قمار چگونه زندگی را ویران می‌کند؟

عقیق:فطرت انسان پاک آفریده شده و ذاتاً دنبال پاکی و اعمال نیک است چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا [۱] پس روی خود را متوجّه آیین خالص پروردگار کن! این فطرتی است که خداوند، انسان‌ها را بر آن آفریده است.» پس پیروی از خدا و رسولش امری بر اساس فطرت انسان است. با این حال گاهی اوقات انسان به‌ وسیله مکر و حیله‌های شیطان برخلاف فطرت خود عمل کرده و به مخالفت با خداوند و احکامش می‌پردازد. یکی از اعمالی که مخالف فطرت و حکم خداوند است موضوع قماربازی و شرط‌بندی است که دین مبین اسلام به این مسأله نگاه ویژه‌ای داشته و اثرات آن را بر زندگی فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی او مورد بررسی قرار داده است.

عملی پلید و شیطانی

البته نباید فراموش کرد که شیطان برای توجیه و ترغیب انسان به گناهان همواره از شیوه تزیین و بزک کردن استفاده می‌کند، مثل اینکه امروزه نیز مروجین قمار و شرط بندی از آن با عنوان نوعی ورزش فکری یاد می‌کنند و حال آنکه ماهیت قمار با ورزش فکری بسیار متفاوت است. قمار به معنای بازی با ابزار قمار مانند تخته نرد، شطرنج، پاسور، ورق و سایر وسایل قمار است که به منظور برد و باخت انجام می‌شود و بازنده باید مقداری پول و یا چیز دیگری به طرف مقابل بدهد[۲] و خداوند متعال قمار و آلات آن را پلید و عملی شیطانی دانسته و شرط رستگاری را دوری از آنها برشمرده است چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ [۳] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بتها و ازلام [نوعی بخت‌آزمایی]، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!» این عمل شیطانی بر روابط فردی و اجتماعی تأثیرات مخربی خواهد داشت و طبیعی است که چنین کار ویرانگری را دیگر نمی‌توان کاری ورزشی و یا فکری دانست.

اختلال در زندگی فردی

قمار بر زندگی فردی شخص تأثیرات زیادی می‌گذارد و او را در کارهایش سست و بی‌انگیزه می‌کند و با توجه به اینکه قماربازی یکی از اعمال شیطانی است انسان را به سوی کارهای پست و ناپسندی مثل دروغ، بی غیرتی و... پیش می‌برد و باعث دوری او از اعمال نیک و سست شدن او در انجام واجبات و از همه مهم تر باعث دوری او از یاد خداوند متعال خواهد شد چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ؛ [۴] شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد. آیا (با این همه زیان و فساد، و با این نهی اکید،) خودداری خواهید کرد؟!»

جامعه ای پرخاشگر و نا آرام

زمانی که قماربازی به یک عادت تبدیل و جزء موضوعات مهم زندگی افراد شود علاوه بر زیان‌های شخصی، بر دیگر افراد جامعه هم تأثیرگذار خواهد بود. قمار باعث افزایش بی‌اعتمادی و سست شدن روابط خانوادگی خواهد شد مثلاً کسی که در قمار، خانه یا ماشین خود را باخته است روابط او با خانواده اش بهم می‌ریزد یعنی باعث افزایش بداخلاقی، پرخشاگری و دروغ گویی او با دیگر اعضای خانواده می‌شود. با توجه به اضطراب و استرس فرد قمارباز زمینه پرخاشگری، کینه و دشمنی در جامعه ایجاد خواهد شد چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ؛ [۵] شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند.» حتی قماربازی و شرط بندی کار انسان را به جایی می‌کشاند که شاید روی ناموس و خانواده خود قمار انجام دهد و این اوج بی غیرتی است که کسی با ناموس و خانواده خود تجارت کند و بی‌شکّ این یکی از زشت‌ترین انواع حرام خواری است که خداوند متعال انسان را از آن نهی کرده است و می‌فرماید: «و لا تَأْکُلُوا أموالَکُم بَینَکُم بالباطِلِ؛ [۶] و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید!» که امام صادق علیه السلام در ذیل این آیه می‌فرماید: «کانَت قُرَیشٌ تُقامِرُ الرجُلَ بأهلِهِ و مالِهِ فَنَهاهُمُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عَن ذلکَ؛ [۷] قریش بر سر زن و مال خود با یکدیگر قمار مى‌زدند و خداوند عزّ و جلّ آنها را از این کار نهى فرمود.» پس قماربازی بلای خانمان سوزی است که نه تنها فرد بلکه می‌تواند کل جامعه را به قهقرا بکشاند.

پی نوشت:
[۱] سوره روم، آیه ۳۰.
[۲] مجمع البحرین و المنجد
[۳] سوره مائده، آیه ۹۰.
[۴] همان، آیه ۹۱.
[۵] همان،
[۶] سوره بقره، آیه ۱۸۸.
[۷] الکافی

منبع:فارس