خبرگزاری حوزه در سالروز شهادت جانسوز امام سجاد‌(ع) مختصری از شرح حال چند تن از یاران امام چهارم را منتشر کرده است.

بصیر العلما

الف- سعيد بن جبير، يكى از اين تابعين بود كه روح ايمان را از امام‏ زين العابدين‏(ع) بر گرفته بود. او در عبادت و جهاد سر مشق بود و به "بصير العلماء" شهرت داشت. تمام قرآن‏ را در دو ركعت مى‏ خواند و آوازه علم و دانش او در ميان دانشمندان چنان بود كه مى‏ گفتند: بر روى‏ زمين كسى نيست جز آنكه به دانش سعيد بن جبير نيازمند است. (1)

شهادت سعید

سعيد بن جبیر به دست طاغوت عراق، «حجاج»، به شهادت رسيد. امام صادق(ع) درباره او فرمود:

"سعيد بن جبير به على بن الحسين اقتدا مى‏ كرد و آن حضرت هم او رامى ‏ستود. علّت اينكه حجاج او را كشت نيز همين بود. سعيد مردى راست‏ كردار بود". (2)

از متن گفتگوى پر شورى كه ميان او و جلاّد فرومايه بنى‏ اميّه رد وبدل‏ شده، مى‏ توان به اوج استقامت و پايدارى اين دانشمند ربّانى پى برد. گفته‏ اند چون او را نزد حجاج بن يوسف ثقفى بردند، حجاج به او گفت: تو شقى بن كسير هستى.

سعيد پاسخ داد: مادرم مرا بهتر مى ‏شناسد او مرا سعيد بن جبير نام نهاد.

حجاج از وى پرسيد دوست دارى چگونه‏ كشته شوى؟ سعيد پاسخ داد: تو خود انتخاب كن. حجاج گفت: چرا؟ سعيد پاسخ داد: چون مرا به هر روشى كه بكشى، تو را در روز قيامت به‏ همان شيوه به قتل مى‏ رسانم.

چهل سال نماز صبح با وضوی نماز شب

ب- ابو اسحاق عمر بن عبداللَّه سبيعى همدانى از ياران مورد اعتماد امام‏ سجاد(ع) بود. وى در عبادت به مرتبت ه‏اى رسيده بود كه درباره ‏اش مى‏ گفتند در آن روزگار عابدتر از وى كسى نبود، چرا كه هر شب يك بار قرآن را ختم مى ‏كرد و چهل سال نماز صبح را با وضوى نماز شب به جاى مى‏ آورد. او محدّث بود و در نزد عام و خاص هيچ كس در نقل روايت از او موثّق‏ تر به شمار نمى‏ آمد.(3)

هدایت زهری ازسوی امام سجاد(ع)

ج- "زهرى" در دربار امويّان كار مى ‏كرد. روزى مردى را مجازات‏ كرد و آن مرد هنگام مجازات جان سپرد. اين امر موجب ترس و وحشت ‏او شد و در نتيجه از دربار گريخت. و براى مدت نُه سال در يكى از غارها اعتكاف گزيد. امام سجّاد(ع) در سفر خود به حج، در ميان راه او را ديدبه وى گفت:

"من بر تو از يأست بيش از گناهت مى‏ ترسم. ديه‏ اى براى خانواده مقتول بفرست و خود به سوى خانواده ‏ات روانه شو. در پى دينت باش".

زهرى گفت: سرورم مشكل مراحل كردى. خدا خود آگاه‌تر است كه‏ رسالت خويش را در كجا قرار دهد.

زهرى به خانه خود رفت و در شمار ياران امام على بن الحسين‏(ع) جاى گرفت. از اين رو يكى از بنى‏ مروان به طعنه به او مى‏ گفت: زهرى،«پيامبرت»، يعنى امام سجاد چه مى‏ كند؟!(4)

از اين روايت مى‏ توان پى برد كه خداوند چه گونه مردم را به وسيله ‏امام هدايت مى‏ كند تا آنجا كه كارگزار بنى اميّه و يكى از بزرگترين‏ و مشهورترين علما در نزد فرقه‏ هاى اسلامى همچون زهرى را به راه ‏راست رهبرى مى‏ نمايد.

داناترین فرد به آثار گذشتگان

د- سعيد بن مسيب بن حزن، از تابعين بزرگى بود كه به دست اميرمؤمنان تربيّت شده بود و در خط اهل بيت (ع) جاى داشت و جزو اصحاب برگزيده امام سجّاد بود. آن‏ حضرت درباره وى فرموده است:

"سعيد بن مسيب داناترين مردم به آثار گذشتگان است".(5)

روزى، مردى به سعيد گفت: هيچ كس را از فلان فرد پرهيز كارتر نديدم. سعيد گفت: آيا على بن الحسين را ديده‏ اى؟ مرد گفت: نه. سعيد گفت: من هيچ كس را از او پرهيزگارتر نديدم. (6)

علاوه بر اينها گروه بسيارى از علماى بزرگ اسلام نيز بوده‏ اند كه درس‏ زهد و تقوا و تفسير و حكمت و فقه را از محضر امام سجّاد(ع) ‏فراگرفتند. شيخ مفيد در اين باره مى گويد: فقها از آن‏ حضرت، دانشهاى‏ بسيارى فراگرفتند و مواعظ و دعاها و فضايل قرآن و حلال و حرام را از آن‏ حضرت ياد گرفته، و حفظ كردند.

ابن شهرآشوب گويد: كمتر كتابى در زهد و موعظه يافت مى‏ شود كه درآن از قول امام زين العابدين‌(ع) روايتى نقل نشده باشد. (7)

احترام امام سجاد به طلاب

امام سجّاد(ع) به طلاب علم كه در مدينه به ديدارش مى ‏آمدند، بسيار احترام مى ‏گذاشت و اين امر را سفارش رسول خدا(ص) مى‏ دانست. دانشمندان پيش از آنكه از علم و معرفت آن‏حضرت بر خوردار گردند از رفتار ايشان، هدايت و پرهيزكارى را الهام مى‏ گرفتند.

پی نوشت ها:

1_(عوالم العلوم، ج‏18، ص‏280.)

2_( همان مأخذ، ص‏182.)

3_(عوالم العلوم، ج‏18، ص‏281.)

4_( عوالم العلوم، ج‏18، ص‏282.)

5_(بحار الانوار، ج‏46، ص‏133.)

6_(في رحاب أئمّة اهل البيت، ج‏3، ص‏196.)

7_(في رحاب أئمّة اهل البيت، ج‏3، ص‏196.)

منبع:حوزه