براى مدح و ذمّ اين و آن مينديش و تنها متوجه رضاى حضرت بارى تعالى باش كه معيار رستگارى و سعادت ، خشنودى خداوند است.
عقیق:لقمان حكيم براى اينكه فرزند خود را از توقع مدح و تمجيد مردم رهايى
بخشد و ضمير او را از اين انديشه ناشدنى خالى كند، در وصيت خود به وى
فرمود:لا تعلق قلبك برضا الناس ومدحهم و ذمهم فان ذلك لا يحصل و لو بالغ
بالانسان فى تحصيله بغاية قدرته ؛(1) ((دلبسته به رضاى مردم و مدح و ذم
آنان مباش كه اين نتيجه حاصل نمى شود، هر قدر هم آدمى در تحصيل آن بكوشد و
نهايت درجه قدرت خويش را در تحقق بخشيدن به آن اعمال نمايد.))
فرزند به لقمان گفت : معناى كلام شماچيست ؟ دوست دارم براى آن مثال يا عملى را به من ارائه نمايى .
پدر و پسر ازمنزل خارج شدند و درازگوشى را با خود آوردند. لقمان سوار شد و
پسر پياده پشت سرش حركت مى كرد. چند نفر رهگذر به لقمان و فرزندش برخورد
نمودند. گفتند: اين مرد قسى القلب و كم عاطفه را ببين كه خود سوار شده و
بچه خويش را پياده از پى خود مى برد. لقمان به فرزند گفت : سخن اينان را
شنيدى كه سوار بودن من و پياده بودن تو رابد، تلقى نمودند؟به فرزند خود گفت
: ((تو سوار شو و من پياده مى آيم .))
پسر سوار شد و لقمان پياده به راه افتاد. طولى نكشيد كه عده اى رهگذر
رسيدند. گفتند: اين چه پدر بدى است و اين چه پسر بدى ! اما بدى پدر از اين
جهت است كه فرزند را خوب تربيت نكرده ، او سوار است و پدرپياده از پى اش مى
رود با آنكه پدر به احترام و سوار شدن شايسته تر است . پدر اين پسر را عاق
نموده و هر دو در كار خود بد كرده اند.
لقمان گفت : سخن اينان راشنيدى ؟
گفت : بلى !
فرمود: اينك هر دو نفر سوار مى شويم .
سوار شدند. گروه ديگرى رسيدند، گفتند: در دل اين دو، رحمت و مودت نيست .
اين هر دو سوار شده اند، پشت حيوان را قطع مى كنند و فوق طاقتش بر حيوان
تحميل نموده اند.
لقمان به فرزند خود فرمود: شنيدى؟
عرض كرد: بلى!
فرمود: اينك مركب را خالى مى بريم و خودمان پياده راه را طى مى كنيم .
عده اى گذر كردند و گفتند: اين عجيب است كه خودشان پياده مى روند و مركب را خالى رها كرده اند و هر دو را در اين كارمذمت نمودند.
فقال لولده ترى فى تحصيل رضاهم حيلة لمحتال؛(2)
دراين موقع لقمان به فرزندش فرمود: آيا براى انسان با تدبير به منظور جلب رضاى مردم ،محلى براى اعمال حيله و تدبير باقى است؟
پس توجه خود را از آنان قطع نما و درانديشه رضاى خداوند باش !
لقمان حكيم با يك عمل ساده به فرزند خود فهماند كه نمى توان با رفتار خويش
، رضايت خاطر مردم را جلب نمود، هر طور كه قدم بردارى ، سخنى مى گويند.
بنابراين براى مدح و ذمّ اين و آن مينديش و تنها متوجه رضاى حضرت بارى
تعالى باش كه معيار رستگارى و سعادت ، خشنودى خداوند است .(3)
پی نوشت ها:
1-( بحارالانوار، ج 13، ص 433)
2-( همان )
3-( شرح و تفسير دعاى مكارم الاخلاق ، ج 3)
منبع:جام
211008
