عقیق: ۲۲ اسفندماه در تقویم ما به روز پاسداشت شهدا موسوم شده است. فهم چیستی شهادت و مراتب آن موضوعی است که ما را در نیل و دستیابی به آن مدد می‌رساند. در ادامه سخنان رهبری معظم آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای را در این باره می‌خوانیم.
شهید برای مرزهای عقیده و ارزش می‌جنگد
مفهوم شهادت را بایستی ما درست درک کنیم. درباره مفهوم شهادت [باید درک کرد که] شهادت فقط قربانیِ جنگ شدن نیست، خب در دنیا کسان زیادی هستند که در جنگ‌های کشورهایشان شرکت می‌کنند و کشته می‌شوند، بسیاری از آن‌ها هم مثلاً برای دفاع از مرزهای جغرافیایی کشورشان، به عنوان یک انسان میهن‌دوست و میهن‌پرست این کار را می‌کنند ـ البتّه بعضی مزدورند امّا عدّه‌ای هم به این عنوان [کشته می‌شوند] ـ شهید ما این جوری نیست، مسأله رزمنده ما که وارد میدان جنگ می‌شود و حالا یا [کارش] به شهادت یا به جانبازی منتهی می‌شود یا نمی‌شود، فقط دفاع از مرز جغرافیایی نیست، او در دفاع از مرزهای عقیده، مرزهای اخلاق، مرزهای دین، مرزهای فرهنگ، مرزهای هویّت، در دفاع از این مرزهای مهمّ معنوی وارد می‌شود، البتّه دفاع از مرزهای جغرافیایی کشور هم چیز باارزشی است و ارزش محسوب می‌شود، امّا آن کجا و توأم شدن آن معنا با این معانی مهم و والای دیگر کجا! [مسأله] شهدای ما این است.
شهدا، کسانی که با خدا معامله کردند
از این بالاتر اگر بخواهیم به مسأله شهادت نگاه کنیم، شهید ما در واقع مصداق و مظهرِ «اِنَّ اللهَ اشتَریٰ مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّة» است، یعنی جان خودش را دارد با خدا معامله میکند، شهید این است. یا آن آیه شریفه «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضیٰ نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِر»، اینها با عهد خود، پیمان خود، با خدای متعال صادقانه رفتار کردند، شهید این است، یعنی [این] پیمان بستن با خدا است، معامله کردن با خدا است، لذا شما می‌بینید که رزمنده در میدان جهاد فی‌سبیل‌الله با رزمنده‌های متعارف دنیا فرق دارد. در میدان جنگ آن کسانی از شماها که بودید و آن وقت دیدید، حتماً مشاهده کردید، بعضی‌ها هم در کتاب‌ها خوانده‌اید که رزمنده مؤمن در دوره‌ی دفاع مقدّس، همچنین در برخی از خطوط دفاعی دیگر مثل دفاع از حرم یا امثال اینها، وقتی که در حال مجاهدت در میدان جنگ است، اخلاصش بیشتر از حالت معمولی است، توکّلش بیشتر است، تواضعش بیشتر است، مراقبتش از حدود الهی بیشتر است. (۱۴۰۰/۰۸/۳۰)
شهادت موجب ایجاد نور در عالم است
شهید وقتی که به شهادت می‌رسد به معنای واقعی کلمه نورانیّتی ایجاد میکند، در کلّ جامعه هم نورانیّت ایجاد میکند، [البتّه] در خانواده هم نورانیّت ایجاد میکند، در اشخاص هم نورانیّت ایجاد میکند، آنهایی که بفهمند. یک نفر با داشتن همسر، مادر، فرزند، زندگی راحت، بلند شود برود جانش را کف دستش بگیرد و برای احساس تکلیف و وظیفه جانش را بدهد، خیلی کار بزرگی است. ماها حرفش را می‌زنیم، اینها عملش را انجام دادند. کارشان خیلی باارزش است.(۱۳۹۷/۱۲/۲۲)
شهید در این دنیا هم حقایق را می‌بیند
مسأله شهدا را باید خیلی جدّی گرفت. ما برای شهدا همان ارزش‌هایی را باید قائل باشیم که خدای متعال برای اینها قائل است که [فرمود]: یُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللهِ فَیَقتُلونَ وَ یُقتَلونَ وَعداً عَلَیهِ حَقًّا فِی التّوریٰةِ وَ الاِنجیل وَالقُرآن، این کسانی که در راه خدا مجاهدت می‌کنند و جان خودشان را در کف دست می‌گیرند، هم دشمن کشتنشان، هم کشته‌شدنشان ارزش دارد، پیش خدای متعال وعده الهی بر رحمت به اینها است. حالا آن که جانش را در این راه از دست می‌دهد، در روایات داریم که هنوز از این نَشئه خارج نشده، علائم رحمت الهی را مشاهده میکند، یعنی در روایات دارد بمجرّد اینکه شهید از اسب می‌افتد ـ آن‌وقت با اسب می‌جنگیدند ـ هنوز به زمین نرسیده، وعده الهی را دریافت میکند، یعنی حتّی در این نشئه چشمش باز می‌شود و حقیقت را می‌بیند و رحمت الهی را، فضل الهی را به‌طور ملموس درک میکند و دریافت میکند، این ارزش شهدا است.
جمهوری اسلامی با شهدا باقی مانده است
اگر این شهادت‌ها نبود، اگر این فداکاری‌ها نبود، این نظام باقی نمی‌ماند، این نهال، مورد تهاجم طوفان‌های سخت بود. علّت اینکه این نظام باقی ماند و این نهال از بین نرفت و بحمدالله به این درخت تناور تبدیل شد، فداکاری‌ها و ایثارگری‌ها و شهادت‌طلبی‌ها و واردمیدان‌شدن‌ها بود، این را باید نگه داشت. دشمن را باید شناخت، کید دشمن را باید شناخت. (۱۳۹۵/۰۹/۱۵)
