۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۴ : ۱۷
اولین صندوق ساخت هنرمندان ایرانی برای حرم حسینی
دودمان صفویه یکی از مهم ترین سلسله ها در تاریخ ایران بعد از اسلام است چنانکه شاه اسماعیل موفق گردید کشور ایران را یکپارچه و متحد سازد، مذهب تشیع را به عنوان تنها آئین اسلامی در این سرزمین رسمی اعلام و بین مذهب و دولت پیوندی تنگاتنگ برقرار نماید.
عقیق:شاه اسماعیل كه نسب وی با نوزده واسطه به امام موسی كاظم (ع) می رسد، در سال 905 ق. و به قولی در 907 ق. دولت صفویه را تشكیل داد و در تبریز تاجگذاری كرد. وی ظاهراً قبل از تاجگذاری منطقه شروان در شمال آذربایجان را فتح كرده و در آن‌جا خطبه به نام خود خوانده و سكه به نام خود زده بود. او از همان سال 907 ق. تشیع اثنی عشری را به عنوان مذهب رسمی ایران انتخاب كرد و به این ترتیب نخستین دولت شیعی ملی در ایران تشكیل گردید كه از نظر ایدئولوژیكی نقطه مقابل امپراطوری عثمانی بود. او مقام صدر را كه نظارت بر اشاعه تشیع، ریاست بر فراز طبقات روحانی و اداره كلی نهاد مذهب و نظارت بر اوقاف را بر عهده داشت، به وجود آورد.
شاه اسماعیل پس از تاجگذاری در طول مدت ده سال توانست مناطق مختلف ایران از جمله فارس، خوزستان و مناطق مركزی را به تصرف درآورد. وی به سال 914 ق. لشگر نیرومندی به فرماندهی حسین بیگ را برای فتح عراق گسیل كرد. با ورود قشون صفوی دولت آق‌قویونلو در بغداد سقوط كرد. شاه اسماعیل در جمادی الثانی همان سال وارد بغداد شد و از آن‌جا به زیارت كربلای امام حسین (ع) روانه شد. در كربلا پس از زیارت مرقد امام و شهدای كربلا و احترام به ساحت مقدس سیدالشهدا (ع) یك شب در تحت قبه ملكوتی اباعبدالله (ع) اعتكاف نمود و آن حضرت را واسطه ای برای برآمدن حوایج خود قرار داد. وی در این سفر برای خدّام حرم امام حسین (ع) و اهالی كربلا بیش از حد انعام و بخشش نمود و دستور داد اطراف ضریح سیدالشهدا (ع) را با طلا و نقره تزیین كنند. او همچنین فرمان داد صندوقی با خاتم كاری و منبت كاری برای مرقد این امام همام بسازند؛ این صندوق نخستین صندوق ساخت هنرمندان ایرانی بود و ظاهراً ساخت آن تا سال 932 ق. به طول انجامید.
او همچنین دوازده قندیل از طلای خالص وقف حرم امام حسین (ع) كرد و فرش هایی برای آن‌جا تهیه نمود. وی برای حفاظت، نظافت و خدمتكاری حرم جمعی را استخدام كرد و دستور داد نهر معروف به نهر غازان خان را دوباره حفر و مرمت كنند كه به نام نهر شاهی معروف گردید و عایدات آن را برای ساكنان كربلا و نجف وقف نمود. همچنین ساخت مسجد پشت سر روضه مباركه امام حسین (ع) و صحن آن را از جهت شمال از محدثات شاه اسماعیل دانسته‌اند.
شاه اسماعیل پس از سفر عراق، در سال 916 ق. به خراسان لشگر كشید و توانست شیبك خان ازبك را در جنگی سخت شكست دهد. در 920 ق. جنگ چالدران بین او و سلطان سلیم عثمانی پیش آمد كه به شكست سپاه صفوی منجر گردید و پیامدهای ناگواری برای شاه اسماعیل و دولت صفوی به همراه داشت. شاه اسماعيل پس از حدود 23 سال پادشاهي، در سن 38 سالگي در روز دوشنبه 19 رجب سال 930 درگذشت و جسد او را در آرامگاه نياكانش در خانقاه «شيخ صفي» به خاك سپردند. وي هنگام مرگ نه فرزند از خود به يادگار گذاشت؛ چهار پسر به نامهاي: طهماسب ميرزا، القاسب ميرزا، سام ميرزا و بهرام ميرزا و پنج دختر به نامهاي: خانش خانم، پريخان خانم، مهين بانو سلطانم، فرنگيس خانم و شاه زينب خانم. پس از وی فرزندش شاه طهماسب یکم به پادشاهی ایران رسید.
پی نوشت ها:
1- ابوالحسن قزوینی، فواید الصفویه، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367: 72، 74.
2-راجر سیوری، ایران عصر صفوی، ترجمه كامبیز عزیزی، تهران، مركز، 1376: 333، 265.
3-خواند میر، حبیب البیر فی اخبار افراد البشر، ج 4، تهران، كتابفروشی خیام، 1362: 494.
4-عبدالجواد الكلیدار، تاریخ كربلا و حائر الحسین، نجف، مكتبه الحیدریه، 1418: 2547.
5-محمد باقر مدرس بستان آبادی، كربلا شهر حسین یا جلوه‌گاه عشق، تهران، جهان، 1352: 299.
6-سلمان هادی الطعمه، تراث كربلا، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1403: 448.
7- عالم آرای صفوی، به كوشش یدالله شكری، تهران، اطلاعات، 1363: 129.
منبع:قدس
211008
شاه اسماعیل پس از تاجگذاری در طول مدت ده سال توانست مناطق مختلف ایران از جمله فارس، خوزستان و مناطق مركزی را به تصرف درآورد. وی به سال 914 ق. لشگر نیرومندی به فرماندهی حسین بیگ را برای فتح عراق گسیل كرد. با ورود قشون صفوی دولت آق‌قویونلو در بغداد سقوط كرد. شاه اسماعیل در جمادی الثانی همان سال وارد بغداد شد و از آن‌جا به زیارت كربلای امام حسین (ع) روانه شد. در كربلا پس از زیارت مرقد امام و شهدای كربلا و احترام به ساحت مقدس سیدالشهدا (ع) یك شب در تحت قبه ملكوتی اباعبدالله (ع) اعتكاف نمود و آن حضرت را واسطه ای برای برآمدن حوایج خود قرار داد. وی در این سفر برای خدّام حرم امام حسین (ع) و اهالی كربلا بیش از حد انعام و بخشش نمود و دستور داد اطراف ضریح سیدالشهدا (ع) را با طلا و نقره تزیین كنند. او همچنین فرمان داد صندوقی با خاتم كاری و منبت كاری برای مرقد این امام همام بسازند؛ این صندوق نخستین صندوق ساخت هنرمندان ایرانی بود و ظاهراً ساخت آن تا سال 932 ق. به طول انجامید.
او همچنین دوازده قندیل از طلای خالص وقف حرم امام حسین (ع) كرد و فرش هایی برای آن‌جا تهیه نمود. وی برای حفاظت، نظافت و خدمتكاری حرم جمعی را استخدام كرد و دستور داد نهر معروف به نهر غازان خان را دوباره حفر و مرمت كنند كه به نام نهر شاهی معروف گردید و عایدات آن را برای ساكنان كربلا و نجف وقف نمود. همچنین ساخت مسجد پشت سر روضه مباركه امام حسین (ع) و صحن آن را از جهت شمال از محدثات شاه اسماعیل دانسته‌اند.
شاه اسماعیل پس از سفر عراق، در سال 916 ق. به خراسان لشگر كشید و توانست شیبك خان ازبك را در جنگی سخت شكست دهد. در 920 ق. جنگ چالدران بین او و سلطان سلیم عثمانی پیش آمد كه به شكست سپاه صفوی منجر گردید و پیامدهای ناگواری برای شاه اسماعیل و دولت صفوی به همراه داشت. شاه اسماعيل پس از حدود 23 سال پادشاهي، در سن 38 سالگي در روز دوشنبه 19 رجب سال 930 درگذشت و جسد او را در آرامگاه نياكانش در خانقاه «شيخ صفي» به خاك سپردند. وي هنگام مرگ نه فرزند از خود به يادگار گذاشت؛ چهار پسر به نامهاي: طهماسب ميرزا، القاسب ميرزا، سام ميرزا و بهرام ميرزا و پنج دختر به نامهاي: خانش خانم، پريخان خانم، مهين بانو سلطانم، فرنگيس خانم و شاه زينب خانم. پس از وی فرزندش شاه طهماسب یکم به پادشاهی ایران رسید.
پی نوشت ها:
1- ابوالحسن قزوینی، فواید الصفویه، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367: 72، 74.
2-راجر سیوری، ایران عصر صفوی، ترجمه كامبیز عزیزی، تهران، مركز، 1376: 333، 265.
3-خواند میر، حبیب البیر فی اخبار افراد البشر، ج 4، تهران، كتابفروشی خیام، 1362: 494.
4-عبدالجواد الكلیدار، تاریخ كربلا و حائر الحسین، نجف، مكتبه الحیدریه، 1418: 2547.
5-محمد باقر مدرس بستان آبادی، كربلا شهر حسین یا جلوه‌گاه عشق، تهران، جهان، 1352: 299.
6-سلمان هادی الطعمه، تراث كربلا، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1403: 448.
7- عالم آرای صفوی، به كوشش یدالله شكری، تهران، اطلاعات، 1363: 129.
منبع:قدس
211008
گزارش خطا
