از اسب پیاده شد و نزدیک جنازه رفت و او را بلند کرد پس خود را به آن چسبانید آن‌گونه که بره خود را به مادر می‌چسباند آنگاه رو به من فرمود: «ای موسی بن سیار هر کس مشایعت کند جنازه دوستی از دوستان ما را، از گناهان خود بیرون می‌شود مانند روزی که از مادر متولد شده که هیچ گناهی بر او نیست.» چون جنازه را نزدیک قبر بر زمین نهادند آقای خود امام رضا (ع) را دیدم که به طرف میت رفت و مردم را کنار کرد تا خود را به جنازه رسانید پس دست خود را به سینه او نهاد و فرمود:«‌ای فلان بن فلان، بشارت تو را به بهشت بعد از این ساعت دیگر وحشت و ترسی برای تو نیست.» من عرض کردم فدای تو شوم آیا این میت را میشناسی و حال آنکه به خدا سوگند این سرزمین را تا به حال ندیده و نیامده بودید؟! فرمود:«ای موسی آیا می‌دانی که اعمال شیعیان ما در هر صبح شام بر ما امامان عرضه می‌شود؟ پس اگر تقصیری در اعمال ایشان دیدیم از خدا می‌خواهیم که او را عفو کند و اگر کار خوب از او دیدیم از خدا برای او پاداش نیکو در خواست می‌کنیم.»
دکتر میرباقری با بیان اینکه امام هشتم(ع) در این دوره یعنی با گذشت سالیان دراز از شهادتشان همچنان با ما مهربان هستند، تصریح می‌کند: همه حضرت را به نام امام الرئوف خطاب می‌کنیم چنان‌که در زیارتنامه ایشان نیز می‌خوانیم «السلام علی الامام الرؤوف» براستی این لقبی است که از سوی پروردگار درباره آن بزرگوار عنایت شده است.

نیاز امروز جامعه، مهربانی است
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم مهربانی حضرت رضا(ع) را به عنوان الگو در جامعه امروز منتشر کنیم، اظهار می‌دارد: همه ما می‌دانیم پیشرفتهای تکنولوژی و شلوغی‌های زندگی روزمره تأثیر انکار ناپذیری بر سردی روابط اجتماعی وارد کرده و این در حالی است که امام رضا(ع) در تعاملات روزمره خویش هرگز به تغییر و دگرگونی وقایع روزگارشان توجه نداشتند و فقط آداب و شرایط زندگی دینی و الهی را در میان مردم جامعه منتشر می‌کردند.
وی تصریح می‌کند: نیاز همه مردم جامعه امروز مهربانی و محبت است، به هم عشق بورزیم و یکدیگر را دوست بداریم، در همه شرایط از احوال هم غافل نمانیم تا اطرافیان ما در عطش محبت ملول و پژمرده نشوند.
این استاد دانشگاه تأکید می‌کند، مهربانی ما هزینه مادی ندارد، بلکه هزینه آن تأسی به سیره ثامن الحجج(ع) است و اینکه بدانیم ایشان هرگز حق همنشین خویش را نادیده نمی‌گرفتند و با همه به نرمی و فروتنی رفتار می‌کردند. آن حضرت با دوست و دشمن محترمانه سخن می‌گفتند و همین مشی ایشان در مناظرات نیز موجب شد تا بسیاری از پیروان سایر ادیان و مذاهب به دین اسلام و آیین بلند تشیع گرایش پیدا کنند، پس در این روزهای آغازین سال نو سعی کنیم مهربانی‌هایمان را به یکدیگر عرضه کنیم تا از محبان حقیقی حضرت رضا(ع) باشیم. ان شاءا...

منبع:قدس

211008