سردار! پیروزی انقلاب اسلامی ایران و سرنگونی رژیم منحوس پهلوی را می‌توان از مناظر مختلفی بررسی و تحلیل کرد. در این گفت‌و‌گو قصد داریم نگاه‌مان را متمرکز بر نقش هیئات مذهبی در پیروزی انقلاب کنیم. شما این نقش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هیات‌های مذهبی هسته‌های مردمی هستند که حیات دین را در جامعه تداوم می‌بخشند. باید توجه داشت که در زمان رژیم پهلوی دو پایگاه برای دین وجود داشت؛ مساجد و هیئات مذهبی. رژیم پهلوی مساجد را به طور مستقیم و جدی کنترل می‌کرد، چون مساجد مکان‌هایی بودند که نیروهای رژیم نشانی آن را داشتند. البته در مساجد فعالیت‌های دینی و انقلابی مهمی انجام می‌شد. من هم در دوران جوانی و دانشجویی‌ام، بیشترین فعالیت انقلابی خود را در خدمت مقام معظم رهبری در مساجد انجام می‌دادم، اما به هر حال مسجد تابلو و نشانی داشت و شدیدا مورد نطارت قرار می‌گرفت، اما هیات‌های مذهبی به این دلیل که مکان مشخصی نداشتند، کمتر قابل پیگیری توسط نیروهای رژیم بود.

منظورتان هیئات‌های سیار و کوچکی است که محل تجمع مومنان و فعالیت‌های ضد طاغوت می‌شد. درست است؟

بله. هر خانواده، صنف و گروهی با هر دلیلی که با گروه دیگری تعامل داشت، تلاش می‌کرد تا جلسه قرآن و روضه تشکیل دهد. در این جلسات که با سادگی برگزار می‌شد، سعی می‌کردند روحانی را دعوت کنند تا تفسیر قرآن را هم یاد بگیرند. این هیات‌های مذهبی که هر شب در خانه یکی از اعضا برگزار می‌شد، محور بسیاری از فعالیت‌های ضد طاغوت بود و البته باعث افزایش معارف شرکت کنندگان می‌شد. این گونه هسته‌های مردمی می‌توانستند مطالب دینی را دور از چشم مزاحمین حکومتی و مخالفین دین پیگیری کرده و دانش دینی را به افراد و نسل‌های بعد منتقل می‌کردند. چون در هیات‌ها رسم بود که افراد، فرزندان خود را هم می‌آوردند. به این ترتیب کودکان و نوجوانان در صف بزرگتر‌ها قرآن را تلاوت می‌کردند، برای آن‌ها مسابقات قرآنی برگزار می‌شد و آن‌ها هم مانند سایر افراد به سینه زنی و عزاداری می‌پرداختند. این موارد معنی دقیق هیات است که هر گروهی از مردم، خود و فرزندانشان را نسبت به دین بی‌مسئولیت ندانند و با هر مقدار دانش دینی دور هم جمع می‌شدند و بدون هرگونه تکلفی به تعلیم و تعلم دین می‌پرداختند.

پس هیات‌ها زمینه‌ای فراهم می‌کردند تا تمام افراد جامعه در پرتو تعالیم دینی قرار گرفتند. این اوضاع در زمان پهلوی اول به چه شکلی بود؟

پهلوی اول تمام روحانیون را ممنوع المنبر کرد و لباس روحانیت را برید و به آن توهین کرد. البته با وجود اینکه مسجد‌ها را تعطیل کرد و اجازه اجتماع به مردم نمی‌داد، باز هم هیات‌های خانگی برپا بود. درواقع مقاومت در برابر رضاشاه در داخل هیات‌ها ادامه پیدا کرد.

در زمان پهلوی دوم چطور؟ 

در زمان او هم با وجود اینکه مساجد برقرار بود، اما باز هم حرف زدن راجع به اسرائیل، ظلم و انقلاب ممنوع بود. در آن زمان این مطالب در هیات‌ها به طور مستقیم و یا در حاشیه مطرح می‌شد و اعلامیه‌ها از همین طریق در بین مردم انتشار پیدا می‌کرد. البته در هیات‌ها اینگونه نبود که همه افراد متدین و انقلابی باشند. در واقع چون مبنای تشکیل هیات، آشنایی و نسبت‌های دوستی یا فامیلی بود، افراد با آگاهی‌های دینی متفاوت در کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند و موجب تقویت یکدیگر می‌شدند. در مجموع می‌توان گفت زمینه‌های قیام پانزده خرداد را هیات‌ها فراهم کردند. بعد از آن هم تداوم هیات‌ها بود که به تدریج امام خمینی (ره) را به جامعه معرفی کرد و مطالب ایشان را به گوش مردم رسانید. وقتی پرده‌های امنیتی طاغوت پاره شد و نام و حرف امام عمومی شد، همه هیات‌ها آن را درک کردند و پذیرفتند.

بعد از انقلاب کارکرد هیات‌ها چگونه شد؟ آیا در حفظ و نگهداری انقلاب نیز موفق بوده‌اند؟ 

مردم هیات‌ها را‌‌ رها نکردند. امروز هم در هر شهری هیات‌های متنوع و بزرگی برگزار می‌شود. درواقع هسته‌های مردمی که بر مبنای ریشه‌های منطقه‌ای، شغلی، دوستی یا همکاری شکل گرفته همچنان ادامه دارد و بدون تردید نقش بسیار موثری در حفط این نظام مقدس داشته‌اند.

فرق هیات‌های انقلابی امروز را با گذشته در چه می‌دانید؟

امام خمینی (ره) واژه‌های دینی را با معنای حقیقی تعریف کرد و آن‌ها را با معرفت عمیق و ناب اسلامی مطرح کرد. این مفاهیم در هیات‌ها مطرح شد و رشد پیدا کرد. به طوری که هیات‌های امروز، هیات‌های طراز اسلام ناب هستند. درحالیکه هیات‌های گذشته این گونه نبودند، بلکه آن مقداری که در آن دوره با اسلام آشنایی داشتند فعالیت می‌کردند. به عبارت دیگر، هیات‌های ما با انقلاب خود را تطبیق دادند.

یکی از بزرگان تعریف می‌کرد که به یکی از مناطق سنی نشین سفر کرده بودم و به سفارش امام صادق (ع) در مراسم نماز جماعت آن‌ها شرکت کردم. در آنجا متوجه اشکالاتی شدم و به امام جماعت یادآوری کردم و از او خواستم این موارد را برطرف کند. او شروع به درد دل کرد و گفت: «شما شیعیان، امام حسین (ع) را دارید و برای او مجلس می‌گیرید. در این مجلس فرصت دارید تا مسائل دینی و قرآنی را مطرح کنید و روضه امام (ع) را بخوانید. یعنی مردم به عشق امام حسین (ع) جمع می‌شوند و احکام دین را یاد می‌گیرند. ولی ما اهل سنت مجلس امام حسین (ع) نداریم و نمی‌توانیم مردم را جمع کنیم. چون هر کسی بلافاصله بعد از نماز، مسجد را ترک می‌کند. پس فرصت ارائه احکام وجود ندارد.»

به این صورت است که امام فرمود محرم و صفر، اسلام را زنده نگه داشته است. چون محرم و صفر یعنی نهضت امام حسین (ع) از آغاز تا پایان. یعنی از روزی که امام (ع) به همراه خانواده از مدینه خارج شد تا زمانی که به شهادت رسید و خانواده حضرت به مدینه بازگشت. این مسیر است که اسلام را زنده نگه داشته است. پیغمبر اکرم (ص) می‌فرماید: «حسین منی و انا من حسین؛ حسین از من است و من از حسین هستم.» اینکه «حسین از من است» به معنی نسبت نسل هاست که امام حسین (ع) نوه پیغمبر اکرم (ص) است. اما «من از حسینم» چه معنایی دارد؟ یعنی حسین با محرم و صفری که می‌سازد باعث می‌شود اسلام ناب ونام محمد (ص) زنده بماند. یعنی شیعه، سنی، حنفی و سایر فرقه‌ها و مذاهب به دلیل قیام امام حسین (ع) دین اسلام را دارند.

***

دعوت رییس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در راهپیمایی 22بهمن

راهپیمایی امسال پرشور‌تر از سال‌های قبل برگزار خواهد شد

سردار سرلشکر حسن فیروزآبادی، رییس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، ضمن دعوت از مردم شریف ایران اسلامی و تمام هیئتی‌های کشور در راهپیمایی ۲۲ بهمن گفت: «در بزرگداشت و راهپیمایی ۲۲ بهمن ماه همه مردم شرکت می‌کنند، مگر اینکه کسی گرفتار باشد یا به دلیل بیماری توان حضور در راهپیمایی را نداشته باشد. یعنی تنها افراد بیمار و اسیر در این مراسم حاضر نمی‌شوند.» سرلشکر فیروزآبادی، حضور پرشور مردم در این راهپیمایی را رمز اقتدار ملی ایران و قدرت ایستادگی نظام مقدس جمهوری اسلامی در برابر امریکا و استکبار جهانی دانست و یادآوری کرد: «اقتدار نیروهای مسلح هم از همین اقتدار مردمی مایه گرفته و حمایت می‌شود.»

وی تاکید کرد: «به طور قطع مراسم ۲۲ بهمن امسال قوی‌تر از همه سال‌ها برگزار خواهد شد و علاوه بر شرکت کنندگان سال‌های قبل، افراد جدیدی در آن حضور خواهند داشت.»

وی شرکت کنندگان جدید راهپیمایی امسال را در دو گروه دسته بندی کرده و افزود: «یک گروه افرادی هستند که به تازگی متولد شده‌اند و به سنی از بلوغ رسیده‌اند تا در این راهپیمایی حاضر شوند. گروه دیگر شامل افرادی می‌شود که تا به حال از لحاظ اعتقادی متولد نشده بودند و امسال به انقلاب و ارزش‌ها ایمان آورده و در گروه شرکت کنندگان ۲۲ بهمن قرار می‌گیرند.»

رییس ستاد کل نیروهای مسلح ادامه داد: «این اتفاق در تمام راهپیمایی‌ها و انتخابات اتفاق می‌افتد و هر بار گروه جدیدی به جمع مردم انقلابی اضافه می‌شود و این خصلت انقلاب اسلامی است که همواره در حال رویش است.»