۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۴ : ۱۷
برخی مشاهیر مدفون در حرم رضوی
طی سالیان دور بیش از 50 تن از مشاهیر مسلمان و شیعه کشورمان در حرم رضوی دفن شده‌اند.
عقیق:این 50
تن گزیده‌ای از اشخاصی هستند که در حرم رضوی به خاک سپرده شده‌اند و طی
این گزارش و گزارش‌های دیگر به معرفی آنان می‌پردازیم.
این افراد محبان اهل بیت(س) و عالمان برجسته عصر خود نیز به شمار می‌رفتند، کسانی که خواستند حیات ابدی‌شان همچون زندگی دنیایی‌شان در کنار حضرت ثامن‌الحجج(ع)، امام رئوف شیعیان بگذرد.
علامه محمدتقی جعفری ( 1304-1377ه. ش) علوم حوزوی را در شهرهای تبریز، تهران، قم و نجف آموخت و از طریق مطالعه با دانش‌های رایج روزگار خود آشنا شد و به تالیف و تحقیق روی آورد. پس از 11 سال اقامت در نجف و تحمل سختی‌های فراوان در راه تحصیل علم و رسیدن به درجه اجتهاد، سال 1337 ه. ش به ایران بازگشت و در تهران اقامت گزید.
علامه جعفری حدود 50 سال به تعلیم و تربیت جامعه اشتغال داشت و بسیاری از پژوهشگران حوزه و دانشگاه از دروس ایشان استفاده کرده و نکته‌ها آموختند. از آثار وی ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه در 27 جلد، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی 15 جلد، انسان از دیدگاه قرآن، فلسفه و هدف زندگی، فلسفه زیبایی و هنر از دیدگاه قرآن است.
علامه شیخ حر عاملی (1033-1104 ه.ق) در یکی از روستاهای لبنان در ناحیه بقاع، در خانواده‌ای چشم به جهان گشود که به علم و فقاهت مشهور بودند و نسب آنان به حربن یزید ریاحی، از شهدای کربلا می‌رسید. شیخ حر عاملی نزد بزرگان خاندان آل حر که همه اهل علم و فقاهت بودند، دانش آموخت و 40 سال در کشورهای اسلامی به سفر پرداخت.
در حدود سال 1080 ه.ق ، همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی به مشهد آمد و به تدریس و تالیف آثار پربها پرداخت و شاگردانی را پروراند و به تعدادی از آنها از جمله علامه محمدباقر مجلسی اجازه روایت داد. مهمترین اثر ماندگار او در کنار آثار ارزشمند تعداد دیگر، کتاب وسایل الشیعه است که از کتب مرجع در احادیث شیعه به شمار می‌رود.
علامه سیدمحمدحسین حسینی تهرانی (1345-1416ه.ق) آموزش‌های ابتدایی و متوسطه را در رشته مکانیک به پایان رساند، سپس به تحصیل علوم الهی روی آورد و در شهرهای قم و نجف از محضر آیات عظام و استادان بزرگی بهره برد و به درجه اجتهاد رسید. در عرفان و سیر و سلوک معنوی نیز به درجات بالایی رسید.
وی پس از اتمام تحصیلات عالی، جهت ادای تکلیف و اقامه شعائر الهی به تهران بازگشت و در مسجد قائم (عج) خیابان سعدی به نشر احکام اسلامی و ارشاد مردم پرداخت و در سال 1400 ه. ق به مشهد مهاجرت کرد و مدت 15 سال به تدریس و تالیف مشغول بود. از آثار وی می‌توان به الله شناسی، امام‌شناسی، معادشناسی، مهر تابان، روح مجرد اشاره کرد.
آیت‌الله سیدحسین خادمی اصفهانی (1319-1404 ه.ق)، وی مقداری از علوم حوزوی را در اصفهان فرا گرفت، سپس به نجف رفت و نزد بزرگان حوزه نجف علم آموخت. در سال 1347 هجری قمری به اصفهان بازگشت و به تدریس دوره خارج فقه و اصول در مدرسه صدر اصفهان و اقامه جماعت مشغول شد، وی از سوی امام خمینی(ره)، نماینده رسیدگی به امور حوزه علمیه اصفهان شد و در کنار فعالیت‌های علمی و اجتماعی خود، کتاب‌هایی در مباحث فقهی و اصولی تالیف کرد.
آیت‌الله محمدمهدی خالص (1376-1343 ه.ق)، آیت‌الله خالص در کاظمین به دنیا آمد، در شهرهای نجف و سامرا از محضر علمای بزرگ علم آموخت و به درجه اجتهاد نائل شد. او مرد میدان سیاست بود و سال‌ها با نفوذ و حضور انگلیس در عراق مبارزه کرد. سال 1341 هجری قمری به دستور دولت استعماری انگلیس دستگیر و از عراق اخراج شد. در مراسم حج از سوی هیات‌های ایرانی که از طرف دولت ایران اعزام شده بودند، به ایران دعوت شد.
مرحوم خالصی مدنی در قم و اصفهان بود و سپس به مشهد آمد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. مجموعه مقالاتی با عنوان الحسام البتار فی جهاد الفکار که در زمینه ضرورت پیکار با اشغالگران انگلیسی نوشت و در روزنامه صدای اسلام به چاپ رسید از آثار و نگاشته‌های اوست.
آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای (1313-1406 ه.ق)، وی در نجف اشرف در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود و در کودکی به همراه خانواده به تبریز و مهاجرت کرد. پدرش مرحوم آیت‌الله حاج سیدحسین خامنه‌ای از علمای بزرگ تبریز بود. در شهرهای مشهد و نجف اشرف از محضر آیات عظام حاج آقا حسین قمی، میرزای نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و بزرگان دیگر دروس حوزوی را آموخت، پس از آن به مشهد بازگشت و با دختر مرحوم آیت الله حاج سیدهاشم نجف آبادی ازدواج کرد که رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت الله العظمی حاج سیدعلی خامنه‌ای و سه پسر دیگر و یک دختر ثمره این وصلت شدند.
وی سال‌ها در مشهد به تدریس فقه و اصول و اقامه جماعت در مسجد جامع گوهر شاد و مسجد صدیقی‌های بازار بزرگ مشغول بود و در دوران مبارزات فرزندانشان از رژیم ستم‌شاهی آزار و اذیت بسیاری متحمل شد.
حاج ملا هاشم خراسانی(1248-1352 ه.ق)، حاج ملا هاشم در مشهد متولد شد و پس از تحصیل دانش‌های دینی عصر خود، در شمار علمای بزرگ مشهد درآمد. به تدریس تحقیق و ترویج معارف دین روی آورد و کتاب‌های سودمندی از خود به یادگار گذاشت. کتاب منتخب التواریخ از آثار وی است. او بیشتر وقایع روزگار خود از جمله به توپ بسته شدن حرم مطهر رضوی توسط قوای روس را به تفصیل در این کتاب آورده است.
آیت‌الله محمدکاظم دامغانی (1316-1404ه.ق)،، وی در روستای شمس‌آباد دامغان به دنیا آمد، پس از فراگیری مبانی علوم دینی به مشهد آمد و علوم ادب و سطوح عالیه را نزد بزرگان حوزه مشهد آموخت و از وی اجازه اجتهاد و اجازه روایت دریافت کرد و از سال 1336 هجری قمری خود این دروس را تدریس می‌کرد، سجایای اخلاقی، صراحت و اجتناب از هرگونه تظاهر از مشخصه‌های برجسته روحی مرحوم آیت الله دامغانی بود.
آیت‌الله شیخ ابوالحسن شیرازی (1293-1379ه.ش)، آیت‌الله شیرازی، در کوهستان از توابع داراب استان فارس متولد شد، دروس حوزوی را در شهرهای داراب، اصطهبانات، شیراز و مشهد آموخت و پس از آن رهسپار نجف شد و از محضر استادان بزرگ حوزه نجف استفاده کرد و به درجه اجتهاد نایل شد. در سال 1340 به مشهد بازگشت و به تدریس و تربیت طلاب فاضل پرداخت، پس از پیروزی انقلاب اسلامی از طرف امام خمینی(ره) به عنوان اولین امام جمعه شهر مقدس مشهد منصوب شد، وی به کارهای فرهنگی وعلمی بسیار ارج می‌نهاد، از این رو مدرسه علمیه ولی عصر(عج) و موسسه اسلام شناسی بانوان را در مشهد تاسیس کرد.
آیت‌الله سیدعبدالله شیرازی(1371-1363ه.ش)، وی پس از آشنایی با مقدمات علوم اسلامی سال 1294 هجرس شمسی عازم نجف شد و در دروس آیات عظام، ضیاء الدین محمدحسین نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی شرکت کرد و خود به درجه اجتهاد رسید، پس از آن به مشهد آمد و در جریان کشف حجاب در کنار علمای دیگر نقش فعالی در فعالیت‌های علیه رژپم پهلوی داشت، پس از قیام مسجد گوهرشاد و بازداشت علما، وی نیز دستگیر و به تهران اعزام شد. در جریان نهضت انقلاب اسلامی سال 1357 نیز از رهبران نهضت در خراسان بود و هماهنگ با امام(ره) عمل کرد. از آثار و نگاشته‌های او کتاب القضا، مناسک حج، الامه فی الشیعه، پوشش زن از دیدگاه اسلام است.
آیت‌الله سید ابراهیم علم‌الهدی متوفی در سال 1378 ه.ش، وی از محضر استادانی چون حاج آقا حسین قمی، آیت‌الله خویی و خصوصا آیت‌الله میلانی که از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کرد، بهره‌مند شد. پس از هجرت آیت‌الله میلانی در سال 1333 به مشهد، آیت‌الله علم‌الهدی نیز به مشهد آمد و در شبستان گوهرشاد فقه و اصول نزد آیت‌الله میلانی آموخت. پس از ارتحال وی بیش از دو دهه در مدرسه امام صادق(ع) به تدریس اصول مبادرت ورزید و شاگردان برجسته‌ای را در مکتب خود پروراند. وی هیچ گاه سعی نمی‌کرد شاگردان خود را مقلد بار بیاورد و در طرح مسائل علمی و گشودن گره از معمای آنها از نبوغ خاصی برخوردار بود.
آیت‌الله حسین فقیه سبزواری، فرزند آیت‌الله میرزا موسی در شهر سامرا به دنیا آمد. سال 1318 هجری قمری همراه پدر به سبزوار رفت و مقداری از علوم دینی را در شهرهای سبزوار و مشهد آموخت و برای ادامه تحصیل به نجف رفت و اصول را نزد بزرگان حوزه سامرا و نجف فرا گرفت و از همه اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت کرد. سال 1347 به ایران بازگشت و در مشهد ساکن شد و به تدریس و اقامه نماز جماعت روی آورد.
وی خدمات اجتماعی و عمرانی کم نظیری انجام داد که احداث باغ رضوان در جوار حرم رضوی، واگذاری 2500 قطعه زمین در کوی طلاب به فضلای حوزه مشهد که فاقد مسکن بودند و بنا نهادن ده‌ها باب منزل مسکونی برای نیازمندان و چندین مسجد در محلات مختلف مشهد از خدمات ارزشمند وی است. «هدیه‌الانام» رساله علمی اوست و کتاب مناسک حج وی نیز به چاپ رسیده است.
منبع:ایسنا
این افراد محبان اهل بیت(س) و عالمان برجسته عصر خود نیز به شمار می‌رفتند، کسانی که خواستند حیات ابدی‌شان همچون زندگی دنیایی‌شان در کنار حضرت ثامن‌الحجج(ع)، امام رئوف شیعیان بگذرد.
علامه محمدتقی جعفری ( 1304-1377ه. ش) علوم حوزوی را در شهرهای تبریز، تهران، قم و نجف آموخت و از طریق مطالعه با دانش‌های رایج روزگار خود آشنا شد و به تالیف و تحقیق روی آورد. پس از 11 سال اقامت در نجف و تحمل سختی‌های فراوان در راه تحصیل علم و رسیدن به درجه اجتهاد، سال 1337 ه. ش به ایران بازگشت و در تهران اقامت گزید.
علامه جعفری حدود 50 سال به تعلیم و تربیت جامعه اشتغال داشت و بسیاری از پژوهشگران حوزه و دانشگاه از دروس ایشان استفاده کرده و نکته‌ها آموختند. از آثار وی ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه در 27 جلد، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی 15 جلد، انسان از دیدگاه قرآن، فلسفه و هدف زندگی، فلسفه زیبایی و هنر از دیدگاه قرآن است.
علامه شیخ حر عاملی (1033-1104 ه.ق) در یکی از روستاهای لبنان در ناحیه بقاع، در خانواده‌ای چشم به جهان گشود که به علم و فقاهت مشهور بودند و نسب آنان به حربن یزید ریاحی، از شهدای کربلا می‌رسید. شیخ حر عاملی نزد بزرگان خاندان آل حر که همه اهل علم و فقاهت بودند، دانش آموخت و 40 سال در کشورهای اسلامی به سفر پرداخت.
در حدود سال 1080 ه.ق ، همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی به مشهد آمد و به تدریس و تالیف آثار پربها پرداخت و شاگردانی را پروراند و به تعدادی از آنها از جمله علامه محمدباقر مجلسی اجازه روایت داد. مهمترین اثر ماندگار او در کنار آثار ارزشمند تعداد دیگر، کتاب وسایل الشیعه است که از کتب مرجع در احادیث شیعه به شمار می‌رود.
علامه سیدمحمدحسین حسینی تهرانی (1345-1416ه.ق) آموزش‌های ابتدایی و متوسطه را در رشته مکانیک به پایان رساند، سپس به تحصیل علوم الهی روی آورد و در شهرهای قم و نجف از محضر آیات عظام و استادان بزرگی بهره برد و به درجه اجتهاد رسید. در عرفان و سیر و سلوک معنوی نیز به درجات بالایی رسید.
وی پس از اتمام تحصیلات عالی، جهت ادای تکلیف و اقامه شعائر الهی به تهران بازگشت و در مسجد قائم (عج) خیابان سعدی به نشر احکام اسلامی و ارشاد مردم پرداخت و در سال 1400 ه. ق به مشهد مهاجرت کرد و مدت 15 سال به تدریس و تالیف مشغول بود. از آثار وی می‌توان به الله شناسی، امام‌شناسی، معادشناسی، مهر تابان، روح مجرد اشاره کرد.
آیت‌الله سیدحسین خادمی اصفهانی (1319-1404 ه.ق)، وی مقداری از علوم حوزوی را در اصفهان فرا گرفت، سپس به نجف رفت و نزد بزرگان حوزه نجف علم آموخت. در سال 1347 هجری قمری به اصفهان بازگشت و به تدریس دوره خارج فقه و اصول در مدرسه صدر اصفهان و اقامه جماعت مشغول شد، وی از سوی امام خمینی(ره)، نماینده رسیدگی به امور حوزه علمیه اصفهان شد و در کنار فعالیت‌های علمی و اجتماعی خود، کتاب‌هایی در مباحث فقهی و اصولی تالیف کرد.
آیت‌الله محمدمهدی خالص (1376-1343 ه.ق)، آیت‌الله خالص در کاظمین به دنیا آمد، در شهرهای نجف و سامرا از محضر علمای بزرگ علم آموخت و به درجه اجتهاد نائل شد. او مرد میدان سیاست بود و سال‌ها با نفوذ و حضور انگلیس در عراق مبارزه کرد. سال 1341 هجری قمری به دستور دولت استعماری انگلیس دستگیر و از عراق اخراج شد. در مراسم حج از سوی هیات‌های ایرانی که از طرف دولت ایران اعزام شده بودند، به ایران دعوت شد.
مرحوم خالصی مدنی در قم و اصفهان بود و سپس به مشهد آمد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. مجموعه مقالاتی با عنوان الحسام البتار فی جهاد الفکار که در زمینه ضرورت پیکار با اشغالگران انگلیسی نوشت و در روزنامه صدای اسلام به چاپ رسید از آثار و نگاشته‌های اوست.
آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای (1313-1406 ه.ق)، وی در نجف اشرف در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود و در کودکی به همراه خانواده به تبریز و مهاجرت کرد. پدرش مرحوم آیت‌الله حاج سیدحسین خامنه‌ای از علمای بزرگ تبریز بود. در شهرهای مشهد و نجف اشرف از محضر آیات عظام حاج آقا حسین قمی، میرزای نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و بزرگان دیگر دروس حوزوی را آموخت، پس از آن به مشهد بازگشت و با دختر مرحوم آیت الله حاج سیدهاشم نجف آبادی ازدواج کرد که رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت الله العظمی حاج سیدعلی خامنه‌ای و سه پسر دیگر و یک دختر ثمره این وصلت شدند.
وی سال‌ها در مشهد به تدریس فقه و اصول و اقامه جماعت در مسجد جامع گوهر شاد و مسجد صدیقی‌های بازار بزرگ مشغول بود و در دوران مبارزات فرزندانشان از رژیم ستم‌شاهی آزار و اذیت بسیاری متحمل شد.
حاج ملا هاشم خراسانی(1248-1352 ه.ق)، حاج ملا هاشم در مشهد متولد شد و پس از تحصیل دانش‌های دینی عصر خود، در شمار علمای بزرگ مشهد درآمد. به تدریس تحقیق و ترویج معارف دین روی آورد و کتاب‌های سودمندی از خود به یادگار گذاشت. کتاب منتخب التواریخ از آثار وی است. او بیشتر وقایع روزگار خود از جمله به توپ بسته شدن حرم مطهر رضوی توسط قوای روس را به تفصیل در این کتاب آورده است.
آیت‌الله محمدکاظم دامغانی (1316-1404ه.ق)،، وی در روستای شمس‌آباد دامغان به دنیا آمد، پس از فراگیری مبانی علوم دینی به مشهد آمد و علوم ادب و سطوح عالیه را نزد بزرگان حوزه مشهد آموخت و از وی اجازه اجتهاد و اجازه روایت دریافت کرد و از سال 1336 هجری قمری خود این دروس را تدریس می‌کرد، سجایای اخلاقی، صراحت و اجتناب از هرگونه تظاهر از مشخصه‌های برجسته روحی مرحوم آیت الله دامغانی بود.
آیت‌الله شیخ ابوالحسن شیرازی (1293-1379ه.ش)، آیت‌الله شیرازی، در کوهستان از توابع داراب استان فارس متولد شد، دروس حوزوی را در شهرهای داراب، اصطهبانات، شیراز و مشهد آموخت و پس از آن رهسپار نجف شد و از محضر استادان بزرگ حوزه نجف استفاده کرد و به درجه اجتهاد نایل شد. در سال 1340 به مشهد بازگشت و به تدریس و تربیت طلاب فاضل پرداخت، پس از پیروزی انقلاب اسلامی از طرف امام خمینی(ره) به عنوان اولین امام جمعه شهر مقدس مشهد منصوب شد، وی به کارهای فرهنگی وعلمی بسیار ارج می‌نهاد، از این رو مدرسه علمیه ولی عصر(عج) و موسسه اسلام شناسی بانوان را در مشهد تاسیس کرد.
آیت‌الله سیدعبدالله شیرازی(1371-1363ه.ش)، وی پس از آشنایی با مقدمات علوم اسلامی سال 1294 هجرس شمسی عازم نجف شد و در دروس آیات عظام، ضیاء الدین محمدحسین نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی شرکت کرد و خود به درجه اجتهاد رسید، پس از آن به مشهد آمد و در جریان کشف حجاب در کنار علمای دیگر نقش فعالی در فعالیت‌های علیه رژپم پهلوی داشت، پس از قیام مسجد گوهرشاد و بازداشت علما، وی نیز دستگیر و به تهران اعزام شد. در جریان نهضت انقلاب اسلامی سال 1357 نیز از رهبران نهضت در خراسان بود و هماهنگ با امام(ره) عمل کرد. از آثار و نگاشته‌های او کتاب القضا، مناسک حج، الامه فی الشیعه، پوشش زن از دیدگاه اسلام است.
آیت‌الله سید ابراهیم علم‌الهدی متوفی در سال 1378 ه.ش، وی از محضر استادانی چون حاج آقا حسین قمی، آیت‌الله خویی و خصوصا آیت‌الله میلانی که از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کرد، بهره‌مند شد. پس از هجرت آیت‌الله میلانی در سال 1333 به مشهد، آیت‌الله علم‌الهدی نیز به مشهد آمد و در شبستان گوهرشاد فقه و اصول نزد آیت‌الله میلانی آموخت. پس از ارتحال وی بیش از دو دهه در مدرسه امام صادق(ع) به تدریس اصول مبادرت ورزید و شاگردان برجسته‌ای را در مکتب خود پروراند. وی هیچ گاه سعی نمی‌کرد شاگردان خود را مقلد بار بیاورد و در طرح مسائل علمی و گشودن گره از معمای آنها از نبوغ خاصی برخوردار بود.
آیت‌الله حسین فقیه سبزواری، فرزند آیت‌الله میرزا موسی در شهر سامرا به دنیا آمد. سال 1318 هجری قمری همراه پدر به سبزوار رفت و مقداری از علوم دینی را در شهرهای سبزوار و مشهد آموخت و برای ادامه تحصیل به نجف رفت و اصول را نزد بزرگان حوزه سامرا و نجف فرا گرفت و از همه اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت کرد. سال 1347 به ایران بازگشت و در مشهد ساکن شد و به تدریس و اقامه نماز جماعت روی آورد.
وی خدمات اجتماعی و عمرانی کم نظیری انجام داد که احداث باغ رضوان در جوار حرم رضوی، واگذاری 2500 قطعه زمین در کوی طلاب به فضلای حوزه مشهد که فاقد مسکن بودند و بنا نهادن ده‌ها باب منزل مسکونی برای نیازمندان و چندین مسجد در محلات مختلف مشهد از خدمات ارزشمند وی است. «هدیه‌الانام» رساله علمی اوست و کتاب مناسک حج وی نیز به چاپ رسیده است.
منبع:ایسنا
گزارش خطا
