عقیق: مساجد در استان بوشهر قدمتی تاریخی دارند و احداث برخی از آنها بیش از چند قرن پیش برمی گردد. شهرت برخی مساجد بوشهر به گونه ای است که بخش مهمی از تاریخ این دیار هستند و حتی از آنها به عنوان یک آثار باستانی و محلی برای بازدید گردشگران و توریست ها در طول سال هستند.

مسجد حسن بصری بندر سیراف

شهر تاریخی بندر سیراف جاذبه های گردشگری زیادی در دل خود جای داده است که یکی از این آثار تاریخی مسجد حسن بصری است که بسیار کهن بوده و قدمت آن به سده هفتم هجری قمری باز می گردد. مسجد حسن بصری که از بناهای مربوط به دوران ایلخانیان می باشد بر روی تپه ای واقع شده است که به گلزار شهدای بندر سیراف کاملا مشرف می باشد.

بر اساس تحقیقات انجام شده بنای مسجد حسن بصری روی ویرانه های باقی مانده از یک دژ ساسانی بنا گردیده است. از آنجایی که این مسجد از ارزش تاریخی بسیار بالایی برخوردار می باشد در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بندر سیراف

سیراف یا صیراف که البته به نام بندر طاهری نیز شناخته می شود، نام بندری در جوار خلیج فارس و از توابع کنگان در استان بوشهر می باشد. در روزگاران قدیم این بندر از رونق و عظمت بسیار بالایی برخوردار بوده است. با حمله اعراب و تسلط اسلام بر این ناحیه نام آن به طاهری تغییر کرده است. مدت‌ها به این نام جدید ملقب بوده تا آنکه در سال ۸۷ مجددا آن را سیراف نامیدند.

دکتر داوید وایت هوس رئیس هیئت حفاری مشترک ایران و انگلیس که تخصص در اثار اسلامی دارد این بنا را از بناهای عهد ایلخانان می دانند. گفتنی است این مسجد بر روی ویرانه‌های یک دژ ساسانی بنا شده است.

دیوارهای چهار گوش سنگی از صخره های طبیعی ، دور تادور این مسجد را فرا گرفته است و بنای آن با ملاط و گچ و ساروج ساخته شده بوده است.در زیر این مسجد آثار زیر زمین ها و آب انبارها و شاید طویله و اصطبلی که خراب شده پیداست.

خود مسجد در طبقه دوم و سوم قرار گرفته بوده است و گذشته از اینکه به عنوان مسجد از آن استفاده شده احتمالا مدرسه طلاب علوم دینی هم بوده است. این مسجد چشم انداز های زیبایی دارد که مشرف به دریا و لنگرگاه کشتی‌ها بوده و مسلما به هنگام آبادی محلی زیبا و درخور توجه بوده است که هم در آنجا نماز برگذار کنند و هم درس بخوانند و هم شهر زیبای سیراف آن‌روزی را تماشا کنند.

مقابر اسلامی با سنگ قبرهای بزرگ

در اطراف مسجد مقابر اسلامی با سنگ قبرهای بزرگ که اغلب شکسته است و از سنگهای شنی و سیلیسی تراشیده و حکاکی شده وجود دارد. این قبور مربوط به زمانهای مختلف دوره اسلامی است که سنگ قبر آنها مانند صندوقچه‌ای وارونه روی آنها قرار گرفته است نوشته این سنگ قبرها عموما خط کوفی است و بین قرن چهار تا نهم هجری است.

از این مسجد فقط یک سر در باقیمانده که باسنگ تراش و گچ بری و اجری کاری نسبتا ظریف ساخته شده و آنچه که معرف ذوق و سلیقه هنرمند سنگ کار و گچ بر و سازنده آن است. بدنه سردری که برپا ایستاده و فرو نریخته است در ظلع جنوبی چهارطاق با رواقی است که اکنون بقیه اضلاع آن ویران گردیده است در انتهای شرقی این طبقه که دنباله حیاط مسجد است اتاقی از سنگ و ساروج با دو مناره ویران شده و ته ستونهای برج مانند آن باقیمانده است.

در سفر به شهر سیراف بازدید از سایر جاذبه های تاریخی این شهر نظیر گور سیبویه و دخمه های بندر سیراف را نیز از دست ندهید.

منبع:حوزه